Η Αναγέννηση εμφανίζεται στην περιοχή της βόρειας Ιταλίας στο τέλος του Μεσαίωνα (1350). Την περίοδο αυτή οι άνθρωποι του πνεύματος αρχίζουν να μελετούν τον ελληνικό και τον ρωμαϊκό πολιτισμό.
Μέσα σε δύο αιώνες διαδίδεται σε ολόκληρη την Ευρώπη. Σε αυτό βοηθούν σημαντικά και οι Έλληνες λόγιοι που καταφεύγουν στη Δύση αμέσως μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453).
Η Φλωρεντία της Ιταλίας υπήρξε η «πρωτεύουσα» της Αναγέννησης
Ένα κίνημα της Αναγέννησης που εμπνέεται από την ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα είναι ο Ουμανισμός ή Ανθρωπισμός (human στα αγγλικά σημαίνει «ανθρώπινος»). Οι ουμανιστές πιστεύουν στην αξία της γνώσης και δίνουν έμφαση στον άνθρωπο και στις δυνατότητές του. Η διάδοση των ιδεών τους μάλιστα διευκολύνεται πολύ από την εφεύρεση της τυπογραφίας.
Η χρησιμοποίηση τυπογραφικών στοιχείων έχει ξεκινήσει το 1041 στην Κίνα αλλά τελειοποιείται το 1450-1455 από τον Γερμανό Ιωάννη Γουτεμβέργιο. Η έκδοση της Βίβλου με αυτή τη νέα τεχνική είναι μια μεγάλη στιγμή στη νεότερη ευρωπαϊκή ιστορία και δίνει ώθηση στη διάδοση του βιβλίου.
Τέχνες και επιστήμες
Την εποχή αυτή γνωρίζουν μεγάλη άνθιση τα γράμματα και τέχνες όπως η ζωγραφική, η γλυπτική και η αρχιτεκτονική. Μεγάλες μορφές της Αναγέννησης είναι οι ζωγράφοι Σάντρο Μποτιτσέλι, Λεονάρντο Ντα Βίντσι, Μιχαήλ Άγγελος και Ραφαήλ, καθώς και ο αρχιτέκτονας Φίλιππος Μπρουνελέσκι.
Στην Ισπανία διακρίνονται ο Μιχαήλ Θερβάντες με το μυθιστόρημα «Δον Κιχώτης» και ο ζωγράφος Δομήνικος Θεοτοκόπουλος ή Ελ Γκρέκο (= Ο Έλληνας).
Στην Ολλανδία ο θεολόγος και φιλόλογος Έρασμος θεωρεί ως αρετές την καλοσύνη και την ανοχή, ενώ στην Αγγλία ο θεατρικός συγγραφέας Ουίλιαμ Σαίξπηρ διαδίδει με τα έργα του την αγάπη για τα ανθρώπινα δημιουργήματα.
Ουίλιαμ Σαίξπηρ
Παράλληλα, όπως συμβαίνει συνήθως, αναπτύσσονται και οι επιστήμες. Προοδεύουν η ανατομία και η ιατρική, ενώ διατυπώνονται οι αστρονομικές θεωρίες του Κοπέρνικου και του Γαλιλαίου, οι οποίες περιγράφουν την κίνηση των πλανητών.
Ιδιαίτερα γνωστή είναι η ηλιοκεντρική θεωρία του Κοπέρνικου που δημοσιεύεται το 1543 και αναφέρει ότι η Γη και οι άλλοι πλανήτες κινούνται γύρω από τον Ήλιο σε ομόκεντρους κύκλους. Αυτό προκαλεί αίσθηση, γιατί μέχρι τότε οι άνθρωποι πίστευαν πως ο πλανήτης μας είναι ακίνητος και αποτελεί το κέντρο του σύμπαντος!
Η διάσπαση της Καθολικής Εκκλησίας
Στις αρχές του 16ου αιώνα (1517) οι νέες ιδέες της Αναγέννησης αρχίζουν να επηρεάζουν και τη θρησκεία και εκδηλώνεται η Θρησκευτική Μεταρρύθμιση.
Η πρώτη φάση της ονομάζεται Προτεσταντική Μεταρρύθμιση. Οι Προτεστάντες ή Διαμαρτυρόμενοι (protest στα αγγλικά σημαίνει διαμαρτύρομαι), με επικεφαλής τον Γερμανό μοναχό Μαρτίνο Λούθηρο, εναντιώνονται στην εξουσία του Πάπα και στις καταχρήσεις της και δημιουργούν ξεχωριστή γερμανική εκκλησία.
Παρόμοιες είναι οι εξελίξεις στην Ελβετία, με πρωτεργάτη τον Ιωάννη Καλβίνο, αλλά και στην Αγγλία.
Χάρτης με τις θρησκείες της γης. Στη Δυτική Ευρώπη διακρίνονται οι Καθολικοί και οι Προτεστάντες. Σε λίγο, με τις εξερευνήσεις και τον αποικισμό μεγάλων περιοχών του πλανήτη, θα μεταφέρουν τη θρησκεία τους στην Αμερική και στην Ωκεανία.
Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία απαντά με την Καθολική Μεταρρύθμιση και προσπαθεί με μια σειρά από μέτρα (π.χ. την ίδρυση θρησκευτικών ταγμάτων) να φέρει και πάλι τους Προτεστάντες με το μέρος της.
Απολογισμός
Την περίοδο της Αναγέννησης οι Καθολικοί και οι Προτεστάντες πολεμούν συχνά μεταξύ τους. Ταυτόχρονα, όμως, ενισχύεται η πίστη στη λογική και στην αυτονομία του ανθρώπου και αναπτύσσεται, κυρίως στο αγγλικό πολιτικό σύστημα, η αρχή της αντιπροσωπευτικής εξουσίας, σύμφωνα με την οποία η εξουσία ασκείται μέσω των αντιπροσώπων που εκλέγει ο λαός.
Χρονολόγιο
1350: Εμφανίζεται η Αναγέννηση στη Βόρεια Ιταλία
1450: Η Αναγέννηση εξαπλώνεται στη Γερμανία
1500: Η Αναγέννηση εξαπλώνεται στην Ολλανδία (Έρασμος)
1517: Αρχίζει η Προτεσταντική Μεταρρύθμιση (Λούθηρος)
1545: Αρχίζει η Καθολική Μεταρρύθμιση
ΕΙΚΟΝΕΣ: stomikrocosmotistaxismas.blogspot.com (επιμέλεια: podilato98.blogspot.com), voetbaltravel.nl, epochaplus.cz, ethnos.gr, Γεωγραφία ΣΤ΄ Δημοτικού