Αποτρέπουμε τη διασπορά του κορονοϊού (1)

Όλοι μαζί αντιμετωπίσαμε με επιτυχία το πρώτο κύμα του Covid-⁠19. Όμως ο κίνδυνος δεν έφυγε και δεν πρέπει να ξεχαστούμε τώρα που είναι καλοκαίρι: Συνεχίζουμε να ακούμε τους ειδικούς και τηρούμε σχολαστικά τα μέτρα ασφαλείας!

Αποτρέπουμε τη διασπορά του κορονοϊού (1) Αποτρέπουμε τη διασπορά του κορονοϊού (2)

ΔιαφημίσειςΜένουμε ασφαλείς

Καλύτερη η ζωή το 1800 ή σήμερα;

Του Γιάννη Κιουστελίδη

Συνταξιούχος πανεπιστημιακός δάσκαλος

ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ – Φεβρουάριος 2020

Σε τι υπερτερεί ένας σύγχρονος μέσος υπάλληλος από τους βασιλείς και τους αριστοκράτες του 1800;

Για να δούμε:

1 Έχει ασύγκριτα καλύτερη υγεία λόγω της προόδου που έχουν σημειώσει η ιατρική και η φαρμακευτική. Ακόμη και για να του βγάλουν ένα δόντι, δε χρειάζεται να μεθύσει βαριά και να τον κρατούν ή να τον δέσουν.

2 Αναπνέει καθαρότερο αέρα, γιατί η θέρμανση γίνεται με πετρέλαιο ή αέριο και όχι με κάρβουνο.

3 Έχει ασύγκριτα καλύτερο φωτισμό στο σπίτι αλλά και στον δρόμο. Λόγω του εξηλεκτρισμού δε χρειάζονται πολυέλαιοι με κεριά. Ούτε χρειάζονται υπηρέτες για να τους ανάβουν.

4 Πλένει τα ρούχα και τα πιάτα του σε ηλεκτρικά πλυντήρια και δε χρειάζεται υπηρέτριες.

5 Κάνει ζεστό μπάνιο όποτε θέλει, γιατί έχει ηλεκτρικό ή ηλιακό θερμοσίφωνα. Δε χρειάζεται, επομένως, υπηρέτη να κουβαλάει ζεστό νερό.

6 Δε χρειάζεται να βάλει να σφάξουν ένα βόδι για να φάει μπριζόλα, γιατί μπορεί να συντηρεί το κρέας σε ηλεκτρικό ψυγείο.

7 Γενικά, τρώει τα τρόφιμα σε καλύτερη κατάσταση, διότι μπορεί να τα συντηρεί. Μπορεί να φάει ακόμη και τρόφιμα εκτός εποχής, επειδή έχουν συντηρηθεί σε ψυγεία.

8 Ένδυση και υπόδηση είναι πολύ καλύτερες και φθηνότερες, εφόσον παράγονται βιομηχανικά.

9 Για να ακούει μουσική δε χρειάζεται να συντηρεί δική του ορχήστρα ή να τη νοικιάζει για ένα βράδυ όπως έκαναν άλλοτε οι πλούσιοι. Αρκεί να χρησιμοποιήσει cd player ή ραδιόφωνο, ακόμη και το διαδίκτυο.

1

0 Μαθαίνει τις καίριες ειδήσεις σχεδόν τη στιγμή που συμβαίνουν και όχι έπειτα από εβδομάδες ή μήνες.

1

1 Δε χρειάζεται υπηρέτες για να μεταφέρει μηνύματα σε άλλα σπίτια ούτε ταχυδρόμους για τις επιστολές. Έχει στη διάθεσή του σταθερό ή κινητό τηλέφωνο και μπορεί να μιλήσει στιγμιαία στην άλλη άκρη του κόσμου —ακόμη και να δει τον συνομιλητή του.

1

2 Δε χρειάζεται να συντηρεί στάβλους και αμαξάδες για να ταξιδέψει, αλλά έχει το δικό του αυτοκίνητο και ταξιδεύει με δεκαπλάσια ταχύτητα απ’ ό,τι τα άλογα. Παράλληλα, με το αεροπλάνο μπορεί να φτάσει σε μακρινές χώρες μέσα σε μία ή δύο ημέρες.

01. Καλύτερη η ζωή το 1800 ή σήμερα;
02. Ζούμε στην καλύτερη εποχή

Από τις εφημερίδεςΙστορία

ΠΗΓΗ: Η Καθημερινή (01.02.2020)
ΕΙΚΟΝΕΣ: amazingmemovement.com, fromthegrapevine.com (από Sapunkele / Shutterstock)

Γιατί οι θαλάσσιες χελώνες τρώνε πλαστικά

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Μάρτιος 2020

Νέα επιστημονικά στοιχεία εξηγούν γιατί οι θαλάσσιες χελώνες προσελκύονται από τα πλαστικά της θάλασσας, τάση που συχνά τις οδηγεί στον θάνατο.

Αμερικανοί ερευνητές πανεπιστημίου της Φλόριντα (ΗΠΑ) επισημαίνουν στη μελέτη τους ότι πλαστικές σακούλες, δίχτυα και μπουκάλια που επιπλέουν στη θάλασσα θεωρούνται από τις θαλάσσιες χελώνες έδεσμα, όχι μόνο επειδή μοιάζουν με άλλα θαλάσσια όντα, αλλά και επειδή απελευθερώνουν παρόμοια οσμή.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι στα πλαστικά συσσωρεύονται βακτήρια και φύκια, τα οποία στη συνέχεια δημιουργούν μια «οσφρητική παγίδα» για τις θαλάσσιες χελώνες, καθώς και για πολλά άλλα είδη, οδηγώντας πολλές φορές στον θάνατό τους.

Απειλούμενα ζώαΕιδήσειςΠεριβάλλον

ΠΗΓΗ: Η Καθημερινή (10.03.2020)
ΕΙΚΟΝΕΣ: flash.gr, veja.abril.com.br, sentinelcolorado.com

Τα Βαλκάνια σπεύδουν δίπλα στην πληγωμένη Αλβανία

Σεισμός 6,4 Ρίχτερ στην Αλβανία

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Νοέμβριος 2019

Πριν από ακριβώς είκοσι χρόνια Κοσοβάροι περνούσαν τα σύνορα της Αλβανίας, αφήνοντας πίσω τις φλόγες του πολέμου που οδήγησε στον διαμελισμό της Σερβίας, αναζητώντας προσωρινά στέγη. Σήμερα οι Κοσοβάροι σπεύδουν να ανοίξουν τα δικά τους σπίτια στους σεισμόπληκτους από την Αλβανία, ενώ παράλληλα στέλνουν στη χώρα στρατιωτικές δυνάμεις για να βοηθήσουν τον αλβανικό στρατό στις επεμβάσεις που απαιτούνται την επαύριο μιας τόσο μεγάλης φυσικής καταστροφής όπως ο σεισμός των 6,4 βαθμών στο Δυρράχιο.

«Προσευχόμαστε για τους αδελφούς και τις αδελφές μας και είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε με κάθε τρόπο», δήλωσε ο πρόεδρος του Κοσόβου Χασίμ Θάτσι, ανακοινώνοντας ότι το εθνικό πένθος που κήρυξε για σήμερα η Αλβανία θα ισχύσει και για το Κόσοβο.

Κι αν η αρωγή από το κυρίως αλβανόφωνο Κόσοβο ήταν αναμενόμενη, η αλληλεγγύη δεν περιορίστηκε εκεί. Το Μαυροβούνιο και η Σερβία στέλνουν επίσης ομάδες ειδικών για να βοηθήσουν στις διασώσεις, ενώ οι ομάδες από τη Ρουμανία, την Ελλάδα και την Ιταλία έφθασαν ήδη από χθες στις σεισμόπληκτες περιοχές, με τους Ιταλούς να στέλνουν ομάδα διάσωσης αποτελούμενη από 200 άτομα, συνοδευόμενα από αστυνομικούς σκύλους ειδικά εκπαιδευμένους στην αναζήτηση ανθρώπων. Το αεροδρόμιο των Τιράνων έκλεισε προσωρινά χθες εξαιτίας του σεισμού, αλλά η βοήθεια κατέφθασε διά ξηράς και διά θαλάσσης.

Βοήθεια κατέφθασε και από το... Διάστημα, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να θέτει στη διάθεση της Αλβανίας τους ειδικούς δορυφόρους του προγράμματος «Κοπέρνικος», ώστε να εκτιμηθούν αρτιότερα οι ζημιές. «Οι σκέψεις μου είναι στα θύματα και σε όλους τους πληγέντες», δήλωσε ο Ευρωπαίος επίτροπος Ανθρωπιστικής Βοήθειας Χρήστος Στυλιανίδης.

Η Βόρεια Μακεδονία προσέφερε επίσης βοήθεια, ενώ, όπως πληροφορούμαστε από την ιστοσελίδα Balkan Insight, οι υπουργοί Υγείας και Εσωτερικών του Μαυροβουνίου έσπευσαν χθες στο Θουμάνι (πληγείσα πόλη βορείως του Δυρραχίου) και προσφέρθηκαν να στείλουν γιατρούς και διασώστες, αλλά και να περιθάλψουν δωρεάν τους σεισμόπληκτους στα νοσοκομεία του Μαυροβουνίου.

Προσπάθεια απεγκλωβισμού άνδρα από τα συντρίμμια κτιρίου στο Θουμάνι

Ο αρχηγός του γενικού επιτελείου στρατού της Κροατίας Μίρκο Σούντοφ δήλωσε ότι η χώρα θα στείλει δύο ελικόπτερα, ενώ εναέρια μέσα στέλνει και η Ρουμανία. Το σερβικό υπουργείο Εσωτερικών θα στείλει 13μελή ομάδα αποτελούμενη από άτομα της μονάδας αντιμετώπισης καταστροφών, ενώ ο Σέρβος πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς διαβεβαίωσε τηλεφωνικά τον Αλβανό πρωθυπουργό Έντι Ράμα ότι το Βελιγράδι προτίθεται να διαθέσει και άλλη βοήθεια αν αυτό καταστεί απαραίτητο.

Η Γερμανία, η Γαλλία, η Τσεχία και η Εσθονία έχουν επίσης προσφέρει βοήθεια, καθώς η αγωνία στα συντρίμμια κορυφώνεται. Οι σεισμολόγοι εκτιμούν ότι οι άνθρωποι που βίωσαν με έντονο τρόπο τον σεισμό είναι περίπου 1 εκατομμύριο, ενώ αυτοί που απλώς τον αντελήφθησαν υπολογίζονται στα 10 εκατομμύρια.

ΑλληλεγγύηΓεωγραφίαΕιδήσειςΕυρώπη

ΠΗΓΗ: Η Καθημερινή (27.11.2019)
ΕΙΚΟΝΑ: phillytrib.com

Μολυσμένο το 75% των ψαριών στον Νείλο

Περίπου 250 εκατ. άνθρωποι εξαρτούν την επιβίωσή τους από τον ποταμό

ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ

Ιούνιος 2020

Τραγικές διαστάσεις έχει λάβει η ρύπανση από πλαστικά στον ποταμό Νείλο. Έρευνα που εκπονήθηκε για λογαριασμό του βρετανικού τηλεοπτικού δικτύου SkyNews έδειξε ότι 75% των ψαριών του ποταμού ήταν μολυσμένα με μικροπλαστικά. Η έρευνα, που είναι η μοναδική του είδους της, διεξήχθη υπό συνθήκες απόλυτης μυστικότητας, καθώς, αν γινόταν γνωστή, οι ερευνητές θα τιμωρούνταν αυστηρά και πιθανώς να κατέληγαν πίσω από τα σίδερα της φυλακής. Οι αιγυπτιακές αρχές απαγορεύουν ρητά και φυλακίζουν όποιον μιλάει για τα προβλήματα του Νείλου ή αμφισβητεί την καθαρότητά του.

Τα συμπεράσματα της έρευνας είναι βέβαιο ότι θα εκτινάξουν στα ύψη την ανησυχία όσων φοβούνται ότι τα μικροπλαστικά καταλήγουν στο πιάτο μας. Επίσης, υποδεικνύουν την άμεση ανάγκη εκπόνησης περαιτέρω ερευνών για την επίδραση των μικροπλαστικών στα ποταμίσια ψάρια και τις τραγικές συνέπειες που μπορεί να έχει η κατανάλωσή τους για τα πολλά εκατομμύρια ανθρώπων που εξαρτώνται από τα ψάρια του Νείλου.

Οι ερευνητές του SkyNews και ο ειδικός επιστήμονας δρ Φαράν Χαν ταξίδεψαν περισσότερο από δύο μήνες κατά μήκος του Νείλου, συγκεντρώνοντας όχι μόνο οπτικές αποδείξεις της κατάστασης, αλλά και μαρτυρίες ειδικών, αγροτών, πολιτικών, ψαράδων και κτηνιάτρων από τις χώρες που διατρέχει το ποτάμι ή που εξαρτώνται από αυτό. Έτσι διαπίστωσαν ότι τα επίπεδα ρύπανσης σε όλο το μήκος του Νείλου, από τη λίμνη Βικτόρια μέχρι τη Μεσόγειο Θάλασσα όπου εκβάλλει, είναι πολύ υψηλά.

Αιγύπτιες πλένουν πιάτα και άλλα χρηστικά αντικείμενα στον Νείλο

Η ομάδα του δόκτορος Χαν συγκέντρωσε δείγματα από τα πιο διαδεδομένα ψάρια του Νείλου: την τιλάπια τη νειλοτική και το γατόψαρο από το νησί Νταχάμπ στο κέντρο του Καΐρου. Όπως διαπιστώθηκε, κάποια από τα κομμάτια του πλαστικού στα έντερα των ψαριών ήταν τόσο μεγάλα, ώστε ήταν ορατά και διά γυμνού οφθαλμού, γεγονός που οδηγεί τους ερευνητές να πιστεύουν ότι η μόλυνσή τους από τα μικροσκοπικά μικροπλαστικά θα είναι ακόμα υψηλότερη.

Ο δρ Χαν, εξάλλου, επισημαίνει ότι η μεγάλη συγκέντρωση πλαστικών στα ψάρια και το μεγάλο ποσοστό τους που επηρεάζεται από την πλαστική ρύπανση θα έχουν εξαιρετικά δυσμενείς συνέπειες για το μέλλον της θαλάσσιας ζωή στον ποταμό. «Οι πλαστικές ίνες», επισημαίνει, «σίγουρα επηρεάζουν τον τρόπο που το ψάρι βρίσκει το φαγητό του και τη διαδικασία της πέψης. Αυτά, με τη σειρά τους, θα επηρεάσουν την ανάπτυξη και την αναπαραγωγή και κατά συνέπεια τους πληθυσμούς των ψαριών», τονίζει και προσθέτει: «Τα μικροπλαστικά, άλλωστε, “μαγνητίζουν” τοξικές ουσίες, όπως συστατικά από λιπάσματα και παρασιτοκτόνα, που προσκολλώνται πάνω τους, καθιστώντας τα διπλά επικίνδυνα. Όλοι αυτοί οι ρύποι καταλήγουν στα έντερα του ψαριού, επηρεάζοντας το ίδιο, αλλά μολύνοντας και την ανθρώπινη διατροφική αλυσίδα».

Περίπου 250 εκατομμύρια άνθρωποι εξαρτούν την επιβίωσή τους από τον Νείλο, τον μακρύτερο ποταμό της Γης, που διατρέχει 11 διαφορετικά κράτη.

01. Νεκρή φάλαινα από υπερκατανάλωση πλαστικού
02. Μολυσμένο το 75% των ψαριών στον Νείλο

Από τις εφημερίδεςΑφρικήΠεριβάλλον

ΠΗΓΗ: Η Καθημερινή (02.06.2020)
ΕΙΚΟΝΕΣ: kathimerini.gr, infonile.org

Μην ξεχνιόμαστε!

Του Αρκά

Έλληνας σκιτσογράφος και συγγραφέας

Ακολουθούμε τις οδηγίες, μένουμε ασφαλείς 1. Σπίρτο ασφαλείας 2. Μην ξεχνιόμαστε! 3. Τα ποσοστά του κορονοϊού

Κόμικς – Σκίτσα

ΠΗΓΗ: Arkas-The-Original-Page@facebook

Οι επιδημίες που σημάδεψαν τον 20ό αιώνα

Του Νίκου Ευσταθίου

Δημοσιογράφος

ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ – Μάρτιος 2020

Κρούσματα τα οποία προσεγγίζουν τις 100.000 παγκοσμίως, πάνω από 3.300 επιβεβαιωμένοι θάνατοι, η χειρότερη εβδομάδα για τις μεγάλες χρηματιστηριακές αγορές μετά την οικονομική κρίση του 2008. Οι αριθμοί που ακολουθούν την επιδημία του COVID-19 φαντάζουν πρωτόγνωροι, οι τρομακτικοί ρυθμοί με τους οποίους εξαπλώνεται από τις μακρινές κινεζικές επαρχίες μέχρι την πολιτεία της Καλιφόρνιας είναι άνευ προηγουμένου.

Κι όμως, η νέα μορφή του κορονοϊού είναι η καινούργια προσθήκη σε μια μεγάλη λίστα με δεκάδες μεταδοτικούς ιούς και βακτήρια —επιδημίες που χτύπησαν απροσδόκητα την ανθρωπότητα, αλλάζοντας τον ρου της Ιστορίας, αλλά οδηγώντας παράλληλα και σε μεγάλα άλματα την ιατρική στην προσπάθειά της να τις αντιμετωπίσει.

Δεν έχουμε συμπληρώσει ούτε δύο χρόνια από τη σκοτεινή επέτειο ενός αιώνα από την καταστροφική πανδημία γρίπης του 1918. Ενός ιού που διήρκεσε μόλις μερικούς μήνες, αλλά οδήγησε στον θάνατο μέχρι και 100 εκατομμύρια ανθρώπους, σύμφωνα με τους πιο απαισιόδοξους υπολογισμούς.

Η ισπανική γρίπη, η οποία μεταπήδησε στον άνθρωπό από πτηνά, παραμένει ένα ανατριχιαστικό σημείο αναφοράς, και πολλοί σχολιαστές έσπευσαν να την παρομοιάσουν με την τρέχουσα επιδημία του κορονοϊού. Ωστόσο, οι ομοιότητες των δύο ασθενειών ωχριούν μπροστά στις ασύγκριτες διαφορές στη διάγνωσή τους από τη σύγχρονη ιατρική αλλά και την ετοιμότητα αντιμετώπισης της υφηλίου.

Το 1918, ενώ η πανδημία της γρίπης οδηγούσε σε εκατοντάδες χιλιάδες θύματα από την Καλκούτα της Ινδίας μέχρι το Τέξας των ΗΠΑ, κανείς δεν μπορούσε να προσδιορίσει τι ακριβώς προκαλούσε τον θάνατο τόσων ανθρώπων. Οι θεωρίες αφθονούσαν και οι άνθρωποι κατηγορούσαν από τη μολυσμένη ρωσική βρώμη και τις ηφαιστειακές εκρήξεις μέχρι την κακή ευθυγράμμιση των πλανητών (η οποία μάλιστα γέννησε και τον όρο «influenza» από την ιταλική λέξη για την «επιρροή»).

Στρατιώτες που ασθενούν από ισπανική γρίπη στο Κάνσας των ΗΠΑ

Χρειάστηκε να περάσει πάνω από μία δεκαετία έως ότου δύο Βρετανοί μικροβιολόγοι να διαγνώσουν πως υπαίτια ήταν μια νέα κατηγορία ασθενειών τις οποίες σήμερα αποκαλούμε ιούς, ενώ μόλις το 1940 η ανθρωπότητα κατάφερε να απεικονίσει τελικά τον θανατηφόρο ιό της γρίπης, χάρη στην εφεύρεση του ηλεκτρονικού μικροσκοπίου.

Αντιθέτως, μόλις δύο εβδομάδες έπειτα από την έξαρση της νέας επιδημίας μια ομάδα Κινέζων επιστημόνων τη διέγνωσαν ως κορονοϊό, ανέστειλαν το γονιδίωμά του και μοιράστηκαν αμέσως τις πληροφορίες με την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα, η οποία έχει ήδη ξεκινήσει τη μακρά και περίπλοκη διαδικασία εύρεσης εμβολίου και θεραπείας. Μπορεί, λοιπόν, να μην έχουμε κερδίσει ακόμη τον υγειονομικό εχθρό, ωστόσο σίγουρα γνωρίζουμε πολύ περισσότερα γι’ αυτόν.

Η σύγκριση της σημερινής επιδημίας του κορονοϊού με παλαιότερες μεταδοτικές ασθένειες είναι, απ’ ό,τι φαίνεται, μια διαδικασία χρήσιμη. Μας εξοπλίζει τόσο με ψυχραιμία και ευγνωμοσύνη για τη σύγχρονη ιατρική όσο και με διδάγματα για την ήρεμη και αποτελεσματική αντιμετώπιση των επιδημιών.

Άλλες δύο χαρακτηριστικές επιδημίες του 20ού αιώνα είναι η τρομακτική εξάπλωση της γρίπης H3N2 το 1968 και το δεύτερο κύμα ιλαράς στις ΗΠΑ μερικά χρόνια αργότερα. Η πρώτη απέδειξε στην ανθρωπότητα την ευκολία μετάδοσης ασθενειών στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία, ενώ η δεύτερη μας θυμίζει την επικινδυνότητα των κινημάτων κατά του εμβολιασμού.

Για περισσότερες πληροφορίες πατήστε στην ενότητα που σας ενδιαφέρει:

Επιδημία τύφου (1918–1922)

• Ρωσία, έξαρση στον Α΄ Παγκόσμιο
• 3.000.000 νεκροί

Η ασθένεια που άλλαξε καθοριστικά την έκβαση του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου στο ανατολικό μέτωπο. Ο τύφος προκαλείται από βακτήρια που διαδίδονται από ψύλλους και ψείρες, ενώ τα συμπτώματά του ξεκινούν με έντονο πονοκέφαλο και υψηλό πυρετό και καταλήγουν σε εξανθήματα, ευαισθησία στο φως, παραληρήματα και θάνατο.

Η επιδημία χτυπούσε συχνά στην περιοχή της Ανατολικής Ευρώπης, ενώ δεν ήταν η πρώτη φορά που η έξαρσή της συγχρονίστηκε με τον πόλεμο —το 1812, μάλιστα, τα στρατεύματα του Ναπολέοντα στη Ρωσία αποδεκατίστηκαν εξαιτίας των βακτηρίων του τύφου. Το 1918, ωστόσο, ένας συνδυασμός των κακών συνθηκών υγιεινής του Μεγάλου Πολέμου και μεγάλων συγκεντρώσεων στρατευμάτων οδήγησε σε νέο γιγάντιο κύμα, το οποίο έπληξε συνολικά 30 εκατομμύρια άτομα και οδήγησε το ένα δέκατο των ασθενών σε θάνατο.



Τα άλματα στις συνθήκες διαβίωσης και στη φαρμακολογία έχουν σήμερα περιορίσει σχεδόν κάθε τοπική επιδημία τύφου, ενώ ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) υπολογίζει πως το ποσοστό θνησιμότητας σήμερα κυμαίνεται σε 1 στα 5.000.000 άτομα ετησίως.

Γρίπη H3N2 (1968)

• Ραγδαίοι ρυθμοί μετάδοσης, παγκόσμια εξάπλωση
• 1.000.000 νεκροί

Μια από τις σύγχρονες πανδημίες με τη μεγαλύτερη εξάπλωση, αλλά και η πρώτη φορά που η παγκόσμια κοινότητα συνειδητοποίησε την ταχύτητα εξάπλωσης των μεταδοτικών ασθενειών στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία. Γνωστή και ως «η γρίπη του Χονγκ Κονγκ», καθώς εκεί διαγνώστηκε το πρώτο περιστατικό, η πανδημία γρίπης του 1968 προκλήθηκε από το στέλεχος H3N2 του ιού της γρίπης Α, ένα γενετικό παράγωγο του υποτύπου H2N2.

Από την πρώτη αναφερθείσα περίπτωση στις 13 Ιουλίου 1968 στην ασιατική μεγαλούπολη, χρειάστηκαν μόλις 17 ημέρες πριν εμφανιστούν κρούσματα στο Βιετνάμ, τη Μαλαισία και τη Σιγκαπούρη, ενώ σε τρεις μήνες ο H3N2 παρουσίαζε πλέον καθημερινά κρούσματα στην Ευρώπη, την Ινδία και τις ΗΠΑ.



Η πανδημία έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά θνησιμότητας (της τάξεως του 0,5%), ωστόσο η ραγδαία εξάπλωσή της είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο περισσότερων από ένα εκατομμύριο ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων και 500.000 κατοίκων του Χονγκ Κονγκ, δηλαδή περίπου το 15% του πληθυσμού της πόλης.

Δεύτερο κύμα ιλαράς (1981–1991)

• Ηνωμένες Πολιτείες, έλεγχος χάρη στο εμβόλιο
• 8.000 νεκροί

Η παγκοσμίως οικεία ιλαρά είναι ένας ιός που προκαλεί πυρετό, ρινική καταρροή, βήχα και πονόλαιμο, ενώ αργότερα ακολουθεί το γνωστό εξάνθημα που επεκτείνεται σε ολόκληρο το σώμα. Πρόκειται για μια πολύ μεταδοτική ασθένεια, η οποία εξαπλώνεται στον αέρα και η οποία, ωστόσο, ελέγχεται πλήρως χάρη στον σύγχρονο εμβολιασμό.



Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 μια ομάδα Αμερικανών γιατρών διαπίστωσε πως διάφορα κρούσματα που ξεκίνησαν από μη εμβολιασμένα παιδιά δημιουργούσαν τοπικές επιδημίες σε διάφορες κοινότητες της χώρας. Από το 1991 οι γιατροί άρχισαν να συστήνουν ένα δεύτερο εμβόλιο σε όλους για την καταπολέμηση του νέου κύματος, το οποίο τελικά κατάφερε να περιορίσει την ασθένεια σε λιγότερα από 1.000 περιστατικά στις ΗΠΑ.

Πάντως, οι πιο πρόσφατοι αριθμοί δεν είναι τόσο αισιόδοξοι: Από το 2014 και έπειτα διάφορα ξεσπάσματα ιλαράς εκδηλώνονται στον πλανήτη, με τους ειδικούς να κατηγορούν τη συνωμοσιολογία των αντιεμβολιαστών και τη ραγδαία εξάπλωσή της εξαιτίας του διαδικτύου. Στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες η ασθένεια αποδεκατίζει χιλιάδες παιδιά κάθε χρόνο.

Πανδημία HIV/AIDS (1981–2012)

• Παγκόσμια εξάπλωση, δεκάδες οι θεραπείες
• 36.000.000 νεκροί

Το HIV/AIDS εντοπίστηκε για πρώτη φορά στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό το 1976, ωστόσο κανείς δεν περίμενε τότε πως θα εξελιχθεί στη σημαντικότερη σύγχρονη παγκόσμια πανδημία, σκοτώνοντας πάνω από 36 εκατομμύρια ανθρώπους μέχρι σήμερα. Αναφέρεται σε ένα φάσμα ασθενειών, οι οποίες προκαλούνται από τον ιό ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας και μεταδίδονται συνήθως με την έλλειψη προστασίας στη σεξουαλική επαφή ή τις μολυσμένες υποδερμικές βελόνες.



Πέρα από τη ραγδαία εξάπλωσή του, ο HIV είναι και μια υπενθύμιση της δύναμης της σύγχρονης ιατρικής και παγκόσμιας κινητικότητας. Σήμερα έχουν αναπτυχθεί δεκάδες θεραπείες που καθιστούν τον HIV πολύ πιο διαχειρίσιμο, εκατομμύρια πάσχοντες ζουν μια μακροχρόνια, παραγωγική ζωή, ενώ μεταξύ 2002 και 2012, οι ετήσιοι παγκόσμιοι θάνατοι από τον ιό HIV/AIDS μειώθηκαν κατά το ήμισυ.

Κρίση κρυπτοσποριδίωσης (1993)

• Μιλγουόκι (ΗΠΑ), παράσιτο μέσω νερού
• 141 νεκροί

Μια επιδημία η οποία αξίζει να αναφερθεί όχι τόσο για τον αριθμό των κρουσμάτων και νεκρών, αλλά για την ιδιαίτερη φύση της. Η κρυπτοσποριδίωση είναι σχεδόν πλήρως αναστρέψιμη, όμως παραμένει επικίνδυνη σε διάφορα μέρη του πλανήτη.

Το 1993 ένας από τους δύο σταθμούς επεξεργασίας νερού του Μιλγουόκι μολύνθηκε με το μικροσκοπικό παράσιτο του κρυπτοσποριδίου, προκαλώντας μια επιδημία αφυδάτωσης, πυρετού, κραμπών στομάχου και διάρροιας. Περίπου 403.000 άνθρωποι ασθένησαν από το παράσιτο και περισσότεροι από 100 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, καθιστώντας την επιδημία τη μεγαλύτερη έξαρση ασθένειας νερού στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών.



Η βελτιωμένη διήθηση των υδάτων των εργοστασίων βοήθησε τελικά στην άμεση εξάλειψη της ασθένειας, ωστόσο σήμερα περίπου 748.000 κρούσματα κρυπτοσποριδίου εξακολουθούν να εμφανίζονται κάθε χρόνο λόγω των άνισων συνθηκών υγιεινής στην υφήλιο. Το κρυπτοσπορίδιο εξακολουθεί να διοχετεύεται μέσω του νερού, γι’ αυτό και απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στην κατάποση μη φιλτραρισμένου νερού από πηγάδια, λίμνες και ποτάμια.

Ιός SARS (2003)

• Παγκόσμια εξάπλωση, θνησιμότητα κοντά στο 10%
• 774 νεκροί

Πολλοί ίσως θυμούνται πως ο Ιανουάριος του 2020 δεν ήταν η πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία που η λέξη κορονοϊός απασχόλησε την κοινή γνώμη. Πράγματι, το 2003 η επιδημία της ιογενούς νόσου του SARS, η οποία εξαπλώθηκε από την Κίνα σε όλη την υφήλιο, προκλήθηκε και αυτή από ένα είδος κορονοϊού. Η πηγή του τελικά διαγνώστηκε το 2017 και οδήγησε στο συμπέρασμα πως υπαίτιο ήταν ένα είδος νυχτερίδων στην επαρχία Γιουνάν —μερικά χιλιόμετρα νοτιότερα της πόλης Γουχάν όπου ξέσπασε η σύγχρονή μας επιδημία.



Το 2003 σε διάστημα 8 μηνών προσβλήθηκαν συνολικά 8.000 άτομα, εκ των οποίων οι 774 τελικά απεβίωσαν. Συγκριτικά, ο νέος COVID-19 εξαπλώνεται πολύ γρηγορότερα, ωστόσο διατηρεί ποσοστά θνησιμότητας πολύ χαμηλότερα από εκείνα του SARS, τα οποία προσέγγιζαν το 10%. Χάρη στον παγκόσμιο συντονισμό για την απομόνωση τον ατόμων που διαγνώστηκαν με τον ιό, ο ΠΟΥ και οι πληγείσες χώρες κατάφεραν να περιορίσουν τον SARS έως τον Ιούλιο του 2003. Η αισιόδοξη κατάληξη: έκτοτε δεν έχει σημειωθεί κανένα περιστατικό.

01. Η κοινωνική διάσταση των επιδημιών
02. Οι επιδημίες που σημάδεψαν τον 20ό αιώνα

Από τις εφημερίδεςΜένουμε ασφαλείςΥγεία – Κίνδυνοι

ΠΗΓΗ: Η Καθημερινή (06.03.2020)
ΕΙΚΟΝΕΣ: el.wikipedia.org, kathimerini.gr, vukentra.com, kathimerini.gr, thestar.com, independent.co.uk, kathimerini.gr