Στο φως η ενάλια χωματερή του Πόρου

Καθαρισμός του βυθού στο λιμάνι του νησιού και προσπάθεια ευαισθητοποίησης των πολιτών

ΕΙΔΗΣΕΙΣ – Νοέμβριος 2018

Του Γιώργου Λιάλιου

Δημοσιογράφος

Το θέαμα είναι αποκαρδιωτικό. Οι δώδεκα δύτες που βρίσκονται μέσα στο νερό βγάζουν κάθε τόσο στην επιφάνεια και κάτι καινούργιο: δεκάδες λάστιχα, κομμάτια σωλήνων, αντλίες, ποτήρια, μπουκάλια, παπούτσια, καρέκλες, τραπέζια, καρότσια σουπερμάρκετ, τεράστια κομμάτια πλαστικών δαπέδων, νιπτήρες, ηλεκτρικά σίδερα, κασετόφωνα, μπετόνια, αντλίες.

Όλα μοιάζουν σαν να έχουν βγει από ναυάγιο, καθώς έχουν καλυφθεί με ένα γκρι στρώμα μικροοργανισμών που έχει «σβήσει» τις γωνίες τους. Κάποιες ηλεκτρικές συσκευές ή σιδερένια σκεύη, ξεκάθαρα αντικείμενα προηγουμένων δεκαετιών, «μαρτυρούν» τον χρόνο παραμονής τους στον βυθό.

Μόνο που δεν έχουν βγει από κάποιο ναυάγιο, ούτε καν από μεγάλο βάθος. Ο δύτες βουτούν σε απόσταση μόλις μερικών μέτρων από την προκυμαία στην περιοχή Πούντα, στην άκρη του παραλιακού οικισμού του Πόρου.

Αντικείμενα ενός «υποβρύχιου» πολιτισμού

Με την εξαίρεση ενός γιγάντιου λάστιχου από τρακτέρ, που χρειάστηκε δύο δύτες για να ανασυρθεί και άλλους τρεις από την προκυμαία για να βγει από τη θάλασσα, αυτό που κουράζει περισσότερο τους δύτες είναι τα δίχτυα. Σαν μπλεγμένα κουβάρια, μπερδεύονται με άλλα σκουπίδια και πέτρες και μετατρέπονται σε τεράστιες ρυπαρές μάζες χωρίς αρχή και τέλος.

Για να ανασυρθούν από αυτό το μικρό βάθος, οι δύτες προσπαθούν να τα δέσουν με ένα σκοινί και μετά βοηθούν από τη θάλασσα, καθώς οι εθελοντές τραβούν από τη στεριά. Στο τελευταίο δίχτυ δύο εθελόντριες ανακαλύπτουν μπλεγμένα κομμάτια ενός ποδηλάτου: τη σέλα, κομμάτια του σκελετού και των φτερών. Ιδρώνουν για να το φέρουν στην ξηρά. Πίσω τους οι ντόπιοι απολαμβάνουν τον καφέ τους.

Ο καθαρισμός του πυθμένα τμήματος του λιμανιού του Πόρου διοργανώθηκε το προηγούμενο Σαββατοκύριακο από την Aegean Rebreath (με χρηματοδότηση από το Ίδρυμα Λασκαρίδη και τη συνεργασία της Helmepa και του δήμου), μια ομάδα εθελοντών δυτών και λοιπών φίλων.

Μεθοδική δουλειά εθελοντών για να καθαρίσει η ενάλια χωματερή

Η ομάδα ιδρύθηκε πριν από δύο χρόνια «με σκοπό να πραγματοποιεί δράσεις καθαρισμού στην ακτή και στον βυθό, την ενημέρωση του πληθυσμού, την εκπαίδευση των δήμων αλλά και της τοπικής κοινωνίας», όπως εξηγεί ο επικεφαλής της Γιώργος Σαρελάκος. Μαζί τους έδρασε ομάδα δυτών από το νησί που βλέπει καθημερινά το πρόβλημα και το γνωρίζει.

Σκουπίδια δεκαετιών

«Αυτή η πλευρά του λιμανιού λειτουργεί πολλά χρόνια και έτσι μπορείς να δεις από κιούπια και παλιά τηγάνια, που να είναι και 50 και 60 χρονών, έως και τα σημερινά, τα ποτήρια και όλα αυτά που ρίχνονται σε καθημερινή βάση το καλοκαίρι λόγω τουρισμού», εξηγεί ο Φιλάρετος Σκουρελάκος, επαγγελματίας δύτης και ιδιοκτήτης σχολής στον Πόρο.

«Είναι εμφανές ότι τα μπουκάλια, τα “τσιγκάκια” από κοκακόλες και τα ποτήρια είναι από τα τουριστικά σκάφη ή από τα μπαρ στην παραλία, όπου πίνει κάποιος το ποτό του και... το πετάει μέσα στη θάλασσα». Τα δεκάδες λάστιχα αυτοκινήτων «είναι από παλιά, που δεν υπήρχαν τα πλαστικά μπαλόνια που βάζουν στον μώλο για να μην ακουμπούν τα σκάφη».

Αμέτρητα λάστιχα βρίσκονταν στον βυθό

Ο καθαρισμός έγινε στο πρώτο, επιφανειακό «στρώμα», κάτω από το οποίο βρίσκονται και άλλα σκουπίδια. Τα «τρόπαια» έμειναν απλωμένα εκεί μέχρι το μεσημέρι, καταγράφηκαν και συλλέχθηκαν σε σακούλες. Κανένας δεν έδειξε να συγκινείται ιδιαίτερα, εκτός από 2-3 περαστικούς που κοντοστάθηκαν. Οι ντόπιοι ψαράδες έδειχναν να εκνευρίζονται, θεωρώντας ότι οι δύτες τούς «στοχοποιούν» για τη ρύπανση.

Βρέθηκε ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς...

Ο βυθός ανασαίνει ξανά

Την επόμενη ημέρα οι δύτες κατευθύνονται σε έναν κόλπο λίγο έξω από την πόλη του Πόρου. Στόχος είναι η ανέλκυση «διχτυών φαντασμάτων» που έχουν χαθεί και απομείνει στον βυθό και η αναζήτηση νέων σε έναν παρακείμενο ύφαλο.

Είναι μια δύσκολη επιχείρηση. «Απαιτεί συγκεκριμένη τεχνογνωσία και εμπειρία, γιατί ενέχει και ζητήματα ασφάλειας. Θέλει συγκεκριμένη προετοιμασία και εξειδικευμένα άτομα», εξηγεί ο κ. Σαρελάκος.

«Τα δίχτυα είναι περίπου το 10% των θαλάσσιων απορριμμάτων. Δημιουργούν σημαντικά προβλήματα για τρεις λόγους. Πρώτον, παγιδεύουν θαλάσσια ζωή. Δεν είναι τυχαίο ότι οι ψαράδες λένε πως τα δίχτυα στον βυθό συνεχίζουν να ψαρεύουν για πάντα. Δεύτερον, γιατί δημιουργούνται ζητήματα ασφαλείας για τους λουόμενους και τα σκάφη. Και τρίτον, γιατί καταστρέφουν τη γεωμορφολογία του θαλάσσιου πυθμένα.

»Όταν γίνεται ανέλκυση του διχτυού, είναι σαν να ξαναζωντανεύει ο βυθός· μαζεύονται ψάρια γύρω γύρω για να φάνε τα υπολείμματα που βρίσκονται τόσο καιρό παγιδευμένα στα δίχτυα. Είναι σαν να ξανανασαίνει ο βυθός».

Όλα όσα συλλέχθηκαν στη διήμερη επιχείρηση της Aegean Rebreath εκτέθηκαν σε μια άκρη του λιμανιού με σκοπό να ευαισθητοποιήσουν ντόπιους και επισκέπτες. «Δεν πρέπει να κρύβουμε το πρόβλημα. Άλλωστε, αυτή είναι η κατάσταση σε όλα τα λιμάνια», λέει ο δήμαρχος Πόρου Γιάννης Δημητριάδης που συμμετείχε ως δύτης στον καθαρισμό.

Όπως υποστηρίζει, τα σκουπίδια που καταλήγουν στη θάλασσα από τη χρήση του λιμανιού και την τουριστική δραστηριότητα της προκυμαίας είναι μέρος μόνο της θαλάσσιας ρύπανσης στο νησί. Από τη μια πλευρά, υποστηρίζει, ο Πόρος έχει σοβαρό θέμα με τις ιχθυοκαλλιέργειες. «Δεν υπάρχει πιο επιβαρυμένος βυθός, ούτε καν στα λιμάνια, σε σχέση με τα ιχθυοτροφεία», επισημαίνει.

Εισαγόμενα σκουπίδια

«Το άλλο μεγάλο πρόβλημα, που έχουν και άλλα νησιά, είναι ότι μέσω των ρευμάτων καταλήγουν εδώ πάρα πολλά πλαστικά και σκουπίδια που δεν είναι δικά μας. Στον Πόρο, σε κάποιες ακτές που είναι βόρειες και “κοιτάζουν” την Αθήνα, έρχονται και συσσωρεύονται απορρίμματα».

Όπως εξηγεί, η συλλογή τους είναι εξαιρετικά δύσκολη και επιβαρύνει οικονομικά τον δήμο, που ουσιαστικά δεν ευθύνεται. «Απελπιζόμαστε και πηγαίνουμε κι εκεί και κάνουμε καθαρισμούς μια δυο φορές τον χρόνο, αλλά ό,τι και να κάνεις ύστερα από μια δυο βδομάδες είναι στην ίδια κατάσταση».

Δείτε και το σχετικό βίντεο της «Καθημερινής»:

ΕιδήσειςΠεριβάλλον

ΠΗΓΗ: Η Καθημερινή (18.11.2018)
ΕΙΚΟΝΕΣ: kathimerini.gr (1-5), porosnews.gr (6,8), naftikachronika.gr (7)