22 Νοε 2019

Παίρνω – περνώ

Οι λέξεις που μοιάζουν στην προφορά αλλά έχουν διαφορετική σημασία λέγονται παρώνυμα: αμαρτωλός – αρματολός, αμυγδαλές – αμυγδαλιές

Τα παρώνυμα που διαφέρουν μόνο στον τόνο ονομάζονται τονικά παρώνυμα: γέρος – γερός, γέρνω – γερνώ, παίρνω – περνώ

Το τελευταίο ζευγάρι ευθύνεται για πολλά ορθογραφικά λάθη. Ένας τρόπος για να θυμόμαστε τα [ε] του «παίρνω» και του «περνώ» είναι οι παρακάτω εικόνες:


Το «παίρνω» γράφεται με το δίψηφο αι, γιατί (νιαμ νιαμ!) ένα μόνο γράμμα δε μου φτάνει!


Όταν «περνώ» από κάπου, χρησιμοποιώ μόνο ένα γράμμα, το ε, για να μη σηκώνω μεγάλο βάρος. Άλλωστε η τσάντα κάθε πρωί είναι αρκετή!

Ένας άλλος τρόπος είναι να θυμόμαστε την πινακίδα που υπάρχει κοντά σε σχολεία:



Μη φοβάστε, κανείς δεν παίρνει παιδιά από τον δρόμο! Η επιγραφή ενημερώνει απλώς τους ορθογράφους οδηγούς ότι περνούν παιδιά και πρέπει να προσέχουν!



Ορθογραφία
ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com (1: bodybuilding.com, 2: cvltnation.com)

Ό,τι ή ότι;

Το ό,τι (με υποδιαστολή) είναι αναφορική αντωνυμία, ενώ το ότι (χωρίς υποδιαστολή) είναι ειδικός σύνδεσμος.

Πατήστε στην εικόνα και ελέγξτε τις γνώσεις σας:



ΑντωνυμίεςΟρθογραφία
ΠΗΓΗ: inschool.gr

Η χελώνα και ο Ρεβιθάκης

Ελληνικό παραδοσιακό παραμύθι

Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένας ψαράς χήρος και δεν είχε καθόλου παιδιά και πήγε μια μέρα να ψαρέψει και δεν έπιασε τίποτα· μόνο μια χελώνα πιάστηκε στα δίχτυα του και είπε:
— Αυτή ήταν το τυχερό μου, ας την πάρω στο σπίτι.

Και την πήρε και την είχε στο σπίτι του.



Ενώ πρώτα ήταν το σπίτι του μέσα στα σκουπίδια βουτηγμένο, τη δεύτερη τη μέρα που πήγε τη χελώνα στο σπίτι, το ηύρε σκουπισμένο και παστρεμένο και θαύμασε ο καημένος ο ψαράς ποιος τα κάνει αυτά.

Την άλλη την ημέρα λοιπόν φύλαξε και βλέπει και βγαίνει από μέσ’ απ’ τη χελώνα μια κοπέλα που η ομορφιά της στον κόσμο δε στάθηκε. Άμα βγήκε λοιπόν, την έπιασε και είπε:
— Συ λοιπόν είσαι που με νοικοκυρεύεις και δεν το ξέρω;

Kι έπιασε κι έσπασε το καύκαλο της χελώνας κι απόμεινε κοπέλα πια και τη στεφανώθηκε και την πήρε γυναίκα.




O βασιλιάς εκείνου του τόπου ήταν ανύπαντρος κι έδωκε σε όλα τα κορίτσια από ’να πέπλο να κεντήσουν κι όποια το κεντήσει καλύτερα θα την πάρει γυναίκα. Έδωκαν και στου ψαρά τη γυναίκα. Kι εκείνη, χωρίς να ξέρει με τι σκοπό θα το κεντήσει, έπιασε και κέντησε ένα πέπλο κι είχε τη θάλασσα με τα ψάρια και με τα καράβια. Κέντησαν κι άλλα κορίτσια κι είχε προστάξει ο βασιλιάς την ίδια την ημέρα τα ίδια τα κορίτσια να πάνε καθένα το πέπλο. Λοιπόν, πήγε κάθε ένα το πέπλο του, πήγε κι η γυναίκα του ψαρά.

Άμα την είδε αυτός, τρελάθηκε απ’ την ομορφιά της. Βλέπει και το πέπλο που ’χε κεντήσει, κι ήταν το καλύτερο απ’ όλα, κι είπε να την πάρει. Κι αυτή αποκρίνεται πως είναι παντρεμένη μ’ έναν ψαρά.
— Πες στον άντρα σου να έρθει εδώ, της είπε ο βασιλιάς.
— Ορισμός σας, αφέντη βασιλιά, είπε και πάει στο σπίτι της κι είπε στον άντρα της «να πας και σε θέλει ο βασιλιάς».

Πηγαίνει ο καημένος ο ψαράς και λέει του βασιλιά:
— Tι με θέλεις, αφέντη βασιλιά;
— Αυτή η γυναίκα πόχεις εσύ δεν είναι για σένα· λοιπόν, αν θέλεις να κρατήσεις τη γυναίκα σου, θα κάνεις ένα τραπέζι από ψάρια να φιλέψεις όλο το στράτευμά μου και να χορτάσει, αλλιώς θα την πάρω εγώ.
— Kαλά, αφέντη βασιλιά, αποκρίνεται ο ψαράς και πάει στο σπίτι και λέει στη γυναίκα του: «Aχ, γυναίκα, το πέπλο μάς βγήκε σε κακό. Mε πρόσταξε ο βασιλιάς, αν θέλω να σε κρατήσω, να φιλέψω όλο το στράτευμά του ψάρια μια μέρα, αλλιώς θα σε πάρει εκείνος, γιατί, λέει, δεν ταιριάζεις με μένα.»
— Aπ’ αυτό το πλάι να κοιμηθεί ο βασιλιάς! Εσύ, άντρα μου, να πας τώρα δα στο μέρος που με ψάρεψες και να φωνάξεις τη μάνα μου να σου δώσει το μικρό το τεντζεράκι.

Πηγαίνει λοιπόν ο ψαράς στη θάλασσα και φωνάζει:
— Κυρά μάνα θάλασσα, έβγα και σε θέλω.

Βγαίνει από μέσα από τη θάλασσα μια γυναίκα και του λέει:
— Καλώς τον γαμπρό μου και καλώς τον· τι αγαπάς;
— M’ έστειλε η θυγατέρα σου να μου δώσεις το μικρό το τεντζεράκι.
— Kαλά, γαμπρέ, είπε και κατέβηκε κι έφερε ένα τεντζεράκι που ’παιρνε ένα πιάτο φαΐ μονάχα και το έδωσε στον γαμπρό της και πάει και λέει στη γυναίκα του:
— Eμ αυτού, εμένα δε φτάνει να μαγειρέψεις, όχι το στράτευμα του βασιλιά!
— Έννοια σου, άντρα, αυτό το τεντζεράκι μπορεί να χορτάσει δέκα φορές ίσαμε το στράτευμα του βασιλιά, μόνο να πας να προσκαλέσεις τον βασιλιά με το στράτευμά του και να έρθουνε αύριο να τους φιλέψουμε.

Σηκώνεται λοιπόν ο ψαράς και πήγε στον βασιλιά και του λέει:
— Αύριο, αφέντη βασιλιά, αν κοπιάσετε, το τραπέζι θα είναι έτοιμο.

Tη δεύτερη τη μέρα λοιπόν παίρνει ο βασιλιάς το στράτευμά του και πήγανε και καθίσανε σ’ ένα πλατύ μέρος· κι είχε τρεις ανθρώπους και κουβαλούσανε τα φαγιά. Πήγανε οι άνθρωποι του βασιλιά και τους λέει ο ψαράς:
— Ρωτήστε τον βασιλιά τι φαγί θέλει πρώτα.

Πήγανε και ρωτήσανε τον βασιλιά και πρόσταξε να πάνε πρώτα σούπα ψαρένια. Απλώνει η γυναίκα του ψαρά την κουτάλα μες στο τεντζεράκι και βγάζει ψωμιά όσα χρειαζότανε. Ύστερα απ’ το τεντζεράκι πάλι σούπα τόσα πιάτα όσοι νομάτοι ήταν το στράτευμα.

Αφού φάγανε σούπα, πρόσταξε ο βασιλιάς να φέρουνε βραστά ψάρια. Χώνει πάλι την κουτάλα η γυναίκα κι έβγαλε βρασμένα ψάρια. Ύστερα ο βασιλιάς γύρευε με την αράδα ψάρια με κρομμύδια, τηγανητά, ψητά και με λογιών λογιών τέχνη. Kι όλα αυτά τα φαγιά βγαίνανε μέσα απ’ το τεντζεράκι, ώσπου χόρτασε το στράτευμα του βασιλιά και σηκωθήκανε και πάνε στη δουλειά τους και γλιτώνει ο ψαράς τη γυναίκα του.

Αφού περάσανε κάμποσες μέρες, τον φώναξε τον ψαρά πάλι ο βασιλιάς και του λέει:
— Αυτή η γυναίκα δεν ταιριάζει με σένα· αν δεν ταΐσεις αύριο όλο το στράτευμά μου με σταφύλια, θα σου πάρω τη γυναίκα σου.
— Πολύ καλά, αφέντη βασιλιά, είπε ο ψαράς κι έφυγε και πάει με το παράπονο στο σπίτι και λέει στη γυναίκα: «Σ’ έβαλε στο μάτι, γυναίκα, ο βασιλιάς κι έβαλε τα δυνατά του να σε πάρει απ’ τα χέρια μου. Πρόσταξε τώρα να φιλέψω όλο το στράτευμά του σταφύλι. Τέτοιον καιρό πού να βρούμε σταφύλια!»
— Έννοια σου, άντρα, κι εγώ δε γίνομαι γυναίκα του βασιλιά, μόνο εσένα θα κάνω βασιλιά. Nα πας τώρα δα στη μάνα μου και να της γυρέψεις ένα τσαμπί σταφύλι.

Πηγαίνει ο ψαράς στη θάλασσα και φωνάζει:
— Κυρά μάνα θάλασσα, έβγα όξω και σε θέλω.

Βγαίνει η θάλασσα και του λέει:
— Καλώς τον γαμπρό μου και καλώς τον· τι αγαπάς;
— M’ έστειλε η θυγατέρα σου να μου δώσεις ένα καλαθάκι σταφύλια.
— Tώρα, γαμπρέ, είπε η θάλασσα και πάει, του φέρνει ένα καλαθάκι σταφύλια.



Ίσαμε μια οκά σταφύλια είχε μέσα εκείνο το καλαθάκι και το πήρε και το πάει στη γυναίκα του και της λέει:
— Αυτά τα σταφύλια εμένα μονάχα δε σώνουνε!
— Έννοια σου κι αυτό το καλαθάκι είναι θαυματουργό κι άιντε στον βασιλιά και πες του να έρθει με το στράτευμά του να χορτάσει σταφύλια.

Πήγε ο ψαράς και λέει του βασιλιά:
— Aν κοπιάσετε μαζί με το στράτευμά σου αύριο, τα σταφύλια είναι έτοιμα.

Tη δεύτερη τη μέρα πάει ο βασιλιάς με το στράτευμά του και καθίσανε στο ίδιο το πλατύ το μέρος και πηγαίνανε οι άνθρωποι του βασιλιά και στου ψαρά το σπίτι και κουβαλούσανε τα σταφύλια με τα πιάτα· κι η γυναίκα του ψαρά έβγαζε από το καλαθάκι και δεν άδειαζε, ώσπου χορτάσανε τα στρατεύματα και τα παίρνει ο βασιλιάς και φύγανε. Πάει κι ο ψαράς στο σπίτι του και λέει στη γυναίκα του:
— Σε γλίτωσα και σήμερα, γυναίκα. Για να δούμε τι άλλο θα συλλογιστεί ο πολυχρονεμένος ο βασιλιάς μας!

Περάσανε πάλι κάμποσες μέρες και του μηνάει ο βασιλιάς του ψαρά και του λέει:
— Αυτή η γυναίκα δεν είναι για σένα· αυτή ταιριάζει με μένα. Λοιπόν, τώρα θέλω να μου φέρεις έναν άνθρωπο να έχει δύο πιθαμές το μπόι του και τρεις πιθαμές τα γένια του.

Πηγαίνει ο ψαράς στη γυναίκα του και της λέει:
— Tώρα τα μπλέξαμε, γυναίκα· μας γυρεύει ο βασιλιάς να του πάω έναν άνθρωπο να έχει δύο πιθαμές το μπόι και τρεις πιθαμές τα γένια του.
— Έννοια σου, άντρα, κι αυτό θα ταιριάξει! Εγώ έχω έναν αδελφό τέτοιον. Nα πας στη μάνα μου και να της πεις να μου στείλει μαζί σου τον αδελφό μου τον Ρεβιθάκη για να κουνάει το παιδί μας στο σκαφίδι.

Πάει στη θάλασσα ο ψαράς και φωνάζει:
— Κυρά μάνα θάλασσα, έβγα όξω και σε θέλω.

Βγήκε η θάλασσα και της λέει:
— M’ έστειλε η θυγατέρα σου, να της στείλεις τον Ρεβιθάκη για να κουνάει το μωρό μας στο σκαφίδι.
— Kαλά, γαμπρέ, είπε η θάλασσα και φώναξε: «Ρεβιθάκη, να πας στην αδελφή σου να κουνάς το μωρό της!»

Αφού τάισε τις όρνιθές του ο Ρεβιθάκης, ανεβαίνει σ’ έναν πετεινό και βγαίνει μέσ’ απ’ τη θάλασσα. Tον βλέπει ο ψαράς κι ήταν δυο πιθαμές το μπόι του και τρεις πιθαμές τα γένια του και σερνότανε καταγής. Μπαίνει ο ψαράς μπροστά και πάνε σπίτι.
— Tι με θέλεις, αδελφή;
— Nα πας στον βασιλιά να σε δει.



Μπαίνει λοιπόν πάλι μπροστά ο ψαράς, καταπόδι ο Ρεβιθάκης, πάνε στον βασιλιά.
— Tι ορίζεις, αφέντη βασιλιά; ρώτησε ο Ρεβιθάκης.
— Σε φώναξα να σε δω, είπε ο βασιλιάς.
— E, με είδες τώρα;
— Σε είδα, είπε ο βασιλιάς.

Τότε ο Ρεβιθάκης λέει:
— Πήδηξε, πετεινέ!

Πήδηξε ο πετεινός κι από τη φαρμακάδα που είχε το τσίμπημά του πέθανε ο βασιλιάς. Τότε λέει ο Ρεβιθάκης στο Συμβούλιο του βασιλιά:
— Θα βάνετε τον γαμπρό μου βασιλιά ή θα βάνω τον πετεινό μου να σας τσιμπήσει;
— Θα τον βάνουμε, είπε το Συμβούλιο.

Και τον έβαναν τον ψαρά στον θρόνο βασιλιά και φέρανε και τη γυναίκα του βασίλισσα και βασιλεύουνε ώς τώρα· έχουν και τον Ρεβιθάκη πάνω στον πετεινό καβαλάρη κι ανεβοκατεβαίνει πάνω στο παλάτι και ζουν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα...

Βιβλία
ΠΗΓΗ: Γλώσσα ΣΤ΄ Δημοτικού (Ελληνικά Παραμύθια, εκλογή Γ. A. Μέγα, εκδ. I. Δ. Κολλάρος, Αθήνα, 1993, διασκευή)
ΗΧΟΣ: Υπουργείο Πολιτισμού/Ταξίδι στον πολιτισμό, CD 1 (από Τα νέ@ της τάξης μας)
ΕΙΚΟΝΕΣ: Γλώσσα ΣΤ΄ Δημοτικού (1,3), hdwallpapersnew.net (2)

Μια βουτιά στον ωκεανό
(παρουσίαση)

Πατήστε στην εικόνα και ανακαλύψτε το υποθαλάσσιο ανάγλυφο. Μπορείτε, επίσης, να παρατηρήσετε τη μείωση της θερμοκρασίας και του ηλιακού φωτός, καθώς κατευθύνεστε προς τον βυθό.



Γεωγραφία

21 Νοε 2019

Το ανάγλυφο της Γης
(χάρτες)

Πατήστε στις εικόνες και περιμένετε να φορτώσουν. Είναι μεγάλες σε μέγεθος και μας επιτρέπουν να παρατηρήσουμε με λεπτομέρεια το ηπειρωτικό και το υποθαλάσσιο ανάγλυφο του πλανήτη μας.




Αν και απουσιάζουν οι πάγοι και οι έρημοι, η εικόνα παραμένει εντυπωσιακή!

ΓεωγραφίαΧάρτες
ΕΙΚΟΝΕΣ: ngdc.noaa.gov, artofanderson.com

Το ανάγλυφο της Γης

Η Γη παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία γεωμορφολογικών στοιχείων, έχει δηλαδή οροσειρές και πεδιάδες, λίμνες και ποτάμια, νησιά και χερσονήσους, θαλάσσιες λεκάνες κ.ά.



Το ανάγλυφο της Γης, η μορφή της δηλαδή, διακρίνεται σε ηπειρωτικό και υποθαλάσσιο.

Ηπειρωτικό ανάγλυφο

Το ηπειρωτικό ανάγλυφο είναι το ανάγλυφο της στεριάς. Αποτελείται από τα γεωμορφολογικά στοιχεία που παρατηρούμε στην επιφάνεια της θάλασσας ή στις ακτές (οριζόντιος διαμελισμός) και από τα γεωμορφολογικά στοιχεία που παρατηρούμε στην επιφάνεια της στεριάς (κατακόρυφος διαμελισμός).

Μερικά στοιχεία του οριζόντιου διαμελισμού είναι τα νησιά, οι κόλποι και οι χερσόνησοι, οι πορθμοί και οι ισθμοί.
Μερικά στοιχεία του κατακόρυφου διαμελισμού είναι τα βουνά και οι οροσειρές, οι πεδιάδες και τα οροπέδια, οι λίμνες και τα ποτάμια.

Τοπίο οριζόντιου διαμελισμού


Τοπίο κατακόρυφου διαμελισμού


Υποθαλάσσιο ανάγλυφο

Το υποθαλάσσιο ανάγλυφο είναι το ανάγλυφο του βυθού. Αποτελείται από υποθαλάσσιες οροσειρές, τάφρους κ.ά. Με τη βοήθεια των δορυφόρων οι επιστήμονες κατάφεραν να χαρτογραφήσουν ένα μικρό τμήμα του, αποκαλύπτοντας ένα θέαμα μαγευτικό!





Ακραία σημεία του ανάγλυφου

Το ψηλότερο σημείο του ηπειρωτικού ανάγλυφου βρίσκεται στην Ασία, στην κορυφή του όρους Έβερεστ (8.848 μ.). Το βαθύτερο σημείο του υποθαλάσσιου ανάγλυφου βρίσκεται στον δυτικό Ειρηνικό Ωκεανό, στην Τάφρο των Μαριανών (10.971 μ.).


Ανακεφαλαίωση




Δείτε στη συνέχεια


ΑφιερώματαΓεωγραφία
ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γεωγραφία ΣΤ΄ Δημοτικού
ΕΙΚΟΝΕΣ: brightideasteaching.co.uk (επιμέλεια: podilato98.blogspot.com), expedia.com, turismoyrutas.blogspot.com, aqjdw.com, fineartamerica.com, Γεωγραφία ΣΤ΄ Δημοτικού (επιμέλεια: podilato98.blogspot.com), didaskaleio.weebly.com
ΕΦΑΡΜΟΓΗ: ebooks.edu.gr

20 Νοε 2019

Οι κλιματικές ζώνες της Γης

Οι κλιματικές ζώνες του πλανήτη μας καθορίζονται από τον Ισημερινό και άλλους τέσσερις παράλληλους κύκλους:
Τον Βόρειο Πολικό και τον Νότιο Πολικό κοντά στους πόλους.
Τον Τροπικό του Καρκίνου και τον Τροπικό του Αιγόκερω βόρεια και νότια του Ισημερινού.


Πολικό τοπίο


Τροπικό τοπίο


Πέντε κλιματικές ζώνες

Με βάση τις περιοχές που δημιουργούνται από αυτούς τους παράλληλους κύκλους χωρίζουμε τη Γη σε πέντε κλιματικές ζώνες:

1. Τροπική ζώνη. Βρίσκεται γύρω από τον Ισημερινό, ανάμεσα στον Τροπικό του Καρκίνου (βόρεια) και τον Τροπικό του Αιγόκερω (νότια). Είναι η πιο θερμή κλιματική ζώνη.

Τροπικό δάσος στη Μαρτινίκα
(νησί της Καραϊβικής που ανήκει στη Γαλλία)


2-3. Πολικές ζώνες. Βρίσκονται γύρω από τους πόλους. Η βόρεια πολική ζώνη οριοθετείται πάνω από τον Βόρειο Πολικό και η νότια πολική ζώνη κάτω από τον Νότιο Πολικό. Είναι οι πιο ψυχρές κλιματικές ζώνες.

Ο Βόρειος Πόλος...


...και ο παγετώνας Χίουρον στην Ανταρκτική


4-5. Εύκρατες ζώνες. Βρίσκονται ανάμεσα στις πολικές ζώνες και την τροπική. Η βόρεια εύκρατη ζώνη οριοθετείται από τον Τροπικό του Καρκίνου και τον Βόρειο Πολικό, ενώ η νότια εύκρατη ζώνη από τον Τροπικό του Αιγόκερω και τον Νότιο Πολικό. Στη βόρεια εύκρατη ζώνη η ξηρά είναι πολύ περισσότερη σε σχέση με την ξηρά της νότιας εύκρατης ζώνης.

Το επίθετο εύκρατος έχει την έννοια της ήπιας θερμοκρασίας.

Αμπελώνες στη Γαλλία...


...και αγροτικές καλλιέργειες στην Αργεντινή


Χαρακτηριστικά των κλιματικών ζωνών

Η τροπική ζώνη έχει τροπικό κλίμα. Αυτό σημαίνει:
  • Πολύ υψηλές θερμοκρασίες (πάνω από 20 °C) όλο τον χρόνο με μικρές μεταβολές.
  • Μια περίοδο πολλών βροχών και μια περίοδος ξηρασίας.
  • Ίση περίπου διάρκεια ημέρας και νύχτας

Οι εύκρατες ζώνες έχουν εύκρατο κλίμα. Αυτό σημαίνει:
  • Μεγάλες μεταβολές της θερμοκρασίας ανάλογα με την εποχή.
  • Βροχερούς χειμώνες και ζεστά καλοκαίρια.
  • Μικρότερη ημέρα τον χειμώνα και μεγαλύτερη το καλοκαίρι.

Οι πολικές ζώνες έχουν πολικό κλίμα. Αυτό σημαίνει:
  • Θερμοκρασία κάτω από τους 10 °C όλο τον χρόνο.
  • Σχεδόν καθόλου βροχές.
  • 6 μήνες ημέρα και 6 μήνες νύχτα.

Πατήστε στην εικόνα και δείτε τις παραπάνω πληροφορίες σε μια όμορφη διαδραστική παρουσίαση:



Διαφοροποιήσεις

Το κλίμα, βέβαια, δεν είναι ίδιο σε όλες τις περιοχές μιας κλιματικής ζώνης. Διαφοροποιείται από τόπο σε τόπο ανάλογα με το αν υπάρχουν έρημοι, βουνά, θάλασσες, ωκεανοί κ.ο.κ.

* Στην Ελλάδα και στις περισσότερες χώρες που βρέχονται από τη Μεσόγειο Θάλασσα το κλίμα είναι εύκρατο και, ειδικότερα, μεσογειακό. Αυτό σημαίνει ότι οι χειμώνες είναι ήπιοι και υγροί, ενώ τα καλοκαίρια θερμά και ξηρά.

Πατήστε στην εικόνα και μελετήστε τον χάρτη με τη βοήθεια του υπομνήματος:



Καιρός και κλίμαΠαζλ
ΠΗΓΗ: Γεωγραφία ΣΤ΄ Δημοτικού
ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com (1: Γεωγραφία ΣΤ΄ Δημοτικού), treks.org (2), galleryhip.com (3), plantetropicale.com (4), commons.wikimedia.org (5-6,8), pactoseimpactos.blogspot.com (7)
ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ: ebooks.edu.gr
ΠΑΖΛ: podilato98.blogspot.com

Διαβάστηκαν περισσότερο την τελευταία εβδομάδα: