Οι φωνές των ρημάτων

Τα ρήματα σχηματίζονται σε δύο φωνές, ανάλογα με το αν λήγουν σε -ω ή -μαι στην αρχική κατάληξη του ενεστώτα.

Μόνο σε μία φωνή

Πολλά ρήματα σχηματίζονται και στις δύο φωνές:

• ντύνω – ντύνομαι
• χτυπώ – χτυπιέμαι
• προπονώ – προπονούμαι

Άλλα είναι ελλειπτικά, δηλαδή σχηματίζονται μόνο σε μία φωνή.

Μερικά ρήματα χωρίς παθητική φωνή:

• αρχίζω, βγαίνω, γερνώ
• δακρύζω, έχω, ζω, ηρεμώ
• θέλω, καμαρώνω, λάμπω
• μένω, μπορώ, νιώθω, ξέρω
• πεινώ, πέφτω, τρέχω, φταίω
• χαζεύω, ψηλώνω, ωριμάζω

Μερικά ρήματα χωρίς ενεργητική φωνή:

• αστειεύομαι, ασχολούμαι
• γίνομαι, δέχομαι, είμαι
• έρχομαι, κοιμάμαι, μιμούμαι
• ντρέπομαι, περιποιούμαι
• σκέφτομαι, υπόσχομαι, φοβάμαι
• χασμουριέμαι, χρειάζομαι

Τα τελευταία ονομάζονται αποθετικά, γιατί μοιάζει σαν να έχουν αποθέσει (αποβάλει) την ενεργητική μορφή τους.

Διαφοροποιήσεις

α) Τα συνηρημένα ρήματα στην παθητική φωνή παίρνουν ένα γάμα για λόγους ευφωνίας:

• ακούω → ακούγομαι
• καίω → καίγομαι
• κλαίω → κλαίγομαι
• λέω → λέγομαι
• τρώω → τρώγομαι
• φυλάω → φυλάγομαι

αλλά:

• σπάω → σπάζομαι

β) Το θέτω στην παθητική φωνή γίνεται τίθεμαι. Το ίδιο συμβαίνει και στα σύνθετά του:

• εκ-θέτω → εκ-τίθεμαι
• μετα-θέτω → μετα-τίθεμαι
• προσ-θέτω → προσ-τίθεμαι

γ) Το καθιστώ στην παθητική φωνή γίνεται καθίσταμαι. Το ίδιο συμβαίνει και στα σύνθετά του:

• αντι-καθιστώ → αντι-καθίσταμαι
• εγ-καθιστώ → εγ-καθίσταμαι

Οι μορφές των ρημάτων ► Τα πρόσωπα των ρημάτων ► Οι φωνές των ρημάτων ► Οι συζυγίες των ρημάτων ► Οι εγκλίσεις των ρημάτων ► Οι χρόνοι των ρημάτων

Ρήματα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού
ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com (το φόντο από Tambako_the_Jaguar@flickr), bensonsforbeds.co.uk