Οι Γότθοι

3ος–8ος αιώνας μ.Χ.

Οι Γότθοι ήταν ένας αρχαίος γερμανικός λαός. Στις ρωμαϊκές πηγές εμφανίζονται για πρώτη φορά στα τέλη του 3ου αιώνα, όταν εγκαταστάθηκαν στις περιοχές βόρεια του Δούναβη και της Μαύρης Θάλασσας.

Στην αρχή πραγματοποιούσαν μόνο παροδικές εισβολές στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, ενώ πολλές φορές οι Ρωμαίοι τούς χρησιμοποιούσαν ως μισθοφόρους για τη φύλαξη των συνόρων ή ως καλλιεργητές στις ερημωμένες παραμεθόριες περιοχές.

Τον 4ο αιώνα (γύρω στο 370) στα εδάφη των Γότθων εισέβαλαν από τα ανατολικά οι Ούννοι. Αρκετές ομάδες Γότθων περιήλθαν στην κυριαρχία των τελευταίων, ενώ άλλοι μετανάστευσαν δυτικότερα ή αναζήτησαν καταφύγιο στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.

Την περίοδο αυτή οι Γότθοι διασπάστηκαν σε δύο μεγάλες ομάδες: τους Βησιγότθους και τους Οστρογότθους.

Οι Βησιγότθοι (ή Δυτικοί Γότθοι) ξεκίνησαν μια μακρά μετανάστευση, δημιουργώντας τελικά ένα βασίλειο στη σημερινή Ισπανία. Στις αρχές του 8ου αιώνα το βασίλειό τους καταλύθηκε από τους Άραβες.

Οι Οστρογότθοι (ή Ανατολικοί Γότθοι) ίδρυσαν ένα βασίλειο στην Ιταλία, που καταλύθηκε από τους Βυζαντινούς τον 6ο αιώνα.

Μετά τη διάλυση των βασιλείων τους οι Γότθοι βαθμιαία αφομοιώθηκαν από άλλους λαούς.

Βησιγότθοι

Οι Βησιγότθοι ήταν από τους πρώτους Γότθους που βρήκαν καταφύγιο στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία όταν οι Ούννοι έφτασαν στην περιοχή τους (τέλη 4ου αιώνα).

Εγκαταστάθηκαν στη Θράκη, όμως η κακή συμπεριφορά των κρατικών υπαλλήλων της αυτοκρατορίας και οι καταχρήσεις σε βάρος τους τους οδήγησαν σε εξεγέρσεις και τους έστρεψαν σε επιδρομές που απείλησαν την ίδια την πρωτεύουσα.

Το 395, με αρχηγό τον βασιλιά Αλάριχο, έφτασαν μέχρι τα τείχη της Κωνσταντινούπολης, αλλά οι Βυζαντινοί τούς έστρεψαν προς τον ελλαδικό χώρο που ήταν επίσης πλούσιος σε λεία και μπορούσε να κατακτηθεί ευκολότερα.

Φανταστικό πορτρέτο του Αλάριχου (ελαιογραφία του Λιθουανού Artūras Slapšys, 2016)

Το διάστημα 395–397 οι νεοφώτιστοι στον χριστιανισμό Βησιγότθοι, ακολουθούμενοι από πλήθη φανατισμένων μοναχών, λεηλάτησαν τη Μακεδονία και κατευθύνθηκαν νότια, μέχρι τη Σπάρτη, σφάζοντας τους κατοίκους και ισοπεδώνοντας τους ναούς της παλιάς θρησκείας των Ελλήνων.

Ταυτόχρονα προκάλεσαν ανυπολόγιστες ζημιές στα έργα τέχνης που δεν μπορούσαν να πάρουν μαζί τους (π.χ. ακρωτηριάζοντας ή αποκεφαλίζοντας αγάλματα).

Οι Βησιγότθοι του Αλάριχου λεηλάτησαν με μεγάλη ένταση περιοχές της Θεσσαλίας, της Στερεάς, της Πελοποννήσου και της Ηπείρου, καταστρέφοντας σημαντικά κέντρα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, όπως τους Δελφούς, την Ελευσίνα, τον Πειραιά, τα Μέγαρα, την Κόρινθο, τη Νεμέα, το Άργος, τη Σπάρτη και τη Μεσσήνη.

* Μόνο η Θήβα και η Αθήνα γλίτωσαν· η πρώτη λόγω των τειχών της και η δεύτερη πληρώνοντας πολλά λύτρα.

Τα Ελευσίνια Μυστήρια ήταν η πιο λαμπρή και ιερή τελετή της αρχαίας Ελλάδας. Τα τελευταία απομεινάρια τους εξαλείφθηκαν το 396, όταν οι Βησιγότθοι κατέστρεψαν το ιερό της Ελευσίνας και θανάτωσαν όλο το ιερατείο.

Δυστυχώς, σε αυτή την καταστροφική πορεία, που λίγο πολύ έδωσε τέλος στο μεγαλείο της αρχαίας Ελλάδας, δε συνάντησαν έως το 397 την παραμικρή αντίδραση από τους Βυζαντινούς. Ενδεικτικό είναι ότι τα περάσματα των Θερμοπυλών και του Ισθμού της Κορίνθου ήταν αφύλακτα.

Η είσοδος των Βησιγότθων στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (376), οι καταστροφικές λεηλασίες στον ελλαδικό χώρο (395–397), η επέλαση στην Ιταλία και η εγκατάστασή τους στην Ισπανία

Το 401 οι Βησιγότθοι κατευθύνθηκαν προς τη Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Στην Ιταλία απελευθέρωσαν δεκάδες χιλιάδες Γότθους σκλάβους, ενώ το 410 κατέκτησαν και λεηλάτησαν επί τρεις ημέρες την πόλη της Ρώμης.

Στη συνέχεια πέρασαν στη νότια Γαλατία και τελικά στην Ισπανία, όπου ίδρυσαν το Βασίλειο των Βησιγότθων (418–711). Στις αρχές του 8ου αιώνα το βασίλειό τους καταλύθηκε από τους Άραβες.

Το Βασίλειο των Βησιγότθων το 526

Οστρογότθοι

Οι Οστρογότθοι ήταν από τους πρώτους Γότθους που υποτάχθηκαν στους Ούννους (τέλη 4ου αιώνα). Μετά τον θάνατο του Αττίλα (453) και την κατάρρευση της αυτοκρατορίας του άρχισαν να εισβάλλουν στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και να τη λεηλατούν.

Κατά καιρούς, μάλιστα, οι βόρειες περιοχές της Βαλκανικής δεινοπαθούσαν από τις επιδρομές τους.

Το 488 ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Ζήνων, φοβούμενος την απειλή που αποτελούσαν για την Κωνσταντινούπολη, τους έστρεψε προς την Ιταλία, όπου είχε ήδη καταρρεύσει η Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (476) και βασίλευε ο γερμανικής καταγωγής Οδόακρος (476–493).

Ο Οδόακρος ήταν ο πρώτος μη Ρωμαίος βασιλιάς της Ιταλίας

Πράγματι, ο βασιλιάς Θευδέριχος εισέβαλε στη χώρα, την κατέκτησε και ίδρυσε το Βασίλειο των Οστρογότθων (493–553).

Το Βασίλειο των Οστρογότθων το 526

Το βασίλειό τους διαλύθηκε από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία τα χρόνια του Ιουστινιανού, ενώ σταδιακά οι Οστρογότθοι αφομοιώθηκαν από τους Λομβαρδούς, μια άλλη γερμανική φυλή, που εισέβαλε στην Ιταλία, την απέσπασε από τους Βυζαντινούς και ίδρυσε το ομώνυμο βασίλειο (568–774).

Η πορεία των Γότθων από την άφιξή τους στην ηπειρωτική Ευρώπη τον 1ο αιώνα έως την ίδρυση βασιλείων στο έδαφος της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας τον 5ο αιώνα:

Μεσαιωνικά χρόνια

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Ιστορία Ε΄ Δημοτικού, Ιστορία Β΄ Γυμνασίου, Ιστορία Α΄ Λυκείου, el.wikipedia.org, scholeio.blogspot.com
ΕΙΚΟΝΕΣ: HistoricalAdventure@youtube (1), podilato98.blogspot.com<commons.wikimedia.org (2,6,8-⁠9), artfinder.com (3), archaiologia.gr (4), news.ifeng.com (5), gettyimages.com (7)