Παζλ με τον παγκόσμιο χάρτη

Πατήστε στις εικόνες και... τακτοποιήστε τον πλανήτη!

ΠαζλΧάρτες

ΠΗΓΗ: jigsawplanet.com

Οι ζώνες βλάστησης της Γης

Πατήστε στην εικόνα και αναγνωρίστε τις ζώνες βλάστησης του πλανήτη μας με το παιχνίδι που έχει φτιάξει ο φυσικός Ηλίας Σιτσανλής.

Καιρός και κλίμαΠαιχνίδια

ΠΗΓΗ: Seilias

Νησιά με... σύνορα!

Μερικά νησιά ανήκουν σε δύο, ακόμη και σε τρεις χώρες. Σε μία μάλιστα περίπτωση θεωρούμε ότι τα τμήματα του νησιού βρίσκονται σε διαφορετική ήπειρο!

Τα μεγαλύτερα από αυτά είναι εφτά. Δύο βρίσκονται στην Αμερική, δύο στην Ευρώπη και τρία στην Ασία.

Στην Αμερική

1. Ισπανιόλα. (Κεντρική Αμερική). Χωρίζεται σε δύο ανεξάρτητα κράτη. Το δυτικό τμήμα συγκροτεί την Αϊτή, ενώ το ανατολικό και μεγαλύτερο τη Δομινικανή Δημοκρατία.



2. Γη του Πυρός. (Νότια Αμερική). Το δυτικό και μεγαλύτερο τμήμα ανήκει στη Χιλή, το ανατολικό υπάγεται στην Αργεντινή.

Στην Ευρώπη

3. Ιρλανδία. (ΒΔ Ευρώπη). Το βορειοανατολικό τμήμα ανήκει στο Ηνωμένο Βασίλειο, το νότιο και μεγαλύτερο είναι το ομώνυμο ανεξάρτητο κράτος.



4. Κύπρος. (ΝΑ Ευρώπη). Το βόρειο τμήμα καταλαμβάνεται παράνομα από την Τουρκία, το νότιο και μεγαλύτερο είναι το ομώνυμο ανεξάρτητο κράτος.

Στην Ασία

5. Βόρνεο. (ΝΑ Ασία). Το νότιο και μεγαλύτερο τμήμα ανήκει στην Ινδονησία. Η πλειοψηφία του βόρειου υπάγεται στη Μαλαισία, ενώ ένα μικρό κομμάτι είναι ανεξάρτητο κράτος με το όνομα Μπρουνέι.



6. Νέα Γουινέα. (ΝΑ Ασία, Ωκεανία). Το δυτικό και μεγαλύτερο τμήμα ανήκει στην Ινδονησία της Ασίας, το ανατολικό υπάγεται στην Παπούα Νέα Γουινέα της Ωκεανίας.



7. Τιμόρ. (ΝΑ Ασία). Το δυτικό και μεγαλύτερο τμήμα ανήκει στην Ινδονησία, το ανατολικό είναι ανεξάρτητο κράτος με το όνομα Ανατολικό Τιμόρ.



Γεωγραφία

ΧΑΡΤΕΣ: podilato98.blogspot.com (1: users.sch.gr/sitsil/, 2: worldatlas.com, 3: thebrightredbackpack.wordpress.com, 4: d-maps.com, 5-6 και 8: en.wikipedia.org, 7: sttaspots.blogspot.com)

Έχω δικαίωμα

Μια αφίσα του Χρήστου Παπαδημητρίου

Δικαιώματα παιδιών

ΕΙΚΟΝΑ: 0-18.gr

Το Πολυτεχνείο του Δημήτρη

Ο Δημήτρης είναι μαθητής της πέμπτης τάξης, ζει στις Αρχάνες της Κρήτης και έφτιαξε ένα εντυπωσιακό βίντεο για την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Από μας ένα πολύ πολύ μεγάλο μπράβο!

1. Αναπαράσταση
2. Το Πολυτεχνείο του Δημήτρη

Δικτατορία 1967-1974

ΠΗΓΗ: Ε΄ Τάξη 2ου Δημοτικού Αρχανών

Οι ήπειροι της Γης

Η εξερεύνηση των ηπείρων πραγματοποιήθηκε σταδιακά από διάφορους λαούς:

1 Οι πρώτοι μεγάλοι θαλασσοπόροι φαίνεται πως ήταν οι λαοί της Πολυνησίας (Ειρηνικός Ωκεανός).

2 Στην περιοχή μας πρωταγωνίστησαν τα αρχαία χρόνια οι Αιγύπτιοι, οι Μινωίτες, οι Μυκηναίοι, οι Φοίνικες και οι αρχαίοι Έλληνες. Οι τελευταίοι ίδρυσαν αποικίες από τον Εύξεινο Πόντο μέχρι τα δυτικά παράλια της Μεσογείου.

3 Ακολούθησαν οι θαλασσοπόροι από την Καρχηδόνα και τη Μασσαλία (ελληνική αποικία στη σημερινή Γαλλία), αλλά και από μεγάλες αυτοκρατορίες της εποχής (οι Μακεδόνες του Μ. Αλεξάνδρου, οι Ρωμαίοι).

4 Τα μεσαιωνικά χρόνια η σκυτάλη πέρασε στους Βίκινγκς της Σκανδιναβίας, τον Μάρκο Πόλο της Βενετίας, αλλά και σε θαλασσοπόρους από την Κίνα (15ος αιώνας).

5 Τον 15ο και τον 16ο αιώνα συντελέστηκαν οι μεγάλες Γεωγραφικές Ανακαλύψεις των Ευρωπαίων με πρωταγωνιστές τους Πορτογάλους και τους Ισπανούς (περίπλους Αφρικής, ανακάλυψη της Αμερικής).

6 Οι εξερευνήσεις συνεχίστηκαν μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα κυρίως από Άγγλους, Ολλανδούς και Νορβηγούς (ανακάλυψη της Ωκεανίας, εξερεύνηση Βόρειου και Νότιου Πόλου).

Το έμβλημα των Ολυμπιακών Αγώνων αποτελείται από πέντε κύκλους, έναν για κάθε κατοικήσιμη ήπειρο του πλανήτη μας. Οι κύκλοι συνδέονται, συμβολίζοντας την ενότητα της ανθρωπότητας.

Οι ήπειροι δεν είχαν πάντοτε τη σημερινή μορφή. Αρχικά υπήρχε μόνο μία υπερήπειρος, η Πανγαία, η οποία με τη διαρκή κίνηση των τεκτονικών πλακών διασπάστηκε και δημιούργησε τις ηπείρους που γνωρίζουμε.  

Ο πληθυσμός της Γης δεν κατανέμεται εξίσου σε όλες τις ηπείρους. Η Ασία και η Ευρώπη είναι πυκνοκατοικημένες, ενώ η Αμερική και η Αφρική αραιοκατοικημένες. Η Ωκεανία είναι ιδιαίτερα αραιοκατοικημένη, η δε Ανταρκτική σχεδόν ακατοίκητη.  

Η έκταση των ηπείρων

Μεγαλύτερες σε έκταση είναι η Ασία και η Αμερική:

Ήπειρος

Ασία

Αμερική

Αφρική

Ανταρκτική

Ευρώπη

Ωκεανία

Σύνολο στεριάς

Έκταση*

44.300.000

42.060.000

30.270.000

13.160.000

10.498.000

8.652.000

148.940.000

Ποσοστό στεριάς

29,8%

28,2%

20,3%

8,8%

7,1%

5,8%

100,0%

* σε τετραγωνικά χιλιόμετρα

Όλες οι ήπειροι μαζί καλύπτουν μόλις τα 3/10 του πλανήτη μας:

Ήπειρος

Ασία

Αμερική

Αφρική

Ανταρκτική

Ευρώπη

Ωκεανία

Σύνολο στεριάς

Έκταση*

44.300.000

42.060.000

30.270.000

13.160.000

10.498.000

8.652.000

148.940.000

Ποσοστό πλανήτη

8,7%

8,2%

5,9%

2,6%

2,1%

1,7%

29,2%

* σε τετραγωνικά χιλιόμετρα

Πατήστε στις ενότητες που ακολουθούν και διαβάστε σύντομες πληροφορίες για κάθε ήπειρο:

Ασία

Η Ασία είναι η μεγαλύτερη ήπειρος του πλανήτη μας. Καταλαμβάνει περίπου το 1/3 της συνολικής στερεάς επιφάνειας της Γης. Ξεκινά πολύ κοντά στον Βόρειο Πόλο και φτάνει στον Ισημερινό, ενώ ορισμένα νησιωτικά τμήματά της βρίσκονται στο νότιο ημισφαίριο.

Είναι η ήπειρος με τα περισσότερα νησιά και τις περισσότερες χερσονήσους. Στα δυτικά είναι ενωμένη με την Ευρώπη, που στην ουσία αποτελεί χερσόνησό της. Εδώ βρίσκονται και τα Ιμαλάια, ο μεγαλύτερος ορεινός όγκος της στεριάς. Μια από τις κορυφές τους μάλιστα, στο όρος Έβερεστ, είναι το ψηλότερο σημείο του πλανήτη μας (8.848 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας).

Είναι επίσης η ήπειρος με τον μεγαλύτερο πληθυσμό. Την κατοικεί περίπου το 60% της ανθρωπότητας (4,4 δισεκατομμύρια άνθρωποι).

Αμερική

Η Αμερική καταλαμβάνει περισσότερο από το 1/4 της στεριάς και βρίσκεται εξ ολοκλήρου στο δυτικό ημισφαίριο.

Είναι γνωστή και ως «Νέος Κόσμος», επειδή οι Ευρωπαίοι την ανακάλυψαν σχετικά αργά, μόλις τον 15ο αιώνα. Η ονομασία της προέρχεται από τον Ιταλό εξερευνητή Αμέρικο Βεσπούτσι, τον πρώτο Ευρωπαίο που υποστήριξε ότι η Αμερική δεν ήταν οι Ανατολικές Ινδίες, αλλά μια διαφορετική, άγνωστη μέχρι τότε ήπειρος.

Αφρική

Η Αφρική καταλαμβάνει το 1/5 της στεριάς. Είναι η τρίτη σε έκταση ήπειρος και η δεύτερη σε πληθυσμό. Εδώ βρίσκεται η Σαχάρα, η μεγαλύτερη έρημος της Γης.

Στις ακτές της δεν παρατηρούνται μεγάλες ανωμαλίες, δηλαδή δεν υπάρχουν πολλοί κόλποι και χερσόνησοι. Ελάχιστα είναι επίσης και τα νησιά της.

Ανταρκτική

Η Ανταρκτική είναι η νοτιότερη περιοχή της Γης. Περιλαμβάνει τον γεωγραφικό Νότιο Πόλο και περιβάλλεται από τον Νότιο Ωκεανό. Ονομάστηκε έτσι γιατί βρίσκεται στο αντίθετο μέρος από την αρκτική περιοχή.

Είναι μια τεράστια παγωμένη έκταση (περίπου το 98% της επιφάνειάς της καλύπτεται από πάγο). Αυτό το παγωμένο στρώμα είναι τόσο πολύ που αποτελεί το 90% του πάγου όλου του πλανήτη!

Είναι επίσης η πιο κρύα, η πιο ξηρή και η πιο ανεμώδης ήπειρος. Η θερμοκρασία της έχει φτάσει και στους –93°C.

Η Ανταρκτική δεν έχει μόνιμους κατοίκους και δεν ανήκει σε κάποιο κράτος. Οι Ευρωπαίοι την ανακάλυψαν στα τέλη του 18ου αιώνα, ωστόσο πάτησαν το πόδι τους για πρώτη φορά πριν από περίπου εκατό χρόνια (το 1911). Σήμερα φιλοξενεί 1.000-5.000 ανθρώπους, οι οποίοι εργάζονται στους ερευνητικούς σταθμούς που υπάρχουν διάσπαρτοι στην ήπειρο.

Ευρώπη

Στην πραγματικότητα η Ευρώπη αποτελεί τη δυτικότερη χερσόνησο της Ασίας. Τα σύνορά της με την τελευταία είναι κάπως αυθαίρετα και οφείλονται κυρίως σε ιστορικούς, πολιτιστικούς και πολιτικούς λόγους.

Λέγεται και «Γηραιά ήπειρος», επειδή είναι η κοιτίδα του δυτικού πολιτισμού. Μαζί με την Ασία και την Αφρική συγκροτούν τον «Παλιό Κόσμο», σε αντίθεση με τον «Νέο Κόσμο» (Αμερική, αλλά και Ωκεανία), που οι Ευρωπαίοι ανακάλυψαν σχετικά αργά.

Η παρουσία των ανθρώπων στην περιοχή είναι έντονη από τα πανάρχαια χρόνια. Αυτό οφείλεται στις καλές συνθήκες διαβίωσης και ανάπτυξης που συναντούμε: βρίσκεται σε απόσταση από τον Ισημερινό και τον Βόρειο Πόλο, έχει ευνοϊκό κλίμα και εύκολη πρόσβαση στη θάλασσα. Επίσης υπάρχουν μεγάλες πεδιάδες και αξιόλογα ποτάμια, ενώ απουσιάζουν οι έρημοι.

Το όνομά της προέρχεται από την αρχαία ελληνική μυθολογία. Σύμφωνα με αυτήν, η Ευρώπη ήταν βασιλοπούλα της Φοινίκης, μιας χώρας της Ασίας κοντά στην Κύπρο. Ήταν τόσο όμορφη, που όταν την είδε μια μέρα ο Δίας την αγάπησε και θέλησε να την κάνει γυναίκα του. Μεταμορφώθηκε σε έναν ωραίο ταύρο και την πλησίασε σιγά σιγά. Η κοπέλα χάιδεψε το ζώο και κάθισε στην πλάτη του. Τότε ο ταύρος έβγαλε φτερά και πέταξε μαζί της μακριά. Έφθασε στην Κρήτη, όπου η Ευρώπη παντρεύτηκε τον Δία και γέννησε τρεις γιους. Ένας από αυτούς ήταν ο Μίνωας, ο ξακουστός βασιλιάς της Κρήτης. Η ιστορία απεικονίζεται στο ελληνικό νόμισμα των 2 ευρώ.

Ωκεανία

Η Ωκεανία είναι η μικρότερη ήπειρος. Συνίσταται από χώρες και περιοχές του Ειρηνικού Ωκεανού και την Αυστραλία.

Πολλές φορές αποκαλείται (λανθασμένα) Αυστραλία, επειδή αυτό το τεράστιο νησί, το μεγαλύτερο του πλανήτη, αποτελεί την κύρια μάζα του εδάφους της.

Ο γαλάζιος πλανήτης 1. Ήπειροι και ωκεανοί 2. Οι ήπειροι της Γης 3. Οι ωκεανοί της Γης 4. Οι θάλασσες της Γης 5. Τα νησιά της Γης

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γεωγραφία ΣΤ΄ Δημοτικού, Γεωλογία-Γεωγραφία Α΄ Γυμνασίου, el.wikipedia.org
ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com (1: en.wikipedia.org, 4-6), en.wikipedia.org (7-12), bbj.hu (2), api.ning.com (3)

Οι ωκεανοί της Γης

Το μεγαλύτερο μέρος της Γης καλύπτεται από ωκεανούς, οι οποίοι επικοινωνούν μεταξύ τους. Στην πραγματικότητα όλο το αλμυρό νερό του πλανήτη αποτελεί μια ενιαία μάζα, έναν «παγκόσμιο ωκεανό».

Οι ωκεανοί περιέχουν το 97% του νερού και το 90% των ηφαιστείων (ευτυχώς!). Σε αντίθεση με τη στεριά, ένα αρκετά μεγάλο μέρος τους παραμένει ανεξερεύνητο.

Η έκταση των ωκεανών

Μεγαλύτερος σε έκταση είναι ο Ειρηνικός Ωκεανός και μικρότερος ο Αρκτικός:

Ωκεανός

Ειρηνικός

Ατλαντικός

Ινδικός

Νότιος

Αρκτικός

Σύνολο ωκεανών

Έκταση*

166.240.000

86.550.000

73.427.000

21.692.000

13.223.000

361.132.000

Ποσοστό ωκεανών

46,0%

24,0%

20,3%

6,0%

3,7%

100,0%

* σε τετραγωνικά χιλιόμετρα

Όλοι μαζί οι ωκεανοί καλύπτουν τα 7/10 του πλανήτη μας:

Ωκεανός

Ειρηνικός

Ατλαντικός

Ινδικός

Νότιος

Αρκτικός

Σύνολο ωκεανών

Έκταση*

166.240.000

86.550.000

73.427.000

21.692.000

13.223.000

361.132.000

Ποσοστό πλανήτη

32,6%

17,0%

14,4%

4,2%

2,6%

70,8%

* σε τετραγωνικά χιλιόμετρα

Λίγα λόγια για τους ωκεανούς

1. Ειρηνικός Ωκεανός. Καταλαμβάνει περίπου το 1/3 της γήινης επιφάνειας. Μάλιστα, είναι λίγο μεγαλύτερος σε μέγεθος από τον Ατλαντικό και τον Ινδικό Ωκεανό μαζί.

Πήρε το όνομά του από τον Πορτογάλο θαλασσοπόρο Μαγγελάνο και περιλαμβάνει 25.000 νησιά, τα περισσότερα εκ των οποίων βρίσκονται κάτω από τον Ισημερινό.

Στην Τάφρο των Μαριανών βρίσκεται το βαθύτερο σημείο όλων των ωκεανών (10.971 μ. κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας).

2. Ατλαντικός Ωκεανός. Το όνομά του προέρχεται από τον Άτλαντα της ελληνικής μυθολογίας, ο οποίος κρατούσε στους ώμους του τον ουρανό.

3. Ινδικός Ωκεανός. Εκτείνεται ανάμεσα στη νότια Ασία (βόρεια), την Αραβία και την Αφρική (δυτικά) και την Αυστραλία (ανατολικά). Νότιά του βρίσκεται ο Νότιος Ωκεανός.

4. Νότιος Ωκεανός. Περιβάλλει την Ανταρκτική. Παλαιότερα λεγόταν Νότιος Παγωμένος Ωκεανός.

5. Αρκτικός Ωκεανός. Είναι ο πιο μικρός και ο πιο ρηχός ωκεανός. Μεγάλο μέρος της επιφάνειάς του είναι παγωμένο. Τον χειμώνα οι πάγοι τον καλύπτουν απ’ άκρη σ’ άκρη.

Στο κέντρο του βρίσκεται ο γεωγραφικός Βόρειος Πόλος. Περιβάλλεται από την Ευρώπη, την Ασία και την Αμερική. Παλαιότερα λεγόταν Βόρειος Παγωμένος Ωκεανός.

Ο γαλάζιος πλανήτης 1. Ήπειροι και ωκεανοί 2. Οι ήπειροι της Γης 3. Οι ωκεανοί της Γης 4. Οι θάλασσες της Γης 5. Τα νησιά της Γης

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γεωγραφία ΣΤ΄ Δημοτικού, Γεωλογία-Γεωγραφία Α΄ Γυμνασίου, el.wikipedia.org
ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com (1: placeandthings.wordpress.com, 4: wiki.omopedia.nl, 5-6 και 8: el.wikipedia.org, 7: pt.wikipedia.org)

Η σωστή στάση εργασίας στον υπολογιστή

Η στάση του σώματός μας όταν εργαζόμαστε με τον υπολογιστή είναι πολύ σημαντική. Μια κακή στάση, για παράδειγμα, μπορεί να μας δημιουργήσει προβλήματα στη μέση, στα χέρια ή στα μάτια.

Πολύ σημαντικό είναι επίσης να κάνουμε συχνά διαλείμματα για ξεκούραση.

Οι κανόνες είναι πολύ απλοί. Κυλήστε οριζόντια την εικόνα και προσπαθήστε να τους εφαρμόζετε:

Ορίστε και μια πρώτη εξάσκηση: Πατήστε στην εικόνα, εμφανίστε τα σημεία ελέγχου και βάλτε τον μαθητή στη σωστή θέση!



ΠαζλΣχολική ζωήΤεχνολογίαΥγεία – Κίνδυνοι

ΠΗΓΗ: Πληροφορική Α΄ Γυμνασίου
ΒΙΝΤΕΟ: Ο ζωηρός μαθητής
ΠΑΖΛ: podilato98.blogspot.com

Βρείτε τα φρούτα

Πατήστε στην εικόνα και εντοπίστε τα φρούτα. Αν μάλιστα σας έρθει και καμιά λιγούρα, τρέξτε στην κουζίνα! Νιαμ νιαμ!



ΔιατροφήΠαιχνίδια

ΠΗΓΗ: Games by RigasF

Ο κατάσκοπος

Ένας κατάσκοπος θέλει να εισχωρήσει σε ένα πολεμικό εργοστάσιο του εχθρού, το οποίο όμως φυλάσσεται από φρουρό.

Κάθε φορά που κάποιος προσπαθεί να μπει από την κεντρική πύλη, ο φρουρός λέει ένα σύνθημα και επιτρέπει την είσοδο μόνο όταν ακούσει την κατάλληλη απάντηση, δηλαδή το παρασύνθημα.

Κρύβεται, λοιπόν, ο κατάσκοπος κοντά στην πύλη και περιμένει. Έρχεται ο πρώτος επισκέπτης και ο φρουρός του λέει «οκτώ». Εκείνος απαντάει «τέσσερα» και περνάει μέσα.

Στον δεύτερο επισκέπτη ο φρουρός λέει «δώδεκα» και η απάντηση είναι «έξι». Στον τρίτο λέει «έξι» κι εκείνος απαντάει «τρία».

«Καλά, είναι πολύ ανόητοι», σκέφτεται ο κατάσκοπος. «Για κάθε αριθμό που λέει ο φρουρός η απάντηση είναι το μισό του. Δε θα μπορούσαν να βάλουν κάτι ευκολότερο!»

Πλησιάζει γεμάτος αυτοπεποίθηση. «Δέκα», του λέει ο φρουρός. «Πέντε», απαντάει εκείνος. Αμέσως ο φρουρός σημαίνει συναγερμό!

Ποιο ήταν το σωστό παρασύνθημα και γιατί;

Πατήστε εδώ για τη λύση!

Ο κατάσκοπος έπρεπε να πει «τέσσερα». Το συνθηματικό δεν ήταν το μισό του αριθμού αλλά το άθροισμα των γραμμάτων του!

Σπαζοκεφαλιές – Κολπάκια

ΠΗΓΗ: Διασκεδαστικά Μαθηματικά
ΕΙΚΟΝΑ: nocheenpie.blogspot.com

Πάμε όπερα;

Η όπερα δημιουργήθηκε την περίοδο της Αναγέννησης (τέλη 16ου αιώνα) στη Φλωρεντία της Ιταλίας από κάποιους μορφωμένους ανθρώπους που θέλησαν να αναβιώσουν το αρχαίο ελληνικό θέατρο.

Το όνομά της προέρχεται από την ιταλική φράση «opera in musica» (= έργο σε μουσική) και είναι ένα δραματικό θεατρικό έργο που το κείμενό του αποδίδεται από τους καλλιτέχνες τραγουδιστά, με συνοδεία ορχήστρας. Μπορεί να υπάρχουν και πεζοί διάλογοι ή μέρη απαγγελίας, επίσης όμως με μουσική συνοδεία.

Η όπερα χαρακτηρίζεται από επεισόδια με πολύπλοκες ή απρόβλεπτες εξελίξεις, ώστε να προκαλείται έντονη συγκίνηση. Το θέμα της κάθε φορά προέρχεται από διάφορες πηγές (μυθολογία, παραμύθια, θρύλους, ιστορία, λογοτεχνικά έργα κ.ά.).

Στην Ελλάδα παίζονταν όπερες ήδη από τον 18ο αιώνα. Κυριότερος Έλληνας συνθέτης όπερας κατά τον 20ό αιώνα είναι ο Μανώλης Καλομοίρης, ο οποίος, μεταξύ άλλων, έχει μελοποιήσει έργα του Νίκου Καζαντζάκη.

Η Εθνική Λυρική Σκηνή...

...και η είσοδός της στην οδό Ακαδημίας, στο κέντρο της Αθήνας

Δείτε στη συνέχεια

Πάμε όπερα; 1. Το γλωσσάρι της όπερας 2. Επαγγέλματα της όπερας

ΑφιερώματαΘέατροΜουσική

ΠΗΓΕΣ: Εθνική Λυρική Σκηνή, www.greek-language.gr
ΕΙΚΟΝΕΣ: statesmen.gr, el.wikipedia.org

Επαγγέλματα της όπερας

Ο επικεφαλής

1. Σκηνοθέτης. Είναι ο άνθρωπος που αποφασίζει τον τρόπο με τον οποίο θα παρουσιαστεί το έργο, πώς θα είναι η εικόνα της παράστασης. Δίνει οδηγίες στον σκηνογράφο και στον ενδυματολόγο και καθοδηγεί τους τραγουδιστές.

Η μουσική

2. Συνθέτης. Είναι αυτός που έχει γράψει τη μουσική του έργου.

3. Διευθυντής ορχήστρας. Είναι ο άνθρωπος που συντονίζει όλο το θέαμα: διευθύνει την ορχήστρα και τη χορωδία και καθοδηγεί τους τραγουδιστές. Μοιάζει με τον καπετάνιο του πλοίου, στον οποίο υπακούν όλοι. Κρατάει τον ρυθμό και υποδεικνύει στους μουσικούς και στους τραγουδιστές τα συναισθήματα και το ύφος του έργου.

4. Μονωδός. Έτσι λέγεται ο τραγουδιστής της όπερας. Εκτός από όμορφη φωνή χρειάζεται πολύχρονη και συστηματική δουλειά. Ο λυρικός τραγουδιστής, άλλωστε, σπανίως χρησιμοποιεί μικρόφωνο· το αντικαθιστά με το ίδιο του το σώμα (το διάφραγμα, τις κοιλότητες του προσώπου του). Ας μην ξεχνάμε ότι η φωνή του πρέπει να διαπεράσει τον όγκο της ορχήστρας και να φτάσει ακόμη και στα τελευταία καθίσματα του θεάτρου.

Η κορυφαία υψίφωνος Μαρία Κάλλας (1923-1977) είναι η πιο γνωστή λυρική τραγουδίστρια του 20ού αιώνα

Η σκηνή

5. Σκηνογράφος. Ο σκηνογράφος μελετά το έργο και σχεδιάζει το σκηνικό της παράστασης σύμφωνα με τις επιθυμίες του σκηνοθέτη. Σχεδιάζει, δηλαδή, τον τόπο και τον χώρο, στον οποίο συμβαίνουν τα γεγονότα που περιγράφει το έργο. Από τα σχέδιά του φτιάχνονται τα σκηνικά (σπίτια, τοπία, δέντρα), καθώς και όσα αντικείμενα είναι απαραίτητα.

6. Ζωγράφος. Ζωγραφίζει τα σκηνικά που τοποθετούνται στη σκηνή. Μπορεί να τα βάψει με ένα χρώμα, αλλά και να ζωγραφίσει ολόκληρη εικόνα με πολλές λεπτομέρειες. Επίσης ζωγραφίζει τα φόντα που συμπληρώνουν τα σκηνικά, δείχνοντας το βάθος του χώρου ή τον ορίζοντα ή και μόνο τον ουρανό.

7. Πλαστικός ζωγράφος. Επιμελείται όλα τα μέρη των σκηνικών που είναι ανάγλυφα, δηλαδή εκείνα που πρέπει να σκαλιστούν πάνω σε μια επιφάνεια. Μπορεί να φτιάξει έναν άγριο τοίχο, αλλά και μια ανάγλυφη εικόνα. Επίσης φτιάχνει όλα τα γλυπτά (αν χρειάζονται στην παράσταση).

8. Κατασκευαστής ειδών φροντιστηρίου. Κάθε αντικείμενο που χρησιμοποιείται στη σκηνή λέγεται φροντιστήριο, επειδή «φροντίζει» να γίνει σωστά η παράσταση. Ο κατασκευαστής ειδών φροντιστηρίου, επομένως, φτιάχνει ψεύτικα ψαλίδια, πουγκιά, κλειδιά, μάσκες, ομπρέλες και οτιδήποτε άλλο προβλέπεται από την υπόθεση του έργου.

9. Σχεδιαστής φωτισμών. Είναι αυτός που αποφασίζει πώς θα ανάβουν τα φώτα στη σκηνή. Διαβάζει το έργο και συνεργάζεται με τον σκηνοθέτη, τον σκηνογράφο και τον ενδυματολόγο. Καθορίζει πόσο φως θα έχει κάθε σκηνή του έργου και από ποια μεριά θα έρχεται, ώστε να φαίνονται οι ήρωες και όλη η δράση. Επίσης, βάζει φως για να γίνουν ειδικά εφέ (π.χ. αστραπές).

10. Σχαρίστας. Χειρίζεται όλους τους μηχανισμούς της σκηνής που ωθούν τα κινητά μέρη του σκηνικού προς την επιθυμητή κατεύθυνση. Οι μηχανισμοί μπορεί να είναι ηλεκτροκίνητοι ή μηχανοκίνητοι.

Η εμφάνιση των ηρώων

11. Ενδυματολόγος. Μελετά το έργο, φαντάζεται τι φοράει κάθε ήρωας σε κάθε σκηνή και σχεδιάζει τα κοστούμια της παράστασης, πάντοτε σε συνεργασία με τον σκηνοθέτη.

12. Κατασκευαστής ενδυμάτων. Φτιάχνει τα κοστούμια που χρησιμοποιούνται στο έργο ακολουθώντας τα σχέδια του ενδυματολόγου. Αν είναι απαραίτητο, τους προσθέτει και διακοσμητικά στοιχεία. Αρκετές φορές, επίσης, επιμελείται την ένδυση των καλλιτεχνών.

13. Σχεδιαστής μακιγιάζ. Είναι εκείνος που βάφει το πρόσωπο των καλλιτεχνών πριν βγουν στη σκηνή, προκειμένου να τους κάνει να μοιάζουν με τον ρόλο που υποδύονται. Με ειδικές μπογιές και κρέμες μπορεί να μετατρέψει μια νέα και όμορφη τραγουδίστρια σε γριά μάγισσα ή έναν μεγαλύτερης ηλικίας τραγουδιστή σε γοητευτικό νέο. Στη γλώσσα μας η ειδικότητα αυτή λέγεται «ψιμυθιολόγος» από την αρχαία ελληνική λέξη ψιμύθιο, που σημαίνει λευκή σκόνη αλλά και στολίδι, φτιασίδι.

14. Σχεδιαστής κομμωτής. Χτενίζει τα μαλλιά των καλλιτεχνών, ώστε να ταιριάζουν με το ύφος του ρόλου τους. Συχνά είναι και περουκιέρης, δηλαδή κατασκευάζει περούκες που έχουν ειδικό σχέδιο ή ακολουθούν τη μόδα μιας παλαιότερης εποχής.

15. Σχεδιαστής-ράφτης καπέλων. Σχεδιάζει και κατασκευάζει τα καπέλα που φορούν οι ήρωες του έργου, ακολουθώντας τα σχέδια του ενδυματολόγου. Επίσης φτιάχνει τα διακοσμητικά και συμπληρωματικά στοιχεία που μπορεί να φοριούνται στο κεφάλι, όπως διαδήματα/στέμματα, λουλούδια, στεφάνια, κορδέλες και άλλα.

Πάμε όπερα; 1. Το γλωσσάρι της όπερας 2. Επαγγέλματα της όπερας

ΠΗΓΗ: Εθνική Λυρική Σκηνή
ΕΙΚΟΝΕΣ: koolnews.gr, ifmedia.gr, skai.gr, livemedia.gr

Το γλωσσάρι της όπερας

Το θέατρο

1. Σκηνή. Σκηνή του θεάτρου είναι ο χώρος όπου παίζουν οι ηθοποιοί και οι τραγουδιστές.

2. Σκηνικά. Οτιδήποτε δημιουργεί την εικόνα μιας παράστασης: κατασκευές που απεικονίζουν κτίρια, ένα απλό πανί στο οποίο έχουν ζωγραφιστεί τοπία ή ό,τι άλλο αποφασίσουν ο σκηνοθέτης με τον σκηνογράφο.

3. Σταγκόνια. Είναι οι μεγάλες σιδερένιες βέργες που βρίσκονται πάνω από τη σκηνή. Πάνω στα σταγκόνια οι τεχνικοί κρεμούν τα φώτα ή και τα σκηνικά.

4. Παρασκήνια. Ό,τι βρίσκεται πλάι, πίσω και κάτω από τη σκηνή.

5. Κουίντα. Πλάγιο παραπέτασμα στη σκηνή του θεάτρου, που κρύβει τη θέα προς τα παρασκήνια.

6. Σκάμμα (ή τάφρος) της ορχήστρας. Ο χώρος που βρίσκεται μπροστά και λίγο χαμηλότερα από τη σκηνή. Εκεί μπαίνουν οι μουσικοί της ορχήστρας για να παίξουν. Πρέπει να είναι πιο χαμηλά από τη σκηνή, ώστε οι θεατές να βλέπουν καλά.

Τα μουσικά όργανα

7. Έγχορδα. Τα όργανα της κλασικής ορχήστρας που ο ήχος τους παράγεται από τον παλμό των χορδών. Στην ομάδα αυτή ανήκουν το βιολί, η βιόλα, το βιολοντσέλο και το κοντραμπάσο.

8. Πνευστά. Όργανα της ορχήστρας, των οποίων ο ήχος παράγεται με φύσημα στο επιστόμιό τους. Χωρίζονται σε ξύλινα, όπως το φλάουτο, το όμποε, το κλαρινέτο, το φαγκότο και το σαξόφωνο (που όμως σπάνια παίζει στην ορχήστρα) και σε χάλκινα, όπως η τρομπέτα, το κόρνο, το τρομπόνι και η τούμπα.

9. Κρουστά. Όργανα της κλασικής ορχήστρας που ο ήχος τους παράγεται είτε χτυπώντας τα με ειδικές ξύλινες μπαγκέτες είτε χτυπώντας τα μεταξύ τους. Τέτοια όργανα είναι τα τύμπανα, η γκρανκάσα, τα κύμβαλα, το τρίγωνο, το ταμπούρο κ.ά.

Οι φωνές

10. Τενόρος (οξύφωνος). Η ψηλότερη αντρική φωνή. Μοιάζει με την τρομπέτα. Συνήθως στη ρομαντική όπερα υποδύεται τον ήρωα.

11. Βαρύτονος. Η μεσαία αντρική φωνή. Μοιάζει με το κόρνο ή το τσέλο. Συχνά είναι αντίπαλος του τενόρου και διεκδικεί την αγαπημένη του κεντρικού ρομαντικού ήρωα.

12. Βαθύφωνος (μπάσος). Η χαμηλότερη αντρική φωνή. Μοιάζει με το τρομπόνι. Συχνά ερμηνεύει ρόλους ηλικιωμένων και σοφών ανδρών ή και κωμικούς ρόλους.

13. Υψίφωνος (σοπράνο). Η ψηλότερη γυναικεία φωνή. Μοιάζει με το βιολί και το φλάουτο. Συχνά είναι η κύρια ηρωίδα, εκφράζοντας την αγνότητα και τη νεανικότητα.

14. Μεσόφωνος (μετζοσοπράνο). Η μεσαία γυναικεία φωνή. Μοιάζει με το όμποε ή και το κλαρινέτο (στη χαμηλή του έκταση). Οι ρόλοι που ερμηνεύει είναι πολυποίκιλοι: μητέρες, τσιγγάνες, μάγισσες, υπηρέτριες. Μερικές φορές ερμηνεύει και ρόλους νέων ανδρών.

15. Κοντράλτο. Η χαμηλότερη γυναικεία φωνή. Μοιάζει με τη βιόλα. Συχνά ερμηνεύει χαρακτήρες ηλικιωμένων γυναικών ή μαντισσών.

Οι φωνητικές συνεργασίες

16. Ντουέτο. Όταν δύο μουσικοί παίζουν μαζί ή όταν δύο τραγουδιστές τραγουδούν μαζί.

17. Τρίο. Όταν τρεις μουσικοί παίζουν μαζί ή όταν τρεις τραγουδιστές τραγουδούν μαζί.

18. Κουαρτέτο. Όταν τέσσερις μουσικοί παίζουν μαζί ή όταν τέσσερις τραγουδιστές τραγουδούν μαζί.

19. Χορωδία. Ομάδα τραγουδιστών που τραγουδούν όλοι μαζί. Η χορωδία είναι χωρισμένη κατά φωνές (αντρικές και γυναικείες) και συχνά παίζει τον ρόλο που έπαιζε ο χορός στην αρχαία τραγωδία.

Η Όπερα του Σίδνεϊ, ένα από τα πιο διάσημα κτίρια του 20ού αιώνα και σημαντικό τουριστικό αξιοθέατο της Αυστραλίας

Η παράσταση

20. Εισαγωγή. Είναι ένα ορχηστρικό κομμάτι που ακούγεται συνήθως πριν σηκωθεί η αυλαία. Σκοπό έχει να μας εισαγάγει στη διάθεση του έργου, να καταλάβουμε αν είναι χαρούμενο ή τραγικό. Μπορεί επίσης να λέγεται ουβερτούρα, πρελούδιο ή συμφωνία.

21. Λιμπρέτο. Το κείμενο της όπερας. Ο συγγραφέας που το γράφει λέγεται λιμπρετίστας.

22. Πράξη. Κάθε θεατρικό έργο χωρίζεται σε πράξεις. Κάθε πράξη έχει τη δική της υπόθεση και τη δική της κορύφωση. Τα έργα που έχουν μία μόνο πράξη λέγονται μονόπρακτα.

23. Άρια. Έτσι λέμε ένα τραγούδι στην όπερα. Η άρια παίζει σημαντικό ρόλο: Μέσω αυτής ο ήρωας εκφράζει τα συναισθήματά του, τις σκέψεις του και αποκαλύπτεται ο χαρακτήρας του.

24. Φινάλε. Το τελικό μέρος του έργου.

Συγγενεύουν με την όπερα

25. Οπερέτα. Μουσικό θεατρικό είδος. Στις οπερέτες η υπόθεση είναι πιο ανάλαφρη από την όπερα, η μουσική εύθυμη, υπάρχουν πολλοί πεζοί διάλογοι και, συνήθως, καλό τέλος. Η οπερέτα καλλιεργήθηκε κυρίως στο Παρίσι και στη Βιέννη. Και στην Ελλάδα, όμως, έχουμε εξαίρετους συνθέτες οπερέτας, όπως ο Θεόφραστος Σακελλαρίδης και ο Νίκος Χατζηαποστόλου.

26. Μιούζικαλ. Μουσικό θεατρικό έργο ανάλογο με την όπερα, αλλά με περισσότερους διαλόγους πρόζας, δηλαδή χωρίς τραγούδι. Συνήθως η υπόθεση έχει καλό τέλος. Εμφανίστηκε τον 20ό αιώνα, κυρίως στις αγγλοσαξονικές χώρες.

Πάμε όπερα; 1. Το γλωσσάρι της όπερας 2. Επαγγέλματα της όπερας

Λεξιλόγιο

ΠΗΓΗ: Εθνική Λυρική Σκηνή
ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com (από ζωγραφίζω.com), afri-culture.com, 7tripson.com