Η προετοιμασία του Αγώνα

Στην προετοιμασία της Επανάστασης του 1821 έπαιξαν ρόλο τόσο οι ιδέες του Νεοελληνικού Διαφωτισμού όσο και η ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας.

Ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός

Πριν την Επανάσταση του 1821 ομάδες εμπόρων και μορφωμένων Ελλήνων ταξιδεύουν όλο και πιο πολύ στην Ευρώπη. Γνωρίζουν την ευρωπαϊκή σκέψη και εμπνέονται από τις ιδέες του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού.

Σταδιακά στις περιοχές όπου ζουν Έλληνες, και κυρίως σε εκείνες που ανθεί το εμπόριο, διαμορφώνεται ένα νέο πνευματικό κίνημα, το οποίο αργότερα θα ονομαστεί Νεοελληνικός Διαφωτισμός.

Σύμφωνα με τις ιδέες του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, η ελευθερία του Γένους συνδέεται με την απόκτηση παιδείας. Οι Έλληνες διαφωτιστές πιστεύουν ότι μόνο η μόρφωση μπορεί να δώσει τα εφόδια για τη διεκδίκηση της ελευθερίας, γι’ αυτό και ιδρύουν, με την υποστήριξη κυρίως των εμπόρων, σχολεία.

Θαυμάζουν επίσης τους Αρχαίους Έλληνες, τους θεωρούν προγόνους τους και συνδέουν τον πολιτισμό της ελληνικής αρχαιότητας με την ελευθερία και την παιδεία.

Θεόφιλος Χατζημιχαήλ: «Η Ελλάς υποβασταζόμενη από τον Ρήγα και τον Κοραή» (1911)

Η ίδρυση σχολείων, τα οποία εφαρμόζουν νέα προγράμματα σπουδών, βοηθά στην εξάπλωση των διαφωτιστικών ιδεών. Εκδίδονται αρχαία ελληνικά κείμενα και μεταφράζονται σημαντικά βιβλία στην ελληνική γλώσσα. Κυκλοφορούν εφημερίδες και περιοδικά που υποστηρίζουν τις νέες ιδέες και γνωρίζουν μεγάλη απήχηση.

Λόγιοι και μορφωμένοι Έλληνες μεταφέρουν το νέο πνεύμα. Κεντρική μορφή ανάμεσά τους είναι ο Αδαμάντιος Κοραής με το σημαντικό έργο του.

Ο Αδαμάντιος Κοραής και το άγαλμά του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Οι διαφωτιστικές ιδέες όμως συναντούν και αντιδράσεις. Αντιδρούν κυρίως μέλη κοινωνικών ομάδων που κατέχουν υψηλά αξιώματα και επιθυμούν να διατηρήσουν τη δύναμη και την εξουσία τους.

Η Φιλική Εταιρεία

Η Φιλική Εταιρεία ιδρύεται το 1814 στην Οδησσό της Ρωσίας, σε ένα σχετικά φιλόξενο για τους Έλληνες περιβάλλον, από τον Εμμανουήλ Ξάνθο, τον Νικόλαο Σκουφά και τον Αθανάσιο Τσακάλωφ. Στόχος της οργάνωσης είναι η προετοιμασία ενός απελευθερωτικού αγώνα που θα στηρίζεται στις δυνάμεις των Ελλήνων. Για να πετύχει αυτόν τον στόχο η Φιλική Εταιρεία επιδιώκει τη μύηση των Ελλήνων ραγιάδων. Μέχρι την έναρξη της Επανάστασης μια ηγετική ομάδα αποτελεί την «Υπέρτατη Αρχή» και συντονίζει τη δράση της.

Η Φιλική Εταιρεία, όπως και άλλες οργανώσεις που δρουν στην Ευρώπη την ίδια χρονική περίοδο, οργανώνεται με μεγάλη μυστικότητα. Οι Φιλικοί μυούνται με μυστικό όρκο και επικοινωνούν μεταξύ τους με κρυπτογραφικό κώδικα, ψευδώνυμα και συνθηματικές λέξεις.

«Ο όρκος των Φιλικών» (φανταστική σύνθεση του Διονυσίου Τσόκου, 1849)

Στα εφτά χρόνια της ύπαρξής της (1814-1821) η Φιλική Εταιρεία εξαπλώνεται σε όλες τις περιοχές όπου δρουν και κατοικούν Έλληνες. Άνθρωποι με διαφορετική κοινωνική προέλευση και οικονομικές δυνατότητες γίνονται μέλη της και συμμετέχουν στο κοινό απελευθερωτικό όραμα.

Η σφραγίδα της Φιλικής Εταιρείας

Μετά το 1818 γίνονται αλλαγές στην οργάνωση της Εταιρείας για την καλύτερη λειτουργία της και παρατηρείται αύξηση των μελών της. Η έδρα της μεταφέρεται στην Κωνσταντινούπολη και προτείνεται ένα συγκεκριμένο σχέδιο δράσης.

Μετά την άρνηση του Ιωάννη Καποδίστρια, την αρχηγία της Φιλικής Εταιρείας αναλαμβάνει ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, ο οποίος και καθοδηγεί την προετοιμασία του Αγώνα των Ελλήνων.

Χρονολόγιο

1814: Ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας

1818-1821: Η δράση της Φιλικής Εταιρείας εξαπλώνεται

1821: Έναρξη του Αγώνα της Ανεξαρτησίας

H Επανάσταση του 1821 1. Η προετοιμασία του Αγώνα 2. Οι πολεμικές επιχειρήσεις (1821–1827) 3. Η έκβαση του Αγώνα 4. Οι τελικές ρυθμίσεις του ελληνικού ζητήματος

ΠΗΓΗ: Ιστορία ΣΤ΄ Δημοτικού (2006)
ΕΙΚΟΝΕΣ: lesvosnews.net, digitalzoot.weebly.com, digitalzoot.weebly.com, commons.wikimedia.org, Ιστορία ΣΤ΄ Δημοτικού