Διαστημικά λεωφορεία

Η ιδέα ενός διαστημικού σκάφους που θα επιστρέφει στη Γη και θα προσγειώνεται σαν αεροπλάνο εμφανίστηκε για πρώτη φορά στις ΗΠΑ το 1954 και υλοποιήθηκε με την κατασκευή του πειραματικού σκάφους Χ-15. Το σκάφος αυτό έφτανε σε ύψος μεγαλύτερο από 80 χιλιόμετρα και, επομένως, μπορούσε να χαρακτηριστεί διαστημόπλοιο.

Τα χρόνια που ακολούθησαν η αρχική ιδέα εξελίχθηκε σε πλήρες σχέδιο. Από τότε κατασκευάστηκαν έξι διαστημικά λεωφορεία:

1 Το πρώτο ήταν το «Εντερπράιζ» (Enterprise) που χρησιμοποιήθηκε μόνο για δοκιμαστικές προσγειώσεις. Στην αρχή, μάλιστα, μεταφερόταν σε μεγάλο ύψος στερεωμένο πάνω σε ένα κατάλληλα διαμορφωμένο αεροπλάνο Μπόινγκ 747.

2 Ακολούθησε η κατασκευή του «Κολούμπια», του «Τσάλεντζερ», του «Ντισκάβερι», του «Ατλαντίς» και του «Εντέβορ». Το τελευταίο αντικατέστησε το «Τσάλεντζερ» που καταστράφηκε λίγο μετά την εκτόξευσή του το 1986.

Τα διαστημικά λεωφορεία ξεκίνησαν την πορεία τους στο Διάστημα το 1981. Σχεδιάστηκαν για να επαναχρησιμοποιούνται και η φιλοσοφία της κατασκευής τους έχει έναν υβριδικό χαρακτήρα, είναι δηλαδή μια διασταύρωση: κατά την εκτόξευση θυμίζουν πύραυλο και κατά την προσγείωση αεροπλάνο.

Δεν έλειψαν, βέβαια, και οι μαύρες σελίδες. Όπως είναι γνωστό από τα αεροπορικά δυστυχήματα, οι ευαίσθητες φάσεις μιας πτητικής συσκευής είναι η απογείωση και η προσγείωση. Από τον κανόνα αυτόν δεν ξέφυγαν και τα διαστημικά λεωφορεία, με μια καταστροφή σε κάθε μία από αυτές τις φάσεις (1986, 2003).

Με την πάροδο του χρόνου διαπιστώθηκε ότι, παρόλο που κατασκευάστηκαν με στόχο το φθηνό λειτουργικό κόστος, η χρήση τους δεν ήταν ιδιαίτερα οικονομική: κάθε εκτόξευση κόστιζε 450 εκατ. δολάρια, με αποτέλεσμα να απορροφάται ένα πολύ σημαντικό μέρος από τον προϋπολογισμό της NASA, της Εθνικής Υπηρεσίας Αεροναυτικής και Διαστήματος των ΗΠΑ.

Φαίνεται ότι αυτό που στην αρχή φαινόταν ως βασικό πλεονέκτημα του διαστημικού λεωφορείου, δηλαδή η δυνατότητα χρήσης του για περισσότερες από μία αποστολές, αποδείχθηκε τελικά το μεγαλύτερο μειονέκτημά του. Το κόστος κατασκευής και λειτουργίας του κατέληξε να είναι μεγαλύτερο από την «κλασική» λύση των διαστημικών οχημάτων μίας χρήσης.

Αναμνηστικό έμβλημα για την ολοκλήρωση του 30χρονου
προγράμματος των διαστημικών λεωφορείων

Έτσι, στις 21 Ιουλίου 2011, έπειτα από 30 χρόνια και 135 πτήσεις, αποσύρθηκε και το τελευταίο διαστημικό λεωφορείο, το «Ατλαντίς». Ένα μεγάλο κεφάλαιο στην ιστορία των διαστημικών αποστολών μόλις είχε κλείσει...

1. Διαστημικά λεωφορεία
2. Σταθμοί στο πρόγραμμα των διαστημικών λεωφορείων

Εξερεύνηση του ΔιαστήματοςΜετακινήσεις

ΠΗΓΗ: Χάρης Βάρβογλης, καθηγητής στο Τμήμα Φυσικής του ΑΠΘ (από άρθρο του στο Βήμα, 24.07.2011)
ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com (από answers.com), vectorlogo.blogspot.com, answers.com