Τον Φεβρουάριο του 2022 η Τράπεζα της Ελλάδος κυκλοφόρησε το «Αλφαβητάρι της οικονομίας», ένα πρωτότυπο λεξικό οικονομικών όρων.
Το βιβλίο περιλαμβάνει πάνω από 120 βασικά λήμματα της οικονομικής επιστήμης και συνοδεύεται από εννέα μικρές ιστορίες που συμβάλλουν στην πληρέστερη κατανόηση αυτών των εννοιών.
Ορίστε τρία λήμματα από το «Αλφαβητάρι»…
…και μία από τις ιστορίες του:
Μπορείτε να το βρείτε στα βιβλιοπωλεία ή να το κατεβάσετε στον υπολογιστή σας από εδώ.
Πριν από χρόνια οι κάτοικοι ενός παραθαλάσσιου χωριού της Κρήτης είχαν «εξημερώσει» έναν ροδοπελεκάνο που ζούσε στην περιοχή. Οι θαμώνες των καφενείων, για να διασκεδάζουν, του έδιναν σχεδόν καθημερινά να πιει τσικουδιά. Έπειτα από μερικούς μήνες το πουλί, σε άθλια κατάσταση, με αφυδάτωση και πολλά προβλήματα, στάλθηκε στην Πάρο, στις εγκαταστάσεις του Συλλόγου Περίθαλψης και Προστασίας Άγριων Ζώων «Αλκυόνη». Εκεί οι κτηνίατροι μάταια προσπαθούσαν να του δώσουν νερό και τροφή. Ο ροδοπελεκάνος δεν μπορούσε να κρατήσει τίποτα στο στομάχι του, ούτε με καθετήρα. Ο θάνατός του ήταν θέμα ωρών.
Οι εθελοντές αποφάσισαν να τον βάλουν στον κλωβό όπου φιλοξενούνταν ήδη ένας ανάπηρος ροδοπελεκάνος. Τουλάχιστον δε θα πέθαινε ολομόναχος, σκέφτηκαν. Το επόμενο πρωί το άρρωστο πτηνό ζούσε ακόμα. Το μεθεπόμενο, επίσης. Την τρίτη μέρα, ως εκ θαύματος, άρχισε να εμφανίζει σημάδια βελτίωσης.
«Δεν είχαμε εγκαταστήσει ακόμα κάμερες στους χώρους μας, οπότε αποφάσισα να κρυφτώ και να παρακολουθήσω από μακριά για να καταλάβω τι συνέβαινε», λέει ο Μάριος Φουρνάρης, διευθυντής της «Αλκυόνης». «Έκπληκτος είδα τον ανάπηρο ροδοπελεκάνο να παίρνει κάθε τόσο με το ράμφος του νερό και τροφή και να τα δίνει στον ετοιμοθάνατο. Η προσπάθεια σωτηρίας συνεχίστηκε για κάμποσες μέρες. Ο νεοφερμένος —στη συνέχεια και με τη δική μας συμβολή— ανάρρωσε και λίγους μήνες μετά βρέθηκε ξανά εκεί όπου ανήκε: στη φύση. Με τον ίδιο τρόπο ένας σταυραετός, που έφτασε σε εμάς με κομμένο φτερό το 2008 και ζει ακόμα, έχει βοηθήσει σχεδόν εβδομήντα πουλιά συγγενικών ειδών να γίνουν καλά και να απελευθερωθούν».
Μάριος Φουρνάρης
Το 2011 από ένα ζευγάρι ασημόγλαρων που δεν μπορούσαν πια να πετάξουν γεννήθηκαν τρία μωρά. Ο ένας από αυτούς τους νεαρούς ασημόγλαρους κάθε Οκτώβριο επιστρέφει στην Πάρο για να περάσει τον χειμώνα με τους ανάπηρους γονείς του. Κι όταν έρχεται η άνοιξη φεύγει και πάλι.
Είναι μια ιστορία από τις πολλές που θα ακούσουν όσοι περάσουν τις εγκαταστάσεις του μεγαλύτερου νοσοκομείου άγριων ζώων στην Ελλάδα. Το βάρος της ευθύνης των ανθρώπων του συλλόγου είναι τεράστιο. Η παραμικρή λανθασμένη απόφαση ίσως κοστίσει τη ζωή του ζώου. Οι απελευθερώσεις είναι η κορυφαία στιγμή της προσπάθειάς τους και εκείνη που κρίνει αν ο κόπος τους θα πιάσει τόπο ή θα πάει χαμένος.
Απελευθέρωση πτηνού μπροστά σε σχολική τάξη
Η «Αλκυόνη» ιδρύθηκε στην Πάρο το 1995. Πρώτο «σπίτι» της ήταν το μικρό εξοχικό της οικογένειας Φουρνάρη, με ένα κηπάκι που σύντομα γέμισε κλουβιά. Στη συνέχεια βρέθηκε μια έκταση που ανήκει στην Ιερά Μονή Λογγοβάρδας και μέσα σε μια πενταετία χτίστηκαν οι σημερινές εγκαταστάσεις, αποκλειστικά με τη συμβολή εθελοντών από όλο τον κόσμο, γιατί χρήματα για επαγγελματίες δεν υπήρχαν.
Σήμερα, χάρη στις επαναλαμβανόμενες δωρεές από το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, η «Αλκυόνη» διαθέτει φωτοβολταϊκό πάρκο που της εξασφαλίζει ενεργειακή αυτονομία, σύγχρονο εξοπλισμό και τριάντα μεγάλους κλωβούς (άλλοι δύο φτιάχνονται αυτόν τον καιρό για τη φιλοξενία των φοινικόπτερων, των γνωστών φλαμίνγκο).
Μωρό φοινικόπτερο που γεννήθηκε από ανάπηρους γονείς
Ρωτώ τον Μάριο Φουρνάρη τι προσφέρει στον ίδιο ο εθελοντισμός στην προστασία των ζώων, αν τον έχει αλλάξει ως άνθρωπο και με ποιον τρόπο. «Είναι μάλλον ακραία η δική μου περίπτωση. Από το 1990 εργάζομαι κάθε μέρα εθελοντικά, παράλληλα με τη δουλειά που κάνω για να βιοπορίζομαι. Μαζί με την οικογένειά μου και τα ενδιαφέροντά μου, η “Αλκυόνη” είναι από όσα δίνουν νόημα στη ζωή μου. Χωρίς τον εθελοντισμό δε θα ήμουν ολόκληρος».
Ένας φιδαετός με σοβαρό κάταγμα στο φτερό, πιθανότατα χτυπημένος από αυτοκίνητο ή έχοντας πέσει σε καλώδια ηλεκτρικού ρεύματος· βρέθηκε στη Σύρο, ευτυχώς λίγο πριν πεθάνει από εξάντληση.
Ένας βαριά τραυματισμένος ροδοπελεκάνος· ο δυνατός νοτιάς τον έριξε πάνω σε καλαμιές στη Σαντορίνη και δύο καλάμια διαπέρασαν το σώμα του. Επιβίωσε έπειτα από την έγκαιρη παρέμβαση της έμπειρης κτηνιάτρου Μαργαρίτας Βάλβη που τον υπέβαλε σε πολύωρη και εξαιρετικά πολύπλοκη χειρουργική επέμβαση.
Μαζί τους ένας βουβόκυκνος, μια πρασινοκέφαλη πάπια, ένας σταυραετός, ένας λιβαδόκιρκος, ένας μαυροπελαργός, τέσσερα φοινικόπτερα (φλαμίνγκο), ένας σφηκιάρης και άλλα πτηνά από σπάνια και απειλούμενα είδη που προστατεύονται αυστηρά από την εθνική και την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Ο κοινός παρονομαστής που τα συνδέει είναι από τη μια ότι βρέθηκαν πολύ κοντά στον θάνατο, καταπονημένα από το ταξίδι της μετανάστευσης ή εξαιτίας ανθρωπογενών δράσεων, και από την άλλη ότι σώθηκαν χάρη στις συγκινητικές προσπάθειες εθελοντών από δύο μεγάλες και δραστήριες ελληνικές περιβαλλοντικές οργανώσεις: τον Σύλλογο Περίθαλψης και Προστασίας Άγριων Ζώων «Αλκυόνη» στην Πάρο και τη «Δράση για την Άγρια Ζωή» στη Θεσσαλονίκη.
Ένας κύκνος βγαίνει από το κλουβί μεταφοράς
Και χθες επέστρεψαν εκεί όπου ανήκουν: στη φύση. Επανεντάχθηκαν στο Κορυφούδι της λίμνης Κερκίνης (τα περισσότερα) και σε τοποθεσίες της Δυτικής Μακεδονίας που υποδείχθηκαν από επιστήμονες. Προηγήθηκαν δακτυλίωσή τους και τοποθέτηση πομπών δορυφορικής παρακολούθησης με τη συνδρομή του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής.
Από την Πάρο στο Καλοχώρι
Η επιχείρηση της απελευθέρωσής τους ήταν, χωρίς υπερβολή, τιτάνια. Τα πουλιά, ακόμη και όσα είχαν δεχθεί τις φροντίδες των κτηνιάτρων στο κέντρο περίθαλψης της «Δράσης για την Άγρια Ζωή» στο Καλοχώρι Θεσσαλονίκης, είχαν μεταφερθεί στις πολύ μεγαλύτερες και πιο άνετες εγκαταστάσεις της «Αλκυόνης» στην Πάρο, όπου παρέμειναν μέχρι να αναρρώσουν πλήρως και να ανακτήσουν τις δυνάμεις τους. Από εκεί όλοι μαζί οι «φτερωτοί ασθενείς» έπρεπε να ταξιδέψουν και πάλι προς τον Βορρά.
«Μήνες προσπαθούσαμε να βρούμε τον τρόπο. Οι εταιρείες μεταφορών μάς ζητούσαν υπέρογκα ποσά. Και σαν να μην έφτανε αυτό, όταν μάθαιναν τι ακριβώς θα μετέφεραν, έκαναν πίσω, αρνούνταν, παρά τις διαβεβαιώσεις μας ότι διαθέτουμε ειδική άδεια να μεταφέρουμε άγρια ζώα είτε για περίθαλψη είτε για απελευθέρωση», λέει ο Μάριος Φουρνάρης, διευθυντής της «Αλκυόνης». «Τελικά επιστρατεύθηκε ένας καλός φίλος που διαθέτει φορτηγό. Παρέλαβε τους κλωβούς από το λιμάνι του Πειραιά και τους μετέφερε στο Εθνικό Πάρκο Λίμνης Κερκίνης, στο βορειοδυτικό τμήμα του voμoύ Σερρών».
Μια εθελόντρια κρατάει ένα σαΐνι
Η επιλογή της Κερκίνης ήταν μάλλον μονόδρομος. Πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερους υγρότοπους της Ευρώπης, παράδεισο βιοποικιλότητας με περίπου 1.300 είδη φυτών, 310 είδη πουλιών, 30 είδη ψαριών και 128 είδη πεταλούδων. «Κάποια πουλιά κυριολεκτικά τη λατρεύουν. Ειδικά οι ροδοπελεκάνοι: κάθε πρωί έρχονται εδώ για να φάνε και το βράδυ επιστρέφουν στις Πρέσπες για να κοιμηθούν. Μέχρι και ανάπηροι πελεκάνοι, τους οποίους έχουμε επανεντάξει στη συγκεκριμένη περιοχή, ζούνε ακόμη γιατί βρίσκουν άφθονη τροφή», εξηγεί ο κ. Φουρνάρης.
Σε 30 χρόνια λειτουργίας
Στις σχεδόν τρεις δεκαετίες λειτουργίας της «Αλκυόνης» τουλάχιστον 17.000 άγρια ζώα, κυρίως πτηνά, έχουν περάσει από το αναρρωτήριό της· άρρωστα ή εξαντλημένα από το ταξίδι της μετανάστευσης, ορφανά, άλλα με σκάγια κυνηγών στο σώμα τους ή παρ’ ολίγον θύματα τροχαίων.
Ποια είδη υποφέρουν περισσότερο στις συνθήκες αυτής της αναγκαστικής αιχμαλωσίας μέχρι να αποθεραπευτούν; «Τα αρπακτικά», λέει ο διευθυντής του συλλόγου. «Ιδιαίτερα αν έχουν υποστεί κατάγματα στα φτερά τους, χρειάζονται μεγάλους χώρους για να “μάθουν” ουσιαστικά να πετούν ξανά. Ευτυχώς οι νέοι κλωβοί που διαθέτουμε, ύψους 24 μέτρων, τους δίνουν αυτή τη δυνατότητα».
Ο ίδιος έχει συμμετάσχει σε χιλιάδες απελευθερώσεις. Κάθε μία είναι πραγματική γιορτή για τους εθελοντές. Η επανάληψη μετριάζει τη χαρά; «Η επανένταξη ενός ζώου στο φυσικό περιβάλλον είναι η κορυφαία στιγμή της δράσης μας, η επιβράβευση όλων των προσπαθειών μας. Ξεχνάμε και τις δυσκολίες και τα εμπόδια και τα ειρωνικά σχόλια που συχνά ακούμε. Η συναισθηματική φόρτιση είναι απερίγραπτη. Και η χαρά μας, αντί να μειώνεται, χρόνο με τον χρόνο θεριεύει!».
Ανακαλύψτε μερικά από τα πιο όμορφα αναμνηστικά κέρματα της χώρας:
Η πρωτεύουσα της χώρας, Ρίγα, πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2014. Το ιστορικό κέντρο της πόλης περιλαμβάνεται στα μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.
10 χρόνια από το πρόγραμμα προστασίας του μαύρου πελαργού. Το πτηνό θεωρείται σπάνιο και κινδυνεύει με εξαφάνιση.
Ο γεωργικός κλάδος της Λετονίας. Απεικονίζεται μια καστανή αγελάδα, ένα από τα σύμβολα του γαλακτοκομικού τομέα της χώρας τόσο στη λαϊκή παράδοση όσο και στη σύγχρονη ζωή.
Ηλίανθος, ένα από τα εθνικά σύμβολα της Ουκρανίας. Το λουλούδι συμβολίζει παγκοσμίως την ειρήνη και τη στήριξη προς τη δοκιμαζόμενη χώρα. Στο επάνω ημικύκλιο αναγράφεται η επιγραφή «Δόξα στην Ουκρανία!».
500 χρόνια από τη γέννηση του εξερευνητή Φερνάο Μένδες Πίντο. Απεικονίζεται ένα ιστιοφόρο εν πλω, ενώ τα κύματα σχηματίζονται από αναφορές στην Πορτογαλία, τη Λισαβόνα, το βιβλίο του και ορισμένους προορισμούς των ταξιδιών του.
Η πρώτη πρωτεύουσα της χώρας, το Γκιμαράες, πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2012. Από εδώ ξεκίνησε η πορεία της Πορτογαλίας ως ανεξάρτητο κράτος τον 12ο αιώνα. Απεικονίζεται ο πρώτος βασιλιάς, το σπαθί και το κάστρο του.
40 χρόνια από την Επανάσταση των Γαριφάλων. Οι δύο καμπύλες αναπαριστούν το γενικό σχήμα του λουλουδιού που συμβόλισε το κίνημα για την επαναφορά της Δημοκρατίας στη χώρα.
Διεθνές έτος οικογενειακής γεωργίας. Απεικονίζονται εργαλεία της παραδοσιακής γεωργίας, καθώς και τα σχετικά προϊόντα: ένα κοτόπουλο, κολοκύθες, πατάτες, άλλα λαχανικά και λουλούδια.
500 χρόνια από τις πρώτες επαφές με το Τιμόρ. Απεικονίζονται πλοίο του 16ου αιώνα (συμβολίζει την άφιξη των Πορτογάλων θαλασσοπόρων στο νησί της ΝΑ Ασίας), καλαμωτή στέγη τοπικής κατοικίας και τυπικά ξύλινα γλυπτά της περιοχής.
250 χρόνια από το άνοιγμα του Βοτανικού Κήπου της Ajuda. Απεικονίζεται το σύμβολο του κήπου, ένα πολύ μεγάλης ηλικίας δέντρο δράκαινα.
500 χρόνια από τον πρώτο περίπλου της Γης. Απεικονίζεται ο Πορτογάλος εξερευνητής και θαλασσοπόρος Φερδινάνδος Μαγγελάνος.
600 χρόνια από την ανακάλυψη του Αρχιπελάγους της Μαδέρας. Ήταν η πρώτη γεωγραφική ανακάλυψη της χώρας και αποτέλεσε ορόσημο για την εδραίωσή της ως θαλάσσια δύναμη.
Ανακαλύψτε μερικά από τα πιο όμορφα αναμνηστικά κέρματα της χώρας:
100 χρόνια από την Πασχαλινή Εξέγερση κατά των Βρετανών κατακτητών. Απεικονίζεται το άγαλμα της Hibernia στην κορυφή του κτιρίου του Γενικού Ταχυδρομείου (η κατάληψή του σηματοδότησε την έναρξη της εξέγερσης).
100 χρόνια από την ίδρυση της Ιρλανδικής Βουλής των Αντιπροσώπων. Απεικονίζεται η πρώτη συνεδρίαση στη στρογγυλή αίθουσα.
50 χρόνια από την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
