Οι Πέρσες

Από τον 6ο αιώνα π.Χ. μέχρι σήμερα

Οι Πέρσες είναι ένας αρχαίος λαός ινδοευρωπαϊκής καταγωγής, που έφτασε στο σημερινό Ιράν από την κεντρική Ασία περίπου το 1.500 π.Χ.

Ο πολιτισμός τους είναι από τους πιο παλαιούς και σημαντικούς παγκοσμίως και έχουν μεγάλη συνεισφορά στις τέχνες και τις επιστήμες.

Αρχαία χρόνια

1 Το 550 π.Χ. ο Κύρος ο Μέγας ίδρυσε στη δυτική Ασία την Περσική Αυτοκρατορία, το ισχυρό κράτος που μας είναι γνωστό από τους πολέμους με τους Έλληνες στον Μαραθώνα, τις Θερμοπύλες και τη Σαλαμίνα.

Η αρχαία Περσική Αυτοκρατορία (550–330 π.Χ.) έφτασε στη μεγαλύτερη εδαφική της έκταση υπό την ηγεσία του Δαρείου Α΄

2 Το 330 π.Χ. η αυτοκρατορία κατακτήθηκε από τους Μακεδόνες του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο οποίος κυριολεκτικά σάρωσε την περσική επικράτεια.

Το ελληνικό στοιχείο που έφερε μαζί του ο νέος αυτοκράτορας αναμείχθηκε με τα τοπικά στοιχεία, δημιουργώντας τον ελληνιστικό πολιτισμό.

3 Μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου (323 π.Χ.) οι στρατηγοί του διαμοιράστηκαν το κράτος του. Το μεγαλύτερο τμήμα της παλαιάς Περσικής Αυτοκρατορίας πέρασε στον Σέλευκο, οποίος ίδρυσε την Αυτοκρατορία των Σελευκιδών.

Ο πυρήνας της παλαιάς περσικής αυτοκρατορίας αποτέλεσε το ελληνιστικό κράτος των Σελευκιδών (περ. 321–150 π.Χ.)

4 Στη συνέχεια η περιοχή καταλήφθηκε από τους Πάρθους, έναν αρχαίο ιρανικό λαό.

Η Παρθική Αυτοκρατορία στο αποκορύφωμά της

5 Το 226 μ.Χ. οι Πέρσες κατόρθωσαν να ανεξαρτητοποιηθούν και να ιδρύσουν μια νέα Περσική Αυτοκρατορία. Οργάνωσαν ένα ισχυρό κράτος και προσπάθησαν να ανασυστήσουν την αυτοκρατορία των προγόνων τους.

Η δεύτερη Περσική Αυτοκρατορία (226–650) έφτασε στη μεγαλύτερη εδαφική της έκταση υπό την ηγεσία του Χοσρόη Β΄

Το τελευταίο τούς οδήγησε σε σκληρές διαμάχες με τους Βυζαντινούς, οι οποίες κράτησαν περίπου διακόσια χρόνια (5ος–7ος αιώνας).

Πόλεμοι με τους Βυζαντινούς

Από τον 1ο αιώνα π.Χ. το όριο ανάμεσα στη Ρωμαϊκή (μετέπειτα Βυζαντινή) και την Παρθική (μετέπειτα Περσική) Αυτοκρατορία ήταν ο ποταμός Ευφράτης.

Τα σύνορα μεταξύ των δύο δυνάμεων ήταν διαρκώς αμφισβητούμενα, αλλά στη μακρά σειρά των πολέμων μεταξύ τους παρέμεναν λίγο πολύ σταθερά.

Οι μάχες Περσών-Βυζαντινών ήταν σποραδικές τον 5ο αιώνα. Τον 6ο αιώνα οι συγκρούσεις κλιμακώθηκαν, αλλά οι σφοδροί πόλεμοι των ετών 502–506, 526–532, 541–562 και 572–591 δεν ανέδειξαν κάποιον ξεκάθαρο νικητή.

Ο τελευταίος και πιο καταστροφικός πόλεμος ανάμεσα στις δύο υπερδυνάμεις της εποχής διαξήχθη το 602–628, στις αρχές του επόμενου αιώνα:

1 Στην αρχή οι Πέρσες κατάφεραν να αγγίξουν τα σύνορα της αρχαίας αυτοκρατορίας τους, ωστόσο η βυζαντινή αντεπίθεση (από το 622, με επικεφαλής τον Αυτοκράτορα Ηράκλειο) τους ανάγκασε να υποχωρήσουν.

O Αυτοκράτορας Ηράκλειος (σχέδιο του Spatharokandidatos, 2014)

2 Το 626 συμμάχησαν με τους Αβάρους και τους Σλάβους σε μια προσπάθεια να καταλάβουν την Κωνσταντινούπολη, αλλά απέτυχαν.

3 Το 627 ο Ηράκλειος εισέβαλε στην καρδιά του περσικού κράτους, υποχρεώνοντάς το να υπογράψει ειρήνη και να επανέλθει στα αρχικά του σύνορα.

Όλοι αυτοί οι πόλεμοι άφησαν και τις δύο αυτοκρατορίες εξαντλημένες και ευάλωτες. Όταν τα επόμενα χρόνια επιτέθηκαν οι ανερχόμενοι Άραβες, καμία δεν είχε προλάβει να ανακάμψει.

Η αραβική κατάκτηση

Οι Βυζαντινοί επλήγησαν σοβαρά από το Αραβικό Χαλιφάτο, αλλά κατάφεραν να επιβιώσουν. Οι Πέρσες, αντίθετα, μέσα σε λίγα χρόνια υπέκυψαν στις επιθέσεις των Αράβων, ενώ ενστερνίστηκαν και τη θρησκεία τους, το Ισλάμ.

Το Αραβικό Χαλιφάτο το 654

Νεότερα χρόνια

Τους επόμενους αιώνες η περιοχή καταλήφθηκε πρόσκαιρα δύο φορές από τους Μογγόλους (τον 13ο και τον 14ο αιώνα). Το 1501 η Περσία επανενώθηκε ως ανεξάρτητο κράτος.

Η Περσία το 1501–1722. Οι μαύρες γραμμές δείχνουν τα σημερινά σύνορα των κρατών της περιοχής.

Το 1935 μετονομάστηκε σε Ιράν. Πρόκειται για την ιστορική εθνική της ονομασία, που σημαίνει «η χώρα των Αρίων».

Από το 1979 το Ιράν κυβερνάται από μια σκληρή θεοκρατική δικτατορία.

Μεσαιωνικά χρόνια

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: el.wikipedia.org, en.wikipedia.org
ΕΙΚΟΝΕΣ: el.wikipedia.org (1-3), mg.wikipedia.org (4), podilato98.blogspot.com<quizlet.com (5), deviantart.com (6), en.wikipedia.org (7), podilato98.blogspot.com<commons.wikimedia.org (8), japantimes.co.jp (9)