Τα ουδέτερα σε -ας

Λίγα και καλά!

Αυτά τα όμορφα ουσιαστικά, όπως όλα τα ανισοσύλλαβα ουδέτερα, έχουν δύο θέματα:

Το ένα σχηματίζει τις όμοιες πτώσεις του ενικού: τέρ-ας

Το άλλο σχηματίζει τη γενική του ενικού και όλες τις πτώσεις του πληθυντικού: τέρατ-ος, τέρατ-α, τεράτ-ων

Τέρας

Αυτό το δεύτερο θέμα χρησιμοποιείται κατά κανόνα και για τον σχηματισμό νέων (παράγωγων ή σύνθετων) λέξεων: τερατ-⁠άκι, τερατ-⁠ό⁠-μορφος

Επίσης, στη γενική του πληθυντικού ο τόνος κατεβαίνει στην παραλήγουσα:

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

το
του
το

τέρας
τέρατος
τέρας

τα
των
τα

τέρατα
τεράτων
τέρατα

Παρόμοια ουδέτερα:

• άλας, κρέας
• πάγκρεας, πέρας
• σέλας

Ειδικές περιπτώσεις

Το γήρας και το σέβας σχηματίζουν τον πληθυντικό με διαφορετικό τρόπο:

• το γήρας → τα γηρατειά
• το σέβας → τα σέβη (και τα δύο χωρίς γενική)

► Η κλίση των ουσιαστικών ► Η κλίση των αρσενικών ουσιαστικών  1.  Τα αρσενικά σε -ος (1)  2.  Τα αρσενικά σε -ος (2)  3.  Τα αρσενικά σε -ης  4.  Τα αρσενικά σε -ης/-ηδες  5.  Τα αρσενικά σε -ης/-εις  6.  Τα αρσενικά σε -υς  7.  Τα αρσενικά σε -ας  8.  Τα αρσενικά σε -άς/-άδες  9.  Τα αρσενικά σε -έας/-είς 10. Τα αρσενικά σε -ές 11. Τα αρσενικά σε -ους 12. Τα αρσενικά σε -ρ 13. Αρσενικά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των θηλυκών ουσιαστικών  1.  Τα θηλυκά σε -α (1)  2.  Τα θηλυκά σε -α (2)  3.  Τα θηλυκά σε -ά/-άδες  4.  Τα θηλυκά σε -ση, -ξη, -ψη  5.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (1)  6.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (2)  7.  Τα θηλυκά σε -ος  8.  Τα θηλυκά σε -ας  9.  Τα θηλυκά σε -ης 10. Τα θηλυκά σε -ης/-εις 11. Τα θηλυκά σε -υς 12. Τα θηλυκά σε -ού 13. Τα θηλυκά σε -ρ 14. Τα θηλυκά σε -ω 15. Θηλυκά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των ουδέτερων ουσιαστικών  1.  Τα ουδέτερα σε -ο (1)  2.  Τα ουδέτερα σε -ο (2)  3.  Τα ουδέτερα σε -σιμο, -ξιμο, -ψιμο  4.  Τα ουδέτερα σε -ι  5.  Τα ουδέτερα σε -υ  6.  Τα ουδέτερα σε -μα  7.  Τα ουδέτερα σε -ος  8.  Τα ουδέτερα σε -ας  9.  Τα ουδέτερα σε -ες 10. Τα ουδέτερα σε -ως 11. Τα ουδέτερα σε -ν 12. Τα ουδέτερα σε -ρ ► Τα άκλιτα ουσιαστικά  1.  Άκλιτα αρσενικά  2.  Άκλιτα θηλυκά  3.  Άκλιτα ουδέτερα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Βικιλεξικό
ΕΙΚΟΝΕΣ: herculesparkgreece@facebook, opentvgr@youtube

Τα αρσενικά σε -έας/-είς

Προσοχή στον πληθυντικό!

Συγγραφέας

Αυτά τα όμορφα ουσιαστικά σχηματίζουν τις όμοιες πτώσεις του πληθυντικού σε -είς. Η σύγχρονη κατάληξη σε «-⁠ες» δε θα ηχούσε ωραία:

• ο συγγραφέας → οι συγγραφέες συγγραφείς

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

ο
του
τον

συγγραφέας
συγγραφέα
συγγραφέα

οι
των
τους

συγγραφείς
συγγραφέων
συγγραφείς

Έτσι κλίνονται, μεταξύ άλλων, τα αρσενικά:

• αλιέας, απαγωγέας, αποστολέας
• βασιλέας
• γονέας, γραμματέας, γραφέας
• διανομέας, διερμηνέας, δρομέας
• εισαγγελέας, εισβολέας, εκσκαφέας
• ιερέας, ιππέας
• καταστροφέας, κουρέας
• μετατροπέας, προβολέας
• σκαπανέας, σπορέας, σφαγέας
• τομέας, φορέας  

Με τον ίδιο τρόπο κλίνονται:

α) Τα σύνθετα που σχηματίζονται από τα προηγούμενα αρσενικά:

• αμ-φορέας, αντ-εισαγγελέας
• αντι-βασιλέας, απο-γραφέας
• αρχ-ιερέας, κατα-δρομέας
• τραυματιο-φορέας

β) Τα κύρια ονόματα σε -έας. Συνήθως τα συναντούμε μόνο στον ενικό αριθμό:

• Ανδρέας (Αντρέας), Αχιλλέας
• Θησέας, Ιδομενέας
• Καρέας, Καφηρέας
• Mορφέας, Νηρέας
• Οδυσσέας, Ορφέας
• Περσέας, Προμηθέας, Πρωτέας

Εκσκαφέας

Ειδική περίπτωση

Ο ψηλέας σχηματίζει τον πληθυντικό όπως τα περισσότερα αρσενικά σε -ας: οι ψηλέες, των ψηλέων

► Η κλίση των ουσιαστικών ► Η κλίση των αρσενικών ουσιαστικών  1.  Τα αρσενικά σε -ος (1)  2.  Τα αρσενικά σε -ος (2)  3.  Τα αρσενικά σε -ης  4.  Τα αρσενικά σε -ης/-ηδες  5.  Τα αρσενικά σε -ης/-εις  6.  Τα αρσενικά σε -υς  7.  Τα αρσενικά σε -ας  8.  Τα αρσενικά σε -άς/-άδες  9.  Τα αρσενικά σε -έας/-είς 10. Τα αρσενικά σε -ές 11. Τα αρσενικά σε -ους 12. Τα αρσενικά σε -ρ 13. Αρσενικά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των θηλυκών ουσιαστικών  1.  Τα θηλυκά σε -α (1)  2.  Τα θηλυκά σε -α (2)  3.  Τα θηλυκά σε -ά/-άδες  4.  Τα θηλυκά σε -ση, -ξη, -ψη  5.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (1)  6.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (2)  7.  Τα θηλυκά σε -ος  8.  Τα θηλυκά σε -ας  9.  Τα θηλυκά σε -ης 10. Τα θηλυκά σε -ης/-εις 11. Τα θηλυκά σε -υς 12. Τα θηλυκά σε -ού 13. Τα θηλυκά σε -ρ 14. Τα θηλυκά σε -ω 15. Θηλυκά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των ουδέτερων ουσιαστικών  1.  Τα ουδέτερα σε -ο (1)  2.  Τα ουδέτερα σε -ο (2)  3.  Τα ουδέτερα σε -σιμο, -ξιμο, -ψιμο  4.  Τα ουδέτερα σε -ι  5.  Τα ουδέτερα σε -υ  6.  Τα ουδέτερα σε -μα  7.  Τα ουδέτερα σε -ος  8.  Τα ουδέτερα σε -ας  9.  Τα ουδέτερα σε -ες 10. Τα ουδέτερα σε -ως 11. Τα ουδέτερα σε -ν 12. Τα ουδέτερα σε -ρ ► Τα άκλιτα ουσιαστικά  1.  Άκλιτα αρσενικά  2.  Άκλιτα θηλυκά  3.  Άκλιτα ουδέτερα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Αντίστροφο Λεξικό (Αναστασιάδη-Συμεωνίδη)
ΕΙΚΟΝΕΣ: maleviziotis.gr, commons.wikimedia.org

Τα θηλυκά σε -ας

Προσοχή στη γενική!

Αυτά οι λέξεις φανερώνουν κάποια ιδιότητα, κυρίως επάγγελμα, και τις συναντούμε και σε αρσενικό γένος:

• η εισαγγελέας – ο εισαγγελέας
• η κηδεμόνας – ο κηδεμόνας
• η συγγραφέας – ο συγγραφέας
• η τραυματίας – ο τραυματίας

Συγγραφέας

Κλίνονται όπως τα αντίστοιχα αρσενικά, αλλά χρειάζονται προσοχή στη γενική του ενικού αριθμού. Γι’ αυτό τις χωρίζουμε σε τρεις κατηγορίες:

• Θηλυκά σε -έας
  (η συγγραφέας, της συγγραφέως)
• Θηλυκά σε -ίας
  (η ταμίας, της ταμία)
• Υπόλοιπα θηλυκά σε -ας
  (η επιστήμονας, της επιστήμονος)

Θηλυκά σε -έας

Η γενική του ενικού λήγει σε -έως. Στον πληθυντικό ακολουθούν την κλίση των αρσενικών σε -έας:

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

η
της
τη

συγγραφέας
συγγραφέως
συγγραφέα

οι
των
τις

συγγραφείς
συγγραφέων
συγγραφείς

Έτσι κλίνονται τα θηλυκά:

• απογραφέας, αποστολέας
• γραμματέας
• διανομέας, διερμηνέας, δρομέας
• εισαγγελέας, εισβολέας, εντολέας
• ιππέας

Και όλα τα σύνθετα που σχηματίζουν:

• αντ-εισαγγελέας
• εκ-δρομέας

Δρομέας

Θηλυκά σε -ίας

Η γενική του ενικού λήγει σε -ία, αλλά δεν είναι πάντα εύχρηστη και συχνά μας ξενίζει.

Επίσης, στη γενική του πληθυντικού ο τόνος κατεβαίνει στη λήγουσα:

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

η
της
την

ταμίας
ταμία
ταμία

οι
των
τις

ταμίες
ταμιών
ταμίες

Έτσι κλίνονται τα θηλυκά:

• αισθηματίας, εγκληματίας
• επαγγελματίας, επιχειρηματίας
• κτηματίας, λοχίας
• σωσίας, τραυματίας

Επιχειρηματίας

Υπόλοιπα θηλυκά σε -ας

Η γενική του ενικού λήγει σε -ος, ενώ στη γενική του πληθυντικού ο τόνος κατεβαίνει στην παραλήγουσα:

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

η
της
την

επιστήμονας
επιστήμονος
επιστήμονα

οι
των
τις

επιστήμονες
επιστημόνων
επιστήμονες

Έτσι κλίνονται τα θηλυκά:

• αριστερόχειρας, αρχιτέκτονας
• δεξιόχειρας, διδάκτορας, δόκτορας
• είρωνας, εκλέκτορας
• κηδεμόνας, κοσμήτορας
• λέκτορας, μάρτυρας
• πραγματογνώμονας, πρόσφυγας

Και όλα τα σύνθετα που σχηματίζουν:

• ιερο-μάρτυρας
• οσιο-μάρτυρας
• ψευδο-μάρτυρας

Eπιστήμονας

► Η κλίση των ουσιαστικών ► Η κλίση των αρσενικών ουσιαστικών  1.  Τα αρσενικά σε -ος (1)  2.  Τα αρσενικά σε -ος (2)  3.  Τα αρσενικά σε -ης  4.  Τα αρσενικά σε -ης/-ηδες  5.  Τα αρσενικά σε -ης/-εις  6.  Τα αρσενικά σε -υς  7.  Τα αρσενικά σε -ας  8.  Τα αρσενικά σε -άς/-άδες  9.  Τα αρσενικά σε -έας/-είς 10. Τα αρσενικά σε -ές 11. Τα αρσενικά σε -ους 12. Τα αρσενικά σε -ρ 13. Αρσενικά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των θηλυκών ουσιαστικών  1.  Τα θηλυκά σε -α (1)  2.  Τα θηλυκά σε -α (2)  3.  Τα θηλυκά σε -ά/-άδες  4.  Τα θηλυκά σε -ση, -ξη, -ψη  5.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (1)  6.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (2)  7.  Τα θηλυκά σε -ος  8.  Τα θηλυκά σε -ας  9.  Τα θηλυκά σε -ης 10. Τα θηλυκά σε -ης/-εις 11. Τα θηλυκά σε -υς 12. Τα θηλυκά σε -ού 13. Τα θηλυκά σε -ρ 14. Τα θηλυκά σε -ω 15. Θηλυκά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των ουδέτερων ουσιαστικών  1.  Τα ουδέτερα σε -ο (1)  2.  Τα ουδέτερα σε -ο (2)  3.  Τα ουδέτερα σε -σιμο, -ξιμο, -ψιμο  4.  Τα ουδέτερα σε -ι  5.  Τα ουδέτερα σε -υ  6.  Τα ουδέτερα σε -μα  7.  Τα ουδέτερα σε -ος  8.  Τα ουδέτερα σε -ας  9.  Τα ουδέτερα σε -ες 10. Τα ουδέτερα σε -ως 11. Τα ουδέτερα σε -ν 12. Τα ουδέτερα σε -ρ ► Τα άκλιτα ουσιαστικά  1.  Άκλιτα αρσενικά  2.  Άκλιτα θηλυκά  3.  Άκλιτα ουδέτερα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Βικιλεξικό
ΕΙΚΟΝΕΣ: mommyjammi.gr, verywellfit.com, thenexthint.com, diplomaticourier.com

Τα αρσενικά σε -ρ

Λίγα και καλά!

Αυτά τα αρχαιόκλιτα ουσιαστικά λήγουν σε -ωρ, αλλά το ωμέγα υπάρχει μόνο στην ονομαστική του ενικού.

Επίσης, στη γενική του πληθυντικού ο τόνος κατεβαίνει στην παραλήγουσα:

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

ο
του
τον

διδάκτωρ
διδάκτορος
διδάκτορα

οι
των
τους

διδάκτορες
διδακτόρων
διδάκτορες

Κλητική ενικού: διδάκτορ

Παρόμοια αρσενικά:

• δόκτωρ
• φιλίστωρ

Πατήρ και πάτερ

Η αρχαία λέξη για τον πατέρα ήταν πατήρ και κλινόταν ως εξής: ο πατήρ, του πατρός, τον πατέρα, πάτερ

Σήμερα η ονομαστική και η κλητική χρησιμοποιούνται ως τίτλοι ιερέων ή μοναχών: ο πατήρ Γεώργιος, ο πάτερ Γεώργιος

Επιπλέον, το πάτερ είναι προτακτικό, δηλαδή άκλιτη λέξη: ο πάτερ Γεώργιος, του πάτερ Γεώργιου

► Η κλίση των ουσιαστικών ► Η κλίση των αρσενικών ουσιαστικών  1.  Τα αρσενικά σε -ος (1)  2.  Τα αρσενικά σε -ος (2)  3.  Τα αρσενικά σε -ης  4.  Τα αρσενικά σε -ης/-ηδες  5.  Τα αρσενικά σε -ης/-εις  6.  Τα αρσενικά σε -υς  7.  Τα αρσενικά σε -ας  8.  Τα αρσενικά σε -άς/-άδες  9.  Τα αρσενικά σε -έας/-είς 10. Τα αρσενικά σε -ές 11. Τα αρσενικά σε -ους 12. Τα αρσενικά σε -ρ 13. Αρσενικά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των θηλυκών ουσιαστικών  1.  Τα θηλυκά σε -α (1)  2.  Τα θηλυκά σε -α (2)  3.  Τα θηλυκά σε -ά/-άδες  4.  Τα θηλυκά σε -ση, -ξη, -ψη  5.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (1)  6.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (2)  7.  Τα θηλυκά σε -ος  8.  Τα θηλυκά σε -ας  9.  Τα θηλυκά σε -ης 10. Τα θηλυκά σε -ης/-εις 11. Τα θηλυκά σε -υς 12. Τα θηλυκά σε -ού 13. Τα θηλυκά σε -ρ 14. Τα θηλυκά σε -ω 15. Θηλυκά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των ουδέτερων ουσιαστικών  1.  Τα ουδέτερα σε -ο (1)  2.  Τα ουδέτερα σε -ο (2)  3.  Τα ουδέτερα σε -σιμο, -ξιμο, -ψιμο  4.  Τα ουδέτερα σε -ι  5.  Τα ουδέτερα σε -υ  6.  Τα ουδέτερα σε -μα  7.  Τα ουδέτερα σε -ος  8.  Τα ουδέτερα σε -ας  9.  Τα ουδέτερα σε -ες 10. Τα ουδέτερα σε -ως 11. Τα ουδέτερα σε -ν 12. Τα ουδέτερα σε -ρ ► Τα άκλιτα ουσιαστικά  1.  Άκλιτα αρσενικά  2.  Άκλιτα θηλυκά  3.  Άκλιτα ουδέτερα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Βικιλεξικό
ΕΙΚΟΝΑ: tvopen.gr

Τα θηλυκά σε -ρ

Λίγα και καλά!

Αυτά τα αρχαιόκλιτα ουσιαστικά λήγουν σε -ωρ, αλλά το ωμέγα υπάρχει μόνο στην ονομαστική του ενικού.

Επίσης, στη γενική του πληθυντικού ο τόνος κατεβαίνει στην παραλήγουσα:

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

η
της
τη

διδάκτωρ
διδάκτορος
διδάκτορα

οι
των
τις

διδάκτορες
διδακτόρων
διδάκτορες

Κλητική ενικού: διδάκτορ

Παρόμοια θηλυκά:

• βασιλομήτωρ
• δόκτωρ
• Θεομήτωρ

► Η κλίση των ουσιαστικών ► Η κλίση των αρσενικών ουσιαστικών  1.  Τα αρσενικά σε -ος (1)  2.  Τα αρσενικά σε -ος (2)  3.  Τα αρσενικά σε -ης  4.  Τα αρσενικά σε -ης/-ηδες  5.  Τα αρσενικά σε -ης/-εις  6.  Τα αρσενικά σε -υς  7.  Τα αρσενικά σε -ας  8.  Τα αρσενικά σε -άς/-άδες  9.  Τα αρσενικά σε -έας/-είς 10. Τα αρσενικά σε -ές 11. Τα αρσενικά σε -ους 12. Τα αρσενικά σε -ρ 13. Αρσενικά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των θηλυκών ουσιαστικών  1.  Τα θηλυκά σε -α (1)  2.  Τα θηλυκά σε -α (2)  3.  Τα θηλυκά σε -ά/-άδες  4.  Τα θηλυκά σε -ση, -ξη, -ψη  5.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (1)  6.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (2)  7.  Τα θηλυκά σε -ος  8.  Τα θηλυκά σε -ας  9.  Τα θηλυκά σε -ης 10. Τα θηλυκά σε -ης/-εις 11. Τα θηλυκά σε -υς 12. Τα θηλυκά σε -ού 13. Τα θηλυκά σε -ρ 14. Τα θηλυκά σε -ω 15. Θηλυκά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των ουδέτερων ουσιαστικών  1.  Τα ουδέτερα σε -ο (1)  2.  Τα ουδέτερα σε -ο (2)  3.  Τα ουδέτερα σε -σιμο, -ξιμο, -ψιμο  4.  Τα ουδέτερα σε -ι  5.  Τα ουδέτερα σε -υ  6.  Τα ουδέτερα σε -μα  7.  Τα ουδέτερα σε -ος  8.  Τα ουδέτερα σε -ας  9.  Τα ουδέτερα σε -ες 10. Τα ουδέτερα σε -ως 11. Τα ουδέτερα σε -ν 12. Τα ουδέτερα σε -ρ ► Τα άκλιτα ουσιαστικά  1.  Άκλιτα αρσενικά  2.  Άκλιτα θηλυκά  3.  Άκλιτα ουδέτερα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Βικιλεξικό
ΕΙΚΟΝΑ: msn.com

Τα ουδέτερα σε -ρ

Λίγα και καλά!

Αυτά τα όμορφα ουσιαστικά, όπως όλα τα ανισοσύλλαβα ουδέτερα, έχουν δύο θέματα:

Το ένα σχηματίζει τις όμοιες πτώσεις του ενικού: ύδ-ωρ

Το άλλο σχηματίζει τη γενική του ενικού και όλες τις πτώσεις του πληθυντικού: ύδατ-ος, ύδατ-α, υδάτ-ων

Αυτό το δεύτερο θέμα χρησιμοποιείται κατά κανόνα και για τον σχηματισμό νέων (παράγωγων ή σύνθετων) λέξεων: υδάτ-ινος, υδατ-⁠ο⁠-σφαίριση  

Επίσης, στη γενική του πληθυντικού ο τόνος κατεβαίνει στην παραλήγουσα:

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

το
του
το

ύδωρ
ύδατος
ύδωρ

τα
των
τα

ύδατα
υδάτων
ύδατα

Έτσι κλίνονται τα ουδέτερα:

• ήπαρ
• φρέαρ

Και μόνο στον ενικό αριθμό:

• δέλεαρ (χωρίς γενική πτώση)
• έαρ (γενική: του έαρος)
• νέκταρ (γενική: του νέκταρος)

Έαρ είναι η άνοιξη

Ειδική περίπτωση

Το πυρ κλίνεται πιο απλά και όλες οι πτώσεις τονίζονται στη λήγουσα:

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

το
του
το

πυρ
πυρός
πυρ

τα
των
τα

πυρά
πυρών
πυρά

► Η κλίση των ουσιαστικών ► Η κλίση των αρσενικών ουσιαστικών  1.  Τα αρσενικά σε -ος (1)  2.  Τα αρσενικά σε -ος (2)  3.  Τα αρσενικά σε -ης  4.  Τα αρσενικά σε -ης/-ηδες  5.  Τα αρσενικά σε -ης/-εις  6.  Τα αρσενικά σε -υς  7.  Τα αρσενικά σε -ας  8.  Τα αρσενικά σε -άς/-άδες  9.  Τα αρσενικά σε -έας/-είς 10. Τα αρσενικά σε -ές 11. Τα αρσενικά σε -ους 12. Τα αρσενικά σε -ρ 13. Αρσενικά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των θηλυκών ουσιαστικών  1.  Τα θηλυκά σε -α (1)  2.  Τα θηλυκά σε -α (2)  3.  Τα θηλυκά σε -ά/-άδες  4.  Τα θηλυκά σε -ση, -ξη, -ψη  5.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (1)  6.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (2)  7.  Τα θηλυκά σε -ος  8.  Τα θηλυκά σε -ας  9.  Τα θηλυκά σε -ης 10. Τα θηλυκά σε -ης/-εις 11. Τα θηλυκά σε -υς 12. Τα θηλυκά σε -ού 13. Τα θηλυκά σε -ρ 14. Τα θηλυκά σε -ω 15. Θηλυκά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των ουδέτερων ουσιαστικών  1.  Τα ουδέτερα σε -ο (1)  2.  Τα ουδέτερα σε -ο (2)  3.  Τα ουδέτερα σε -σιμο, -ξιμο, -ψιμο  4.  Τα ουδέτερα σε -ι  5.  Τα ουδέτερα σε -υ  6.  Τα ουδέτερα σε -μα  7.  Τα ουδέτερα σε -ος  8.  Τα ουδέτερα σε -ας  9.  Τα ουδέτερα σε -ες 10. Τα ουδέτερα σε -ως 11. Τα ουδέτερα σε -ν 12. Τα ουδέτερα σε -ρ ► Τα άκλιτα ουσιαστικά  1.  Άκλιτα αρσενικά  2.  Άκλιτα θηλυκά  3.  Άκλιτα ουδέτερα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Βικιλεξικό, Σύγχρονη Σχολική Γραμματική για όλους
ΕΙΚΟΝΕΣ: KleopatraEmmanouilKyriakopoulou@youtube, livescience.com

Οι Πέρσες

Από τον 6ο αιώνα π.Χ. μέχρι σήμερα

Οι Πέρσες είναι ένας αρχαίος λαός ινδοευρωπαϊκής καταγωγής, που έφτασε στο σημερινό Ιράν από την κεντρική Ασία περίπου το 1.500 π.Χ.

Ο πολιτισμός τους είναι από τους πιο παλαιούς και σημαντικούς παγκοσμίως και έχουν μεγάλη συνεισφορά στις τέχνες και τις επιστήμες.

Αρχαία χρόνια

1 Το 550 π.Χ. ο Κύρος ο Μέγας ίδρυσε στη δυτική Ασία την Περσική Αυτοκρατορία, το ισχυρό κράτος που μας είναι γνωστό από τους πολέμους με τους Έλληνες στον Μαραθώνα, τις Θερμοπύλες και τη Σαλαμίνα.

Η αρχαία Περσική Αυτοκρατορία (550–330 π.Χ.) έφτασε στη μεγαλύτερη εδαφική της έκταση υπό την ηγεσία του Δαρείου Α΄

2 Το 330 π.Χ. η αυτοκρατορία κατακτήθηκε από τους Μακεδόνες του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο οποίος κυριολεκτικά σάρωσε την περσική επικράτεια.

Το ελληνικό στοιχείο που έφερε μαζί του ο νέος αυτοκράτορας αναμείχθηκε με τα τοπικά στοιχεία, δημιουργώντας τον ελληνιστικό πολιτισμό.

3 Μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου (323 π.Χ.) οι στρατηγοί του διαμοιράστηκαν το κράτος του. Το μεγαλύτερο τμήμα της παλαιάς Περσικής Αυτοκρατορίας πέρασε στον Σέλευκο, οποίος ίδρυσε την Αυτοκρατορία των Σελευκιδών.

Ο πυρήνας της παλαιάς περσικής αυτοκρατορίας αποτέλεσε το ελληνιστικό κράτος των Σελευκιδών (περ. 321–150 π.Χ.)

4 Στη συνέχεια η περιοχή καταλήφθηκε από τους Πάρθους, έναν αρχαίο ιρανικό λαό.

Η Παρθική Αυτοκρατορία στο αποκορύφωμά της

5 Το 226 μ.Χ. οι Πέρσες κατόρθωσαν να ανεξαρτητοποιηθούν και να ιδρύσουν μια νέα Περσική Αυτοκρατορία. Οργάνωσαν ένα ισχυρό κράτος και προσπάθησαν να ανασυστήσουν την αυτοκρατορία των προγόνων τους.

Η δεύτερη Περσική Αυτοκρατορία (226–650) έφτασε στη μεγαλύτερη εδαφική της έκταση υπό την ηγεσία του Χοσρόη Β΄

Το τελευταίο τούς οδήγησε σε σκληρές διαμάχες με τους Βυζαντινούς, οι οποίες κράτησαν περίπου διακόσια χρόνια (5ος–7ος αιώνας).

Πόλεμοι με τους Βυζαντινούς

Από τον 1ο αιώνα π.Χ. το όριο ανάμεσα στη Ρωμαϊκή (μετέπειτα Βυζαντινή) και την Παρθική (μετέπειτα Περσική) Αυτοκρατορία ήταν ο ποταμός Ευφράτης.

Τα σύνορα μεταξύ των δύο δυνάμεων ήταν διαρκώς αμφισβητούμενα, αλλά στη μακρά σειρά των πολέμων μεταξύ τους παρέμεναν λίγο πολύ σταθερά.

Οι μάχες Περσών-Βυζαντινών ήταν σποραδικές τον 5ο αιώνα. Τον 6ο αιώνα οι συγκρούσεις κλιμακώθηκαν, αλλά οι σφοδροί πόλεμοι των ετών 502–506, 526–532, 541–562 και 572–591 δεν ανέδειξαν κάποιον ξεκάθαρο νικητή.

Ο τελευταίος και πιο καταστροφικός πόλεμος ανάμεσα στις δύο υπερδυνάμεις της εποχής διαξήχθη το 602–628, στις αρχές του επόμενου αιώνα:

1 Στην αρχή οι Πέρσες κατάφεραν να αγγίξουν τα σύνορα της αρχαίας αυτοκρατορίας τους, ωστόσο η βυζαντινή αντεπίθεση (από το 622, με επικεφαλής τον Αυτοκράτορα Ηράκλειο) τους ανάγκασε να υποχωρήσουν.

O Αυτοκράτορας Ηράκλειος (σχέδιο του Spatharokandidatos, 2014)

2 Το 626 συμμάχησαν με τους Αβάρους και τους Σλάβους σε μια προσπάθεια να καταλάβουν την Κωνσταντινούπολη, αλλά απέτυχαν.

3 Το 627 ο Ηράκλειος εισέβαλε στην καρδιά του περσικού κράτους, υποχρεώνοντάς το να υπογράψει ειρήνη και να επανέλθει στα αρχικά του σύνορα.

Όλοι αυτοί οι πόλεμοι άφησαν και τις δύο αυτοκρατορίες εξαντλημένες και ευάλωτες. Όταν τα επόμενα χρόνια επιτέθηκαν οι ανερχόμενοι Άραβες, καμία δεν είχε προλάβει να ανακάμψει.

Η αραβική κατάκτηση

Οι Βυζαντινοί επλήγησαν σοβαρά από το Αραβικό Χαλιφάτο, αλλά κατάφεραν να επιβιώσουν. Οι Πέρσες, αντίθετα, μέσα σε λίγα χρόνια υπέκυψαν στις επιθέσεις των Αράβων, ενώ ενστερνίστηκαν και τη θρησκεία τους, το Ισλάμ.

Το Αραβικό Χαλιφάτο το 654

Νεότερα χρόνια

Τους επόμενους αιώνες η περιοχή καταλήφθηκε πρόσκαιρα δύο φορές από τους Μογγόλους (τον 13ο και τον 14ο αιώνα). Το 1501 η Περσία επανενώθηκε ως ανεξάρτητο κράτος.

Η Περσία το 1501–1722. Οι μαύρες γραμμές δείχνουν τα σημερινά σύνορα των κρατών της περιοχής.

Το 1935 μετονομάστηκε σε Ιράν. Πρόκειται για την ιστορική εθνική της ονομασία, που σημαίνει «η χώρα των Αρίων».

Από το 1979 το Ιράν κυβερνάται από μια σκληρή θεοκρατική δικτατορία.

Μεσαιωνικά χρόνια

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: el.wikipedia.org, en.wikipedia.org
ΕΙΚΟΝΕΣ: el.wikipedia.org (1-3), mg.wikipedia.org (4), podilato98.blogspot.com<quizlet.com (5), deviantart.com (6), en.wikipedia.org (7), podilato98.blogspot.com<commons.wikimedia.org (8), japantimes.co.jp (9)