Ο Οδυσσέας Ελύτης (1911-1996) είναι ένας από τους σημαντικότερους ποιητές μας. Καταγόταν από τη Λέσβο, αλλά μεγάλωσε στην Αθήνα. Το οικογενειακό του επίθετο ήταν Αλεπουδέλης.
Το 1960 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης και το 1979 με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.
* Είναι ο ένας από τους δύο ποιητές μας που έχει τιμηθεί με αυτήν τη διεθνή διάκριση. Δεκαέξι χρόνια νωρίτερα, το 1963, είχε πάρει το ίδιο βραβείο ο Γιώργος Σεφέρης.
Οδυσσέας Ελύτης
Ο ποιητής διαμόρφωσε ένα προσωπικό ποιητικό ιδίωμα και ανανέωσε την ελληνική ποίηση. Συλλογές του έχουν μεταφραστεί σε πολλές ξένες γλώσσες, ενώ ασχολήθηκε και με μεταφράσεις ποιητικών και θεατρικών έργων.
Πολλά ποιήματά του έχουν μελοποιηθεί με μεγάλη επιτυχία και έχουν αγαπηθεί από μικρούς και μεγάλους. Πατήστε στις αναρτήσεις που ακολουθούν και ακούστε μερικά από αυτά:
25 Οκτωβρίου. Η ναζιστική Γερμανία και η φασιστική Ιταλία υπογράφουν σύμφωνο συνεργασίας.
1 Νοεμβρίου. Ανακοινώνεται ο Άξονας Ρώμης-Βερολίνου.
1937
7 Ιουλίου. Η Ιαπωνία εισβάλλει στην Κίνα.
1938
11 Μαρτίου. Η Γερμανία προσαρτά την Αυστρία.
29 Σεπτεμβρίου. Γερμανία, Ιταλία, Βρετανία και Γαλλία συμφωνούν ότι η Τσεχοσλοβακία πρέπει να παραχωρήσει στη Γερμανία τη γερμανόφωνη περιοχή της Σουδητίας.
1939
31 Μαρτίου. Βρετανία και Γαλλία εγγυώνται την ακεραιότητα των συνόρων της Πολωνίας.
7 Απριλίου. Η Ιταλία εισβάλει στην Αλβανία και την προσαρτά.
23 Αυγούστου. Γερμανία και Σοβιετική Ένωση (ΕΣΣΔ) υπογράφουν σύμφωνο μη επίθεσης, αλλά και ένα μυστικό συμπληρωματικό πρωτόκολλο, με το οποίο μοιράζουν την ανατολική Ευρώπη σε σφαίρες επιρροής. Ανοίγει ο δρόμος για την έναρξη του πολέμου.
1 Σεπτεμβρίου. Η Γερμανία εισβάλλει στην Πολωνία από τα δυτικά.
Βαρσοβία, η βομβαρδισμένη πρωτεύουσα της Πολωνίας (1939)
3 Σεπτεμβρίου. Βρετανία και Γαλλία κηρύσσουν τον πόλεμο στη Γερμανία. Αρχίζει ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος.
5 Σεπτεμβρίου. Οι ΗΠΑ κηρύσσουν ουδετερότητα.
17 Σεπτεμβρίου. Η Σοβιετική Ένωση εισβάλλει στην Πολωνία από τα ανατολικά.
27 Σεπτεμβρίου. Η πολωνική κυβέρνηση καταφεύγει εξόριστη στη Ρουμανία. Η Γερμανία και η Σοβιετική Ένωση μοιράζουν την Πολωνία μεταξύ τους.
8 Νοεμβρίου. Απόπειρα δολοφονίας του Χίτλερ στο Μόναχο.
30 Νοεμβρίου 1939. Η Σοβιετική Ένωση εισβάλλει στη Φινλανδία.
1940
9 Απριλίου. Η Γερμανία εισβάλλει στη Νορβηγία και στη Δανία.
10 Μαΐου. Η Γερμανία εισβάλλει σε Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο και Γαλλία.
10 Ιουνίου. Η Ιταλία κηρύσσει πόλεμο στη Βρετανία και στη Γαλλία.
14 Ιουνίου. Η Σοβιετική Ένωση καταλαμβάνει τα κράτη της Βαλτικής (Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία).
28 Ιουνίου. Η Σοβιετική Ένωση καταλαμβάνει εδάφη της Ρουμανίας.
10 Ιουλίου. Η «μάχη της Βρετανίας». Η Γερμανία βομβαρδίζει ανηλεώς την Αγγλία, με σκοπό να τρομοκρατηθεί ο πληθυσμός και να εξαρθρωθεί η βιομηχανία της. Η βρετανική πολεμική αεροπορία αντιστέκεται σθεναρά και προξενεί μεγάλες απώλειες στον επιτιθέμενο. Ο Χίτλερ εγκαταλείπει το σχέδιό του για απόβαση.
Το Λονδίνο ύστερα από βομβαρδισμό της γερμανικής αεροπορίας (1940)
27 Σεπτεμβρίου. Γερμανία, Ιταλία και Ιαπωνία υπογράφουν σύμφωνο στρατιωτικής συμμαχίας.
28 Οκτωβρίου. Η Ιταλία εισβάλλει στην Ελλάδα, αλλά αποκρούεται με επιτυχία.
20-23 Νοεμβρίου. Ουγγαρία, Ρουμανία και Σλοβακία προσχωρούν στον Άξονα.
1941
1 Μαρτίου. Η Βουλγαρία προσχωρεί στον Άξονα.
6 Απριλίου. Τα γερμανικά στρατεύματα επιτίθενται στα Βαλκάνια (Γιουγκοσλαβία και Ελλάδα). Τρεις εβδομάδες αργότερα οι Γερμανοί μπαίνουν στην Αθήνα.
22 Ιουνίου. Η Γερμανία εισβάλλει στη Σοβιετική Ένωση, παραβιάζοντας το σύμφωνο μη επίθεσης.
8 Οκτωβρίου. Ξεκινά η πολιορκία του Λένινγκραντ (ΕΣΣΔ). Στις 900 μέρες που θα διαρκέσει θα βρουν τον θάνατο ένα εκατομμύριο πολίτες.
Αεροπορική επιδρομή στο Λένινγκραντ, τη σημερινή Αγία Πετρούπολη
7 Δεκεμβρίου. Η Ιαπωνία βομβαρδίζει τον αμερικανικό στόλο στο Περλ Χάρμπορ της Χαβάης.
8 Δεκεμβρίου. Οι ΗΠΑ κηρύσσουν τον πόλεμο στην Ιαπωνία. Η Ιαπωνία εισβάλλει σε Φιλιππίνες, Γαλλική Ινδοκίνα (Βιετνάμ, Λάος, Καμπότζη) και (βρετανική) Σιγκαπούρη.
11 Δεκεμβρίου. Γερμανία και Ιταλία κηρύσσουν τον πόλεμο στις ΗΠΑ.
1942
30-31 Μαΐου. Οι συμμαχικές δυνάμεις βομβαρδίζουν γερμανικές πόλεις. Καταστρέφεται ολοσχερώς η Κολονία.
23 Οκτωβρίου. Οι δυνάμεις του Άξονα δέχονται γενναίο πλήγμα στο Ελ Αλαμέιν της Αιγύπτου από τα βρετανικά στρατεύματα.
Βρετανικά τανκς στην έρημο της Αιγύπτου (1942)
3 Νοεμβρίου. Η Γερμανία χάνει τη μάχη του Ελ Αλαμέιν.
22 Νοεμβρίου. Το 6ο σώμα του γερμανικού στρατού ηττάται κατά κράτος στο Στάλινγκραντ (σημερινό Βόλγκογκραντ) της Σοβιετικής Ένωσης.
1943
31 Ιανουαρίου. 90.000 Γερμανοί στρατιώτες παραδίδονται στο Στάλινγκραντ.
13 Μαΐου. Το γερμανοϊταλικό σώμα της Αφρικής συνθηκολογεί στην Τυνησία. Κλείνει οριστικά το αφρικανικό μέτωπο του πολέμου.
10 Ιουλίου. Οι συμμαχικές δυνάμεις αποβιβάζονται στη Σικελία της Ιταλίας.
Οι Σύμμαχοι αποβιβάζονται στη Σικελία (1943)
25 Ιουλίου. Οι συμμαχικές δυνάμεις βομβαρδίζουν το Αμβούργο της Γερμανίας. Μέσα σε μια μέρα σκοτώνονται 40.000 άμαχοι.
3 Σεπτεμβρίου. Η Ιταλία παραδίδεται στους Συμμάχους.
8 Οκτωβρίου. Η Ιταλία συνθηκολογεί. Οι Γερμανοί αφοπλίζουν τον ιταλικό στρατό και καταλαμβάνουν τμήμα της χώρας.
1 Δεκεμβρίου. Διάσκεψη της Τεχεράνης. Ο Ρούσβελτ (ΗΠΑ), ο Τσόρτσιλ (Ην. Βασίλειο) και ο Στάλιν (ΕΣΣΔ) αποφασίζουν συμμαχική απόβαση στη Γαλλία και συμφωνούν στη μεταπολεμική διαίρεση της Γερμανίας.
1944
6 Ιουνίου. Τα συμμαχικά στρατεύματα αποβιβάζονται στη Νορμανδία της Γαλλίας.
20 Ιουλίου. Αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας κατά του Χίτλερ.
25 Αυγούστου. Απελευθερώνεται το Παρίσι.
16 Δεκεμβρίου. Η μάχη των Αρδενών (Βέλγιο-Λουξεμβούργο). Είναι η τελευταία προσπάθεια του γερμανικού στρατού να ανακόψει την επέλαση των συμμαχικών δυνάμεων.
1945
27 Ιανουαρίου. Η Σοβιετική Ένωση μπαίνει στο Άουσβιτς της Πολωνίας.
4-11 Φεβρουαρίου. Διάσκεψη της Γιάλτας. Ο Ρούσβελτ, ο Τσόρτσιλ και ο Στάλιν μοιράζουν τον κόσμο σε σφαίρες επιρροής.
13-14 Φεβρουαρίου. Οι Σύμμαχοι βομβαρδίζουν τη Δρέσδη της Γερμανίας με εμπρηστικές βόμβες. 200.000 άμαχοι νεκροί.
Η βομβαρδισμένη Δρέσδη (1945)
9-10 Μαρτίου. Οι Αμερικανοί βομβαρδίζουν το Τόκιο της Ιαπωνίας. 80.000 νεκροί.
18 Μαρτίου. Οι Αμερικανοί βομβαρδίζουν το Βερολίνο της Γερμανίας.
12 Απριλίου. Ο Χάρι Τρούμαν αναλαμβάνει την προεδρία των ΗΠΑ μετά τον θάνατο του Ρούσβελτ.
20 Απριλίου. Οι Αμερικανοί μπαίνουν στη Νυρεμβέργη της Γερμανίας.
23 Απριλίου. Σοβιετικοί στρατιώτες φθάνουν έξω από το Βερολίνο.
28 Απριλίου. Δολοφονείται ο Μπενίτο Μουσολίνι.
30 Απριλίου. Ο Κόκκινος Στρατός της ΕΣΣΔ υψώνει τη σημαία του στο Βερολίνο. Ο Χίτλερ αυτοκτονεί στο καταφύγιό του.
7-9 Μαΐου. Η Γερμανία συνθηκολογεί. Τερματίζεται ο πόλεμος στην Ευρώπη.
6 Αυγούστου. Οι Αμερικανοί ρίχνουν ατομική βόμβα στη Χιροσίμα της Ιαπωνίας.
Η βομβαρδισμένη Χιροσίμα (1945)
9 Αυγούστου. Οι Αμερικανοί ρίχνουν ατομική βόμβα στο Ναγκασάκι της Ιαπωνίας.
2 Σεπτεμβρίου. Η Ιαπωνία συνθηκολογεί. Τερματίζεται ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος.
Το κομβικό σημείο όπου βρίσκεται το λιμάνι της Ραφήνας έκανε την πόλη να πρωταγωνιστήσει σε πολλές στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά την περίοδο της Κατοχής.
Πολύ σπουδαίο ήταν το δίκτυο διαφυγής που οργανώθηκε προς τις μικρασιατικές ακτές και την Αίγυπτο. Με τον τρόπο αυτό χιλιάδες Έλληνες πατριώτες και αξιωματικοί ξέφυγαν από τον γερμανικό κλοιό και κατέφυγαν στη Μέση Ανατολή. Από εκεί, επίσης, έφυγαν και 4.000 Βρετανοί στρατιώτες μόλις οι Γερμανοί μπήκαν στην Αθήνα.
Τα δρομολόγια διαφυγής ξεκίνησαν τον Ιούνιο του 1941 με τα καΐκια «Παναγία», «Αγία Παρασκευή» και «Αγία Κυριακή», τα οποία έφταναν μέχρι τις μικρασιατικές ακτές, ακόμη και μέχρι την Αλεξάνδρεια.
Το «Παναγία» ήταν του Ικαριώτη καπετάνιου Σταμάτη Τσατρά, ο οποίος τον Ιούνιο του 1941 έκανε δύο δρομολόγια στο Τσεσμέ της Τουρκίας (απέναντι από τη Χίο) βοηθώντας τη διαφυγή Ελλήνων αξιωματικών και πολιτικών. Πιθανολογείται ότι με το δικό του καΐκι διέφυγαν τον Μάρτιο του 1942 ο πρώην πρωθυπουργός Παναγιώτης Κανελλόπουλος με τη γυναίκα του, καθώς και ο Γιάννης Χαραλαμπόπουλος.
Η «Αγία Παρασκευή» είχε καπετάνιο τον Κώστα Γιαγκουδάκη και έκανε δρομολόγια με προορισμό κυρίως τη Σάμο, τη Χίο και την Ικαρία.
Η «Αγία Κυριακή» ανήκε στον Καρυστινό καπετάνιο Καδή. Έγινε πασίγνωστη ύστερα από τρεις δεκαετίες, όταν τραγουδήθηκε από τη Ρένα Κουμιώτη.
Το τραγούδι αυτό του Μίμη Πλέσσα προσφέρει σημαντικές πληροφορίες για την άγνωστη δράση των ναυτικών μας την περίοδο της Κατοχής. Σύμφωνα με τους στίχους του Κώστα Βίρβου, το δρομολόγιο ήταν Αλεξάνδρεια-Ραφήνα και τα αμπάρια του καϊκιού ήταν γεμάτα με κυνηγημένους που προσπαθούσαν να διαφύγουν, για να συνεχίσουν τον Αγώνα από αλλού.
Δυστυχώς, μετά το τέλος του Πολέμου το καΐκι αφέθηκε στη μοίρα του και σάπισε σε κάποια ακτή...
Το λέγαν «Άγια Κυριακή»
εκείνο το καΐκι
που στη σκλαβιά, στην Κατοχή,
δούλευε στη διαφυγή,
πάλευε για τη νίκη.
Αλεξάνδρεια-Ραφήνα
πήγαινε τα χρόνια εκείνα
και για μπάρκο μες στ’ αμπάρια
είχε όλο παλικάρια.
Τώρα η «Άγια Κυριακή»
στην αμμουδιά σαπίζει
κι όταν τη βλέπω στον γιαλό
τρέχει το δάκρυ μου θολό
και η καρδιά ραγίζει.
Κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο (1914-1918) διαμορφώνονται στην Ελλάδα δύο απόψεις:
Ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος, πιστεύοντας στην τελική νίκη των Συμμάχων, υποστηρίζει τη συμμετοχή της χώρας στο πλευρό της Αντάντ.
Αντίθετα, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος είναι υπέρ της ουδετερότητας, η οποία όμως ευνοεί περισσότερο τις Κεντρικές Δυνάμεις.
Η κυβέρνηση των (βενιζελικών) Φιλελευθέρων παραιτείται κι η χώρα βυθίζεται στον λεγόμενο «Εθνικό Διχασμό».
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος με τον χαρακτηριστικό σκούφο του
Τον Μάιο του 1916 οι Γερμανοί και οι σύμμαχοί τους Βούλγαροι εισβάλλουν στην Ανατολική Μακεδονία. Πολιτικοί του κόμματος των Φιλελευθέρων καθώς και αρκετοί απογοητευμένοι αξιωματικοί και στρατιώτες επαναστατούν και στη Θεσσαλονίκη αναλαμβάνει την εξουσία η βενιζελική «Επιτροπή Εθνικής Αμύνης» με σκοπό να βάλει την Ελλάδα στον πόλεμο στο πλευρό των δυνάμεων της Αντάντ.
Η (βασιλική) κυβέρνηση της Αθήνας πιέζεται ακόμη περισσότερο από τους Άγγλους και τους Γάλλους να εγκαταλείψει την ουδετερότητα. Τελικά ο βασιλιάς εκθρονίζεται και εγκαταλείπει τη χώρα.
Το 1917 η Ελλάδα μπαίνει στον πόλεμο στο πλευρό των Συμμάχων.
Τραγούδι
Το παρακάτω χασαποσέρβικο αναφέρεται στην επιτυχία της «Εθνικής Άμυνας»:
Μια μέρα θα το γράψει η ιστορία
που έδιωξ’ από την Αθήνα τα θηρία,
που έδιωξε βασιλείς και βουλευτάδες,
τους ψευταράδες και τους μασκαράδες!
Και στην Άμυνα εκεί όλοι οι αξιωματικοί!
Πολεμάει κι ο Βενιζέλος που αυτός θα φέρει τέλος
και ο κάθε πατριώτης θα μας φέρουν την ισότης!
Η Παναγιά που στέκει στο πλευρό μας
δείχνει το δρόμο στον νέο στρατηγό μας,
τον ήρωα της Εθνικής Αμύνης
που πολεμάει και διώχνει τους εχθρούς!
Της Αμύνης τα παιδιά διώξανε τον βασιλιά
και του δώσαν τα πανιά του για να πάει στη δουλειά του,
τον περίδρομο να τρώει με το ξένο του το σόι!
Έλα να δεις σπαθιά και γιαταγάνια
που βγάζουν φλόγες και φτάνουν στα ουράνια!
Εκεί ψηλά, ψηλά στα σύνορά μας,
τρέχει ποτάμι το αίμα του εχθρού...
Της Αμύνης τα παιδιά διώξανε τον βασιλιά!
Της Αμύνης το καπέλο έφερε τον Βενιζέλο,
της Αμύνης το σκουφάκι έφερε τον Λευτεράκη!
ΣΤΙΧΟΙ - ΜΟΥΣΙΚΗ: Παραδοσιακό του 1917 σε διασκευή Σταύρου Ξαρχάκου ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Γιώργος Νταλάρας ΔΙΣΚΟΣ: Σταύρος Ξαρχάκος – «Συναυλία» (1988)
Σύμφωνα με έρευνα του Ευρωβαρόμετρου που δημοσιεύτηκε το 2012, οι περισσότεροι κάτοικοι της ΕΕ (το 70%) έχουν ως μητρική γλώσσα τα γερμανικά, τα αγγλικά, τα ιταλικά, τα γαλλικά, τα ισπανικά ή τα πολωνικά.
Οι Ευρωπαίοι, επίσης, τα πάνε αρκετά καλά και με τις ξένες γλώσσες: περίπου οι μισοί (το 54%) μιλούν τουλάχιστον μια ξένη γλώσσα (κυρίως αγγλικά).
* Για την ακρίβεια, το 19% γνωρίζει μία ξένη γλώσσα, το 25% δύο και το 10% τρεις.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ΕΚ) προωθεί την εκμάθηση ξένων γλωσσών, αλλά ταυτόχρονα πιστεύει ότι είναι σημαντικό οι άνθρωποι να παρακολουθούν και την εξέλιξη της δικής τους, της μητρικής τους γλώσσας. Για τον λόγο αυτό το ΕΚ χρησιμοποιεί και τις 24 επίσημες γλώσσες της ΕΕ, από τα μαλτέζικα και τα αγγλικά μέχρι τα ιρλανδικά και τα γαλλικά.
Στις συνεδριάσεις των επιτροπών και της ολομέλειας, μάλιστα, οι ευρωβουλευτές μπορούν να μιλούν στη γλώσσα τους, καθώς υπάρχουν διερμηνείς οι οποίοι μεταφράζουν στις υπόλοιπες γλώσσες.
Η διαστημική τεχνολογία χρησιμοποιείται σε πολλούς τομείς, από την επικοινωνία μέχρι την παρακολούθηση και αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών. Για να την ενισχύσει, η ΕΕ στηρίζει ειδικά προγράμματα όπως το Copernicus και το Galileo.
ΕΙΚΟΝΕΣ: lifo.gr, podilato98.blogspot.com