23 Αυγ 2013

Τα σειρήνια

Τα σειρήνια είναι τα μοναδικά φυτοφάγα θαλάσσια θηλαστικά. Το όνομά τους οφείλεται στις μυθικές Σειρήνες της ελληνικής μυθολογίας και είναι γνωστά ως θαλάσσιες αγελάδες.

Απαρτίζονται από δύο οικογένειες: τους μανάτους και τα ντουγκόνγκ.

1 Οι μανάτοι ζουν στον Ατλαντικό Ωκεανό. Το όνομά τους προέρχεται από διάλεκτο της Καραϊβικής και σημαίνει «μαστός».

1 / 3
Μανάτοι
2 / 3
Μανάτοι
3 / 3
Μανάτος



2 Τα ντουγκόνγκ είναι μικρότερα σε μέγεθος από τους μανάτους και ζουν στον Ινδικό Ωκεανό και ανατολικότερα. Το όνομά τους προέρχεται από διάλεκτο της Μαλαισίας και σημαίνει «κυρά της θάλασσας» ή «γοργόνα».

1 / 3
Ντουγκόνγκ
2 / 3
Ντουγκόνγκ
3 / 3
Ντουγκόνγκ



Τα σειρήνια ζουν αποκλειστικά στο νερό, όπως τα κητώδη. Περιφέρονται αργά στα θαλάσσια λιβάδια και βόσκουν σε ρηχά νερά με αμμώδη πυθμένα, όπου και σκάβουν για ριζώματα με το παχύ άνω χείλος τους. Τα άνω άκρα τους είναι τροποποιημένα σε πτερύγια, ενώ τα πίσω έχουν εξαφανιστεί. Στη θέση τους υπάρχει μια οριζόντια πεπλατυσμένη ουρά.

Κάποτε ζούσαν και στη Μεσόγειο, ενώ απολιθώματα έχουν βρεθεί και στην Κρήτη. Στο παρελθόν κυνηγήθηκαν πολύ από τους ανθρώπους για το κρέας, το δέρμα και το λίπος τους. Σήμερα το κυνήγι τους έχει απαγορευτεί, ωστόσο όλα τα σειρήνια κινδυνεύουν να εξαφανιστούν.

Οι κυριότερες απειλές που αντιμετωπίζουν είναι η θαλάσσια ρύπανση που καταστρέφει τους βιότοπούς τους και οι συγκρούσεις με θαλάσσια σκάφη που τα τραυματίζουν ή τα σκοτώνουν.


ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com (1: oceana.org, 2: hercegbosna.org), naturelssi.com, fl.biology.usgs.gov, macroevolution.net, sospecies.org, noelpecout.blog.lemonde.fr, tendua.org

Οι θαλάσσιες βίδρες

Τα πιο μικρά θαλάσσια θηλαστικά είναι οι θαλάσσιες βίδρες. Οι βίδρες (ή ενυδρίδες) ανήκουν στην ίδια οικογένεια με τις νυφίτσες και τα κουνάβια και κανονικά είναι υδρόβια ζώα που ζουν κυρίως σε ποτάμια και λίμνες. Δύο είδη βίδρας, ωστόσο, έχουν προσαρμοστεί στη ζωή στη θάλασσα.



Οι θαλάσσιες βίδρες ζουν κυρίως ανάμεσα στη Βόρεια Αμερική και την ανατολική Ασία:


Αν και μπορούν να περπατήσουν στη στεριά, ζουν κυρίως στον ωκεανό. Τους αρέσει πολύ να επιπλέουν ανάσκελα. Σε αυτήν τη στάση κοιμούνται, ξεκουράζονται, τρώνε ή κάνουν βόλτα τα μικρά τους, κρατώντας τα σφιχτά στην αγκαλιά τους. Πολύ συχνά τυλίγουν το σώμα τους γύρω από μεγάλα φύκια, για να μην παρασυρθούν από τα θαλάσσια ρεύματα.







Τρέφονται με ψάρια και θαλάσσια ασπόνδυλα (π.χ. καβούρια, αχινούς, μύδια). Όταν τρώνε χρησιμοποιούν και τα μπροστινά τους άκρα, ενώ πολλές φορές μεταχειρίζονται τις πέτρες ως εργαλείο για να ανοίξουν τα όστρακα.



Οι θαλάσσιες βίδρες έχουν πολύ πυκνή γούνα, την πιο πυκνή σε όλο το ζωικό βασίλειο, γι’ αυτό και κυνηγήθηκαν στο παρελθόν πολύ από τον άνθρωπο. Η μεγαλύτερη απειλή που αντιμετωπίζουν σήμερα είναι η ρύπανση της θάλασσας.




ΕΙΚΟΝΕΣ: arkive.org, podilato98.blogspot.com (από projects.oregonlive.com), en.wikipedia.org, wallpoper.com, en.wikipedia.org, smithsonianmag.com, spice.duit.uwa.edu.au

Οι πολικές αρκούδες

Μία από τις κατηγορίες των θαλάσσιων θηλαστικών είναι οι πολικές αρκούδες. Ζουν στον Βόρειο Παγωμένο (ή Αρκτικό) Ωκεανό και στις γύρω περιοχές.



Ο αγαπημένος τους βιότοπος είναι η επιφάνεια των θαλάσσιων πάγων. Εκεί ζευγαρώνουν και ανατρέφουν τα μικρά τους. Ωστόσο είναι προσαρμοσμένες και για τη ζωή στη θάλασσα: Μπορούν να κολυμπήσουν αρκετή ώρα και με μεγάλη επιδεξιότητα, το σώμα τους μέσα στο νερό έχει υδροδυναμικό σχήμα και ανάμεσα στα δάχτυλα των ποδιών υπάρχουν μεμβράνες για να κολυμπούν πιο εύκολα. Επίσης έχουν μια στοιβάδα λίπους κάτω από το δέρμα, η οποία τις διατηρεί ζεστές.



Η διατροφή τους εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από τη θάλασσα, καθώς τρέφονται κυρίως με φώκιες, θαλάσσιους ίππους, φάλαινες, ταράνδους, θαλασσοπούλια, φύκια και αβγά.





Το χρώμα του δέρματός τους είναι πολύ σκούρο —έως και μαύρο!— και καλύπτεται σχεδόν παντού από πλούσιο λευκό τρίχωμα. Με αυτόν τον τρόπο συγκρατούν όσο το δυνατόν περισσότερη θερμότητα, κάτι που είναι απαραίτητο για την επιβίωση στις χαμηλές θερμοκρασίες.



Οι πολικές αρκούδες πέφτουν σε χειμερία νάρκη από τον Οκτώβριο έως τον Απρίλιο. Το διάστημα αυτό το περνούν μέσα σε λάκκους που έχουν σκάψει στο χιόνι.



Η μεγαλύτερη απειλή που αντιμετωπίζουν είναι η κλιματική αλλαγή που καταστρέφει τον βιότοπό τους, δηλαδή τους αρκτικούς πάγους. Περισσότερα εδώ.




ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com (από images.nationalgeographic.com), en.wikipedia.org, wallpaperhi.com, kuchiki977.livejournal.com, newshoesshop.blogspot.com, newswatch.nationalgeographic.com, lovethesepics.com

18 Αυγ 2013

Γυαλιά ηλίου

Δεν είναι διακοσμητικά!





Οι υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές βλάβες στο δέρμα μας και ακόμη σοβαρότερες στα μάτια μας. Τα παιδιά μάλιστα αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο, αφού δεν έχει αναπτυχθεί πλήρως ο μηχανισμός απορρόφησης της ηλιακής ακτινοβολίας.

Οι ακτίνες αυτές μπορεί να προκαλέσουν έγκαυμα στον κερατοειδή χιτώνα των ματιών μας, ενώ η υπερβολική έκθεσή τους στον ήλιο είναι πιθανό αργότερα, όταν φτάσουμε στην τρίτη ηλικία, να μας προδιαθέσει για καταρράκτη.

* Τα ανοιχτόχρωμα μάτια είναι ακόμη πιο ευαίσθητα, επειδή στην ίριδά τους έχουν λιγότερη χρωστική και επομένως μικρότερη προστασία από την ακτινοβολία.


Πώς επιλέγουμε τα κατάλληλα γυαλιά

1 Οι σκουρόχρωμοι φακοί προκαλούν διαστολή στην κόρη των ματιών. Αν τα γυαλιά δεν είναι κατάλληλα, αν δηλαδή οι φακοί τους δεν είναι απορροφητικοί, καλύτερα να μην τα φορέσουμε καθόλου. Σε αντίθετη περίπτωση θα εισχωρήσει περισσότερη υπεριώδης ακτινοβολία και θα προκληθεί μεγαλύτερη βλάβη στα απροστάτευτα μάτια μας.

Το πρώτο, λοιπόν, βήμα είναι να μην αγοράζουμε γυαλιά ηλίου από πλανόδιους πωλητές, σουπερμάρκετ, περίπτερα και άλλα σημεία πώλησης, παρά μόνο από καταστήματα οπτικών. Κατά κανόνα δε θα έχουν τις κατάλληλες προδιαγραφές, θα είναι δηλαδή «μαϊμού». Σίγουρα κοστίζουν λιγότερα χρήματα, αλλά στην προστασία των ματιών μας δε χωράνε εκπτώσεις...

2 Συμβουλευόμαστε έναν οπτικό, προκειμένου να λάβουμε τις απαραίτητες εγγυήσεις για την ποιότητα και την ασφάλεια των γυαλιών που πρόκειται να αγοράσουμε:
Τα γυαλιά πρέπει να συνοδεύονται από την ένδειξη CE. Αυτό σημαίνει ότι ο κατασκευαστής τους δηλώνει ότι έχουν παραχθεί σύμφωνα με τις προδιαγραφές ασφαλείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ποιότητα των φακών πρέπει να εξασφαλίζει τη μέγιστη απορροφητικότητα (100%) από τις υπεριώδεις ακτίνες UVA και UVB και να μη δημιουργεί παραμορφώσεις. Ειδικά τα γυαλιά των παιδιών μπορεί να έχουν πλαστικούς φακούς, ώστε να μην τα τραυματίσουν σε περίπτωση που σπάσουν.
Ελέγχουμε το υλικό κατασκευής του σκελετού. Δεν πρέπει να προκαλεί ερεθισμούς και αλλεργίες στο δέρμα.



Λάθη που κάνουμε με τα γυαλιά ηλίου

1. Δε βάζουμε γυαλιά επειδή φοράμε καπέλο. Το σωστό είναι να τα συνδυάζουμε. Τα καπέλα με μεγάλο γείσο μειώνουν κατά 50% την επιβλαβή για τα μάτια ηλιακή ακτινοβολία, αλλά δεν είναι αρκετά.

2. Βγάζουμε τα γυαλιά όταν έχει συννεφιά. Τα σύννεφα δεν απορροφούν την επικίνδυνη (και) για τα μάτια υπεριώδη ακτινοβολία. Επιπλέον, όταν έχει συννεφιά μπορεί να καθόμαστε περισσότερη ώρα στην αντηλιά.

3. Κατά την άθληση δε φοράμε γυαλιά. Δεν υπάρχει πάντοτε λόγος να βγάζουμε τα γυαλιά μας ενώ κάνουμε κάποιο σπορ, ειδικά όταν αυτό γίνεται στην ύπαιθρο και έχει ήλιο. Άλλωστε υπάρχουν ειδικά γυαλιά ήλιου για όσους αθλούνται.

4. Καθαρίζουμε τα γυαλιά με την μπλούζα ή με χαρτοπετσέτα. Αρκετά υφάσματα μπορεί να προκαλέσουν ζημιά σε κάποιους ευαίσθητους φακούς. Για τον καθαρισμό των γυαλιών υπάρχουν ειδικά μαντιλάκια καθαρισμού (θα τα βρείτε στα καταστήματα οπτικών) και βέβαια το ξέπλυμα με νερό.

5. Βρέχουμε τα γυαλιά με θαλασσινό νερό. Το νερό της θάλασσας (και της πισίνας) μπορεί να καταστρέψει τους φακούς ή τον σκελετό των γυαλιών, οπότε δεν πρέπει να τα φοράμε αμέσως μετά το μπάνιο, όσο είμαστε ακόμη βρεγμένοι.

Και βέβαια, σε κάθε περίπτωση, δεν κοιτάμε ποτέ κατάματα τον ήλιο, ακόμη κι αν φοράμε γυαλιά ηλίου!

Πατήστε στις εικόνες και δείτε μερικά αστεία και παράξενα γυαλιά ηλίου:


ΚαλοκαίριΥγεία – Κίνδυνοι
ΠΗΓΕΣ: ekatoflorinas.iosites.org, hygeia.gr, lifezone.gr, medlook.net, paidiatriki.gr, poulellisvision.gr
ΕΙΚΟΝΕΣ: spreadshirt.it, dreleniloukianou@facebook, ethnos.gr, reddit.com

17 Αυγ 2013

Καράβια στη στεριά


Καράβια βγήκαν στη στεριά
και πιάσανε τα όρη!
Ποιος είδε βάρκα στον Χελμό,
στο Μέτσοβο βαπόρι;

Ποιος είδε νύχτα με δυο φεγγάρια,
ποιος είδε ήλιο σαν αχινό
κι ερωτευμένα πουλιά και ψάρια
να κολυμπάνε στον ουρανό;




Καράβια βγήκαν στη στεριά
και χάθηκαν στο χιόνι
κι αυτός που τα ονειρεύτηκε
τα περιμένει ακόμη!

Ποιος είδε φάρο στον Ψηλορείτη,
στην Ελασσόνα λευκό πανί
κι ένα καράβι από την Κρήτη
να πιάνει Ξάνθη-Κομοτηνή;

Ποιος είδε νύχτα με δυο φεγγάρια...


ΣΤΙΧΟΙ: Μιχάλης Γκανάς
ΜΟΥΣΙΚΗ: Μίνως Μάτσας
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Γιώργος Νταλάρας
ΔΙΣΚΟΣ: Ο μάγος της πόλης (1997)

ΚαλοκαίριΜετακινήσειςΤραγούδια
ΧΑΡΤΗΣ: podilato98.blogspot.com (από commons.wikimedia.org)

14 Αυγ 2013

Ένας πλανήτης για όλα τα είδη

Είμαστε τμήμα της φύσης


Μοιάζουμε πολύ περισσότερο απ’ όσο νομίζουμε


Γιατί είμαστε συνδεδεμένοι σε έναν αόρατο ιστό: τον ιστό της ζωής!



Διαφημίσεις

12 Αυγ 2013

Οδηγός αντηλιακής προστασίας

Το πιο σωστό μέτρο αντηλιακής προστασίας είναι η περιορισμένη έκθεση στον ήλιο όχι μόνο το καλοκαίρι αλλά και τις άλλες εποχές με ηλιοφάνεια.

Δυστυχώς η φθορά της επιδερμίδας μας γίνεται σταδιακά, ανεξάρτητα από το αν προκαλείται ηλιακό έγκαυμα, οπότε είναι απαραίτητο να ακολουθούμε τις παρακάτω οδηγίες:

Τέσσερις βασικές οδηγίες

1 Περιορίζουμε την έκθεσή μας στον ήλιο τις ώρες που η ακτινοβολία του είναι ισχυρότερη, δηλαδή από τις 11 το πρωί μέχρι τις 4 το απόγευμα.

Φροντίζουμε η παραμονή μας στην παραλία (ή στην πισίνα) να μην κρατάει πολύ και βάζουμε στην καθημερινότητά μας τα πρωινά και τα απογευματινά μπάνια.


Όπου και αν βρισκόμαστε έχουμε κατά νου τον κανόνα της σκιάς:

Εάν δεν μπορούμε να δούμε τη σκιά μας ή είναι πιο κοντή από εμάς, τότε οι ηλιακές ακτίνες είναι πολύ ισχυρές και πρέπει να καταφεύγουμε σε σκιερό μέρος.

2 Όταν βρισκόμαστε έξω από το σπίτι φοράμε καπέλο, ρούχα και γυαλιά ηλίου. Μια λεπτή βαμβακερή μπλούζα με πυκνή ύφανση, για παράδειγμα, μπορεί να έχει δείκτη προστασίας μεγαλύτερο του 10.

* Προσοχή όμως: αν μπορείτε να δείτε τα δάχτυλά σας μέσα από το ύφασμα, το συγκεκριμένο ρούχο δεν προστατεύει αποτελεσματικά!


Οι υπεριώδεις ακτίνες μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα και στα μάτια. Τα γυαλιά ηλίου με μεγάλους φακούς είναι απαραίτητο αξεσουάρ ηλιοπροστασίας, αρκεί κατά την αγορά τους να βεβαιωθούμε ότι προστατεύουν από τις ακτίνες UV.

3 Όσο κι αν δε σας αρέσει, παιδιά, αποτελείτε ομάδα υψηλού κινδύνου: Το 50% από τη συνολική ακτινοβολία που λαμβάνει ένα άτομο κατά τη διάρκεια της ζωής του το δέχεται κατά τα πρώτα 18 έτη. Γι’ αυτό και είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο να παθαίνετε εγκαύματα.

Όπως λένε οι δερματολόγοι, η κανονική χρήση αντηλιακού με δείκτη προστασίας μεγαλύτερο από 15 μέχρι να γίνουμε 18 μειώνει κατά 78% τον κίνδυνο εμφάνισης δερματικού καρκίνου αργότερα στη ζωή μας.


Η χρήση του αντηλιακού πρέπει να γίνει καθημερινή τελετουργία, όπως το βούρτσισμα των δοντιών. Πρέπει να βάζουμε αντηλιακό και γυαλιά ηλίου κάθε μέρα πριν βγούμε από το σπίτι, ακόμη κι αν έχει συννεφιά (οι περισσότερες ηλιακές ακτίνες διαπερνούν τα σύννεφα).

Δυστυχώς το δέρμα μας δέχεται την επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας με αθροιστικό τρόπο και «θυμάται» πόση έχει δεχτεί στο παρελθόν. Μοιάζει με ένα είδος κουμπαρά ηλιακής ακτινοβολίας που καλό είναι να μην τον... γεμίζουμε!

4 Απλώνουμε το αντηλιακό που είναι κατάλληλο για τον τύπο του δέρματός μας μισή ώρα πριν βγούμε στον ήλιο. Όσο διάστημα παραμένουμε κάτω από τις ακτίνες του επαναλαμβάνουμε τις επαλείψεις τουλάχιστον κάθε δύο ώρες, ιδίως μετά το κολύμπι, το ξέβγαλμα με νερό ή το σκούπισμα με πετσέτα, ώστε να διατηρείται η αρχική προστασία.


Έχει ιδιαίτερη σημασία να έχουμε κατά νου ότι τα αντηλιακά προϊόντα είναι αποτελεσματικά μόνο όταν χρησιμοποιούνται σε επαρκείς ποσότητες. Πολλοί άνθρωποι χρησιμοποιούν τη μισή ποσότητα που χρειάζεται, μειώνοντας την προστατευτική τους δράση.

Όσοι ασχολούνται με το κολύμπι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι τα ανθεκτικά στο νερό αντηλιακά (water resistant) είναι καλά για 40 περίπου λεπτά κολύμβησης, ενώ τα αδιάβροχα (waterproof) είναι αποτελεσματικά για 80 λεπτά περίπου.

Άλλες οδηγίες

1 Προσοχή στις αντανακλώσες επιφάνειες! Η άμμος και το νερό της θάλασσας αντανακλούν πάνω από το μισό της ακτινοβολίας του ήλιου. Κατά συνέπεια, το να καθόμαστε στη σκιά μιας ομπρέλας ή ενός δέντρου δε θεωρείται επαρκής προστασία.

* Κατά το περπάτημα στους δρόμους των πόλεων το δέρμα μας απειλείται περισσότερο συγκριτικά με το χωριό, αφού το τσιμέντο, τα τζάμια και η άσφαλτος αντανακλούν μεγάλο ποσοστό της υπεριώδους ακτινοβολίας.

* Σε σύγκριση με τη θάλασσα το δέρμα μας «καίγεται» περισσότερο στην πισίνα εξαιτίας της αντανάκλασης της υπεριώδους ακτινοβολίας στα τοιχώματά της.


2 Περίπου το 95% της υπεριώδους ακτινοβολίας διαπερνά το νερό. Όταν κολυμπάμε το σώμα µας βρίσκεται μόλις λίγα εκατοστά κάτω από την επιφάνειά του, επομένως δεν προστατεύεται από την υπεριώδη ακτινοβολία.

3 Δεν πρέπει να μας ξεγελάει μια συννεφιασμένη ή βροχερή μέρα· οι ακτίνες του ήλιου είναι και τότε επιβλαβείς.

* Σε μια μετρίως συννεφιασμένη μέρα η δόση της ηλιακής ακτινοβολίας είναι το 50-⁠70 % της δόσης μιας ηλιόλουστης ημέρας.

4 Το αντηλιακό χρειάζεται ακόμη κι όταν βρισκόμαστε σε μεγάλο υψόμετρο και κάνουμε πεζοπορία, ορειβασία ή σκι. Στο μεγάλο υψόμετρο, άλλωστε, ο ήλιος είναι πιο επικίνδυνος απ’ ό,τι στη θάλασσα.

* Σε ένα χιονισμένο τοπίο το δέρμα «καίγεται» σε λίγα μόνο λεπτά, αφού το χιόνι αντανακλά σαν καθρέφτης περισσότερο από το 80-90 % της υπεριώδους ακτινοβολίας.


5 Ιδιαίτερα προσεκτικά πρέπει να είναι τα άτομα που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για μελλοντική εμφάνιση καρκίνου στο δέρμα. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν όσοι έχουν ανοιχτό χρώμα δέρματος, μαλλιών και ματιών, αλλά και όσοι εργάζονται σε εξωτερικούς χώρους (οικοδόμοι, αγρότες, ναυτικοί κ.ά.).

Μετά την έκθεση στον ήλιο

Καλό είναι μετά το μπάνιο να χρησιμοποιούμε ενυδατική κρέμα σώματος και προσώπου (after sun products), για να προλάβουμε την αφυδάτωση και ξήρανση του δέρματος.

Αν τα... καταφέρετε και αποκτήσετε εγκαύματα, πιείτε αρκετό νερό για να επαναφέρετε τη σωστή υγρασία στο σώμα σας και καταπραΰνετέ τα με ένα ενυδατικό προϊόν που περιέχει βιταμίνη Ε και Aloe Vera. Μην αγγίζετε τα στεγνά και καμένα σημεία στο δέρμα, γιατί το ξεφλούδισμά τους πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο μόλυνσης και αυξάνει την πιθανότητα άλλου εγκαύματος.

* Καλό είναι να θυμάστε ότι το νέο δέρμα είναι πιο ευαίσθητο, επειδή το στρώμα του έχει λιγότερο προστατευτική χρωστική ουσία (μελανίνη).

Συμπέρασμα

Η μεγαλύτερη ζημιά από τον ήλιο συμβαίνει κατά την καθημερινή μας έκθεση, καθώς ακολουθούμε το πρόγραμμα της ημέρας.

Ο οδηγός αντηλιακής προστασίας πρέπει να εφαρμόζεται, επομένως, και όταν βγαίνουμε έξω για βόλτα ή παιχνίδι αλλά και κατά τη διάρκεια του διαλείμματος στο σχολείο ή στην προπόνηση. Και, βέβαια, προσπαθούμε να παίζουμε στη σκιά!

Κυλήστε οριζόντια την εικόνα:



ΕΙΚΟΝΕΣ: ec.europa.eu (1-2, 4), podilato98.blogspot.com (3, 6: steadyhealth.com, 7: cancercouncil.com.au), flickr.com (5)

Διαβάστηκαν περισσότερο την τελευταία εβδομάδα: