Οι συζυγίες των ρημάτων

Οι καταλήξεις των περισσότερων χρόνων (του αορίστου, του απλού μέλλοντα, των συντελεσμένων χρόνων) είναι παρόμοιες σε όλα τα ρήματα:

• έντυσα, αγάπησα, ενόχλησα
• ντύθηκα, αγαπήθηκα, ενοχλήθηκα

Αντίθετα, οι καταλήξεις των συνεχών χρόνων (του ενεστώτα, του παρατατικού, του συνεχή μέλλοντα) διαφοροποιούνται:

• ντύνω/-εις, αγαπώ/-άς, ενοχλώ/-είς
• ντύνομαι, αγαπιέμαι, ενοχλούμαι

Έτσι, για να τα κλίνουμε σωστά, χωρίζουμε τα ρήματα σε δύο μεγάλες ομάδες, ανάλογα με το αν υπάρχει τόνος στην αρχική κατάληξη του ενεστώτα.

Οι ομάδες αυτές λέγονται συζυγίες:

1 Όταν δεν τονίζεται η κατάληξη, λέμε ότι τα ρήματα βρίσκονται στην πρώτη συζυγία.

• ντύνω/-εις, ντύνομαι

Τα περισσότερα ρήματα βρίσκονται στην πρώτη συζυγία.

2 Όταν τονίζεται η κατάληξη, λέμε ότι τα ρήματα βρίσκονται στη δεύτερη συζυγία.

• αγαπώ/-άς, αγαπιέμαι
• ενοχλώ/-είς, ενοχλούμαι

Οι υποδιαιρέσεις της Β΄ συζυγίας

Ακόμη κι έτσι όμως, όπως φαίνεται από τα προηγούμενα παραδείγματα, τα ρήματα της Β΄ συζυγίας έχουν περισσότερες από μία καταλήξεις.

Για τον λόγο αυτό τα χωρίζουμε σε δύο επιμέρους ομάδες, τις τάξεις:

Στην πρώτη τάξη (Β1) βρίσκονται όσα κλίνονται όπως το «αγαπώ» και λήγουν σε -ώ/-άς και -ιέμαι.

Στη δεύτερη τάξη (Β2) βρίσκονται όσα κλίνονται όπως το «ενοχλώ» και λήγουν σε -ώ/-είς και -ούμαι.

Τα ρήματα της πρώτης τάξης είναι λιγότερα και σχηματίζουν, κατά κανόνα, δύο τύπους στους συνεχείς χρόνους:

• αγαπώ / αγαπάω
• θα αγαπώ / θα αγαπάω
• αγαπούσα / αγάπαγα

Ενεργητική φωνή

Παθητική φωνή

Α΄ συζυγία

ντύνω

Β1 συζυγία

αγαπώ/-άς

Β2 συζυγία

ενοχλώ/-είς

Α΄ συζυγία

ντύνομαι

Β1 συζυγία

αγαπιέμαι

Β2 συζυγία

ενοχλούμαι

Διαφοροποιήσεις

α) Μερικά ρήματα της Β΄ συζυγίας έχουν διαφορετική κατάληξη στην παθητική φωνή, αλλά ευτυχώς είναι λίγα:

• κοιμ-άμαι, εγγυ-ώμαι

β) Άλλα ρήματα (επίσης λίγα) μας έρχονται από τα αρχαία ελληνικά, δεν ανήκουν σε κάποια συζυγία και κλίνονται με τον δικό τους τρόπο:

• επιτίθ-εμαι, υφίστ-αμαι
• πρόσκ-ειμαι, εκρήγν-υμαι

Οι μορφές των ρημάτων ► Τα πρόσωπα των ρημάτων ► Οι φωνές των ρημάτων ► Οι συζυγίες των ρημάτων ► Οι εγκλίσεις των ρημάτων ► Οι χρόνοι των ρημάτων

ΠαζλΡήματα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού, Σύγχρονη Σχολική Γραμματική για όλους
ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com (1: oseslisohbet.com, 2: Tambako_the_Jaguar@flickr)
ΠΑΖΛ: podilato98.blogspot.com