Η Περιφέρεια Ηπείρου υποδιαιρείται σε τέσσερις περιφερειακές ενότητες: την ΠΕ Ιωαννίνων, την ΠΕ Θεσπρωτίας, την ΠΕ Πρέβεζας και την ΠΕ Άρτας.
Έκταση και πληθυσμός
Η ΠΕ Ιωαννίνων καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος από την έκταση της περιφέρειας (54,6%). Εκεί κατοικεί και ο μισός πληθυσμός της (το 50,2%).
* Μεγαλύτερη σε έκταση και πληθυσμό είναι η ΠΕ Ιωαννίνων.
* Μικρότερη σε έκταση είναι η ΠΕ Πρέβεζας και μικρότερη σε πληθυσμό η ΠΕ Θεσπρωτίας.
Σύντομες πληροφορίες
Κάθε ΠΕ περιλαμβάνει από τρεις έως οκτώ δήμους, ενώ μια πόλη, η μεγαλύτερη σε πληθυσμό, είναι πρωτεύουσά της.
1. ΠΕ Ιωαννίνων
Είναι η μεγαλύτερη σε έκταση και πληθυσμό ΠΕ της περιφέρειας. Ως προς την έκταση, μάλιστα, είναι τρίτη σε όλη τη χώρα.
Αποτελεί την πιο ορεινή ΠΕ της Ελλάδας και περιλαμβάνει την Τύμφη, ένα τμήμα του Γράμμου, του Σμόλικα και των Τζουμέρκων, αλλά και ένα μεγάλο μέρος του Εθνικού Δρυμού Πίνδου.
Τη διαρρέουν οι ποταμοί Αώος, Θύαμις ή Καλαμάς και Άραχθος, ενώ η πρωτεύουσά της έχει χτιστεί στη δυτική όχθη της λίμνης των Ιωαννίνων (Παμβώτιδας).
Στο έδαφός της βρισκόταν το μαντείο της Δωδώνης, το αρχαιότερο του ελληνικού κόσμου.
Περιφερειακή Ενότητα Ιωαννίνων
Έκταση: 4.997 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 160.773
Πρωτεύουσα και έδρα της Περιφέρειας: Ιωάννινα
Δήμοι: 8
Δήμος Κόνιτσας
Δήμος Πωγωνίου
Δήμος Ζαγορίου
Δήμος Μετσόβου
Δήμος Ζίτσας
Δήμος Ιωαννιτών
Δήμος Δωδώνης
Δήμος Βορείων Τζουμέρκων
2. ΠΕ Θεσπρωτίας
Η μικρότερη σε πληθυσμό ΠΕ της περιφέρειας είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος ορεινή. Περιλαμβάνει μια επιμήκη λωρίδα γης στα ΒΔ, ενώ τη διαρρέει ο ποταμός Θύαμις ή Καλαμάς.
Το όνομά της προέρχεται από τους Θεσπρωτούς, αρχαίους κατοίκους της περιοχής.
Περιφερειακή Ενότητα Θεσπρωτίας
Έκταση: 1.518 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 40.804
Πρωτεύουσα: Ηγουμενίτσα
Δήμοι: 3
Δήμος Φιλιατών
Δήμος Ηγουμενίτσας
Δήμος Σουλίου
3. ΠΕ Πρέβεζας
Η μικρότερη σε έκταση ΠΕ της περιφέρειας είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος ορεινή, ενώ τη διαρρέουν οι ποταμοί Αχέροντας και Λούρος.
Αποτελείται από δύο τμήματα που δεν έχουν εδαφική συνέχεια (τα χωρίζει η Θεσπρωτία).
Στο έδαφός της βρίσκεται το νεκρομαντείο του Αχέροντα (ΒΔ της αποξηραμένης σήμερα Αχερουσίας λίμνης) αλλά και η Νικόπολη των ρωμαϊκών χρόνων, η μεγαλύτερη σωζόμενη πόλη της αρχαίας Ελλάδας.
Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας
Έκταση: 1.037 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 54.682
Πρωτεύουσα: Πρέβεζα
Δήμοι: 3
Δήμος Πάργας
Δήμος Πρέβεζας
Δήμος Ζηρού
4. ΠΕ Άρτας
Περιλαμβάνει ένα τμήμα από τα Αθαμανικά Όρη (Τζουμέρκα) και είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος ορεινή.
Τη διαρρέει ο ποταμός Άραχθος, δημιουργώντας την τεχνητή λίμνη Πουρναρίου, ενώ νότια, στον Αμβρακικό Κόλπο, βρίσκονται πολλές λιμνοθάλασσες.
Η πρωτεύουσα είναι χτισμένη στη θέση της αρχαίας Αμβρακίας, που ήταν πρωτεύουσα της Ηπείρου τον 3ο αιώνα π.Χ.
Οι τέσσερις (Τρίκαλα, Καρδίτσα, Λάρισα, Μαγνησία) είναι ηπειρωτικές.
Η μία (Σποράδες) είναι νησιωτική.
Έκταση και πληθυσμός
Οι ανατολικές ΠΕ (Λάρισα, Μαγνησία) καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος από την έκταση της περιφέρειας (55,1%). Εκεί κατοικεί και η πλειοψηφία του πληθυσμού της (το 64,9%).
* Μεγαλύτερη σε έκταση και πληθυσμό είναι η ΠΕ Λάρισας.
* Μικρότερη σε έκταση και πληθυσμό είναι η ΠΕ Σποράδων.
Σύντομες πληροφορίες
Κάθε ΠΕ περιλαμβάνει από τρεις έως εφτά δήμους, ενώ μια πόλη, η μεγαλύτερη σε πληθυσμό, είναι πρωτεύουσά της.
1. ΠΕ Τρικάλων
Τη διαρρέει ο ποταμός Πηνειός και είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος ορεινή (η πιο ορεινή ΠΕ της περιφέρειας).
Στο έδαφός της βρίσκονται τα Μετέωρα, τεράστιοι βράχοι με μοναστήρια σε κάποιες κορυφές (περιλαμβάνονται στα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO).
Περιφερειακή Ενότητα Τρικάλων
Έκταση: 3.388 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 122.081
Πρωτεύουσα: Τρίκαλα
Δήμοι: 4
Δήμος Μετεώρων
Δήμος Πύλης
Δήμος Τρικκαίων
Δήμος Φαρκαδόνας
2. ΠΕ Καρδίτσας
Περιλαμβάνει ένα τμήμα από τα όρη Άγραφα αλλά και από τη μεγάλη Θεσσαλική Πεδιάδα. Στο έδαφός της βρίσκονται οι τεχνητές λίμνες Πλαστήρα ή Ταυρωπού και Σμοκόβου.
Περιφερειακή Ενότητα Καρδίτσας
Έκταση: 2.637 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 106.305
Πρωτεύουσα: Καρδίτσα
Δήμοι: 6
Δήμος Αργιθέας
Δήμος Μουζακίου
Δήμος Λίμνης Πλαστήρα
Δήμος Καρδίτσας
Δήμος Παλαμά
Δήμος Σοφάδων
3. ΠΕ Λάρισας
Είναι η μεγαλύτερη σε έκταση και πληθυσμό ΠΕ της περιφέρειας. Ως προς την έκταση, μάλιστα, είναι δεύτερη σε όλη τη χώρα.
Περιλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της Θεσσαλικής Πεδιάδας, ενώ τη διαρρέουν οι ποταμοί Πηνειός, Τιταρήσιος, Ελασσονίτης και Ενιπέας.
Στο έδαφός της βρίσκονται ένα τμήμα από τον Όλυμπο (το ψηλότερο βουνό της χώρας), το μικρότερο όρος Όσσα ή Κίσσαβος και η κοιλάδα των Τεμπών (ανάμεσά τους).
Περιφερειακή Ενότητα Λάρισας
Έκταση: 5.388 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 268.963
Πρωτεύουσα και έδρα της Περιφέρειας: Λάρισα
Δήμοι: 7
Δήμος Ελασσόνας
Δήμος Τυρνάβου
Δήμος Τεμπών
Δήμος Αγιάς
Δήμος Λαρισαίων
Δήμος Κιλελέρ
Δήμος Φαρσάλων
4. ΠΕ Μαγνησίας
Είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος ορεινή και περιλαμβάνει το όρος Πήλιο, όπου ζούσαν οι Κένταυροι της ελληνικής μυθολογίας.
Το όνομά της προέρχεται από τους Μάγνητες, αρχαίους κατοίκους της περιοχής, ενώ από το έδαφός της ξεκίνησε η Αργοναυτική εκστρατεία.
Τα τελευταία χρόνια έχει δημιουργηθεί η τεχνητή λίμνη Κάρλα στη θέση της ομώνυμης (και μεγαλύτερης) φυσικής λίμνης που αποξηράνθηκε το 1962.
Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας
Έκταση: 2.363 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 177.448
Πρωτεύουσα: Βόλος
Δήμοι: 5
Δήμος Ρήγα Φεραίου
Δήμος Βόλου
Δήμος Ζαγοράς-Μουρεσίου
Δήμος Νοτίου Πηλίου
Δήμος Αλμυρού
5. ΠΕ Σποράδων
Η μικρότερη σε έκταση και πληθυσμό ΠΕ της περιφέρειας αποτελείται από το νησιωτικό σύμπλεγμα των Σποράδων (Σκιάθο, Σκόπελο, Αλόννησο, Περιστέρα, Κυρα-Παναγιά κ.ά.).
* Εξαιρείται η Σκύρος, το μεγαλύτερο και νοτιότερο νησί, που ανήκει στην ΠΕ Εύβοιας.
Περιλαμβάνει το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου Βορείων Σποράδων όπου ζει η μεσογειακή φώκια μονάχους μονάχους.
Οι τέσσερις (Ευρυτανία, Φθιώτιδα, Φωκίδα, Βοιωτία) είναι ηπειρωτικές.
Η μία (Εύβοια) είναι κυρίως νησιωτική.
Έκταση και πληθυσμός
Οι ΠΕ Φθιώτιδας και Εύβοιας καλύπτουν τη μισή έκταση της περιφέρειας (55,4%). Εκεί κατοικεί και η πλειοψηφία του πληθυσμού της (το 68,6%).
* Μεγαλύτερη σε έκταση είναι η ΠΕ Φθιώτιδας και μεγαλύτερη σε πληθυσμό η ΠΕ Εύβοιας.
* Μικρότερη σε έκταση και πληθυσμό είναι η ΠΕ Ευρυτανίας.
Σύντομες πληροφορίες
Κάθε ΠΕ περιλαμβάνει από δύο έως οκτώ δήμους, ενώ μια πόλη, όχι απαραίτητα η μεγαλύτερη σε πληθυσμό, είναι πρωτεύουσά της.
1. ΠΕ Ευρυτανίας
Η μικρότερη σε έκταση και πληθυσμό ΠΕ της περιφέρειας είναι ορεινή, αποκαλείται μάλιστα «Ελβετία της Ελλάδας» λόγω του αλπικού τοπίου της.
Περιλαμβάνει ένα τμήμα από τα Άγραφα και τον Τυμφρηστό, καθώς και ένα τμήμα της τεχνητής λίμνης Κρεμαστών. Τη διαρρέουν οι ποταμοί Αγραφιώτης, Ταυρωπός (Μέγδοβας) και Κρικελιώτης.
Το όνομά της προέρχεται από τους αρχαίους Ευρυτάνες, τον ισχυρότερο αλλά και βιαιότερο από τους λαούς της Αιτωλίας.
Περιφερειακή Ενότητα Ευρυτανίας
Έκταση: 1.870 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 17.428
Πρωτεύουσα: Καρπενήσι
Δήμοι: 2
Δήμος Αγράφων
Δήμος Καρπενησίου
2. ΠΕ Φθιώτιδας
Η μεγαλύτερη σε έκταση ΠΕ της περιφέρειας οφείλει το όνομά της στην αρχαία Φθία, πατρίδα του ομηρικού ήρωα Αχιλλέα.
Περιλαμβάνει ένα τμήμα από τα όρη Όθρυς, Τυμφρηστός, Οίτη και Παρνασσός, ενώ τη διαρρέει ο ποταμός Σπερχειός.
Στο έδαφός της βρίσκονται οι Θερμοπύλες, γνωστές από την ομώνυμη μάχη μεταξύ Ελλήνων και Περσών (480 π.Χ.).
Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας
Έκταση: 4.442 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 137.793
Πρωτεύουσα και έδρα της Περιφέρειας: Λαμία
Δήμοι: 7
Δήμος Δομοκού
Δήμος Μακρακώμης
Δήμος Λαμιέων
Δήμος Στυλίδας
Δήμος Καμένων Βούρλων
Δήμος Αμφίκλειας-Ελάτειας
Δήμος Λοκρών
3. ΠΕ Φωκίδας
Το όνομά της προέρχεται από τους Φωκείς, αρχαίους κατοίκους της περιοχής. Είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος ορεινή και περιλαμβάνει τα όρη Βαρδούσια, Γκιώνα και ένα τμήμα της Οίτης και του Παρνασσού.
Τη διαρρέει ο ποταμός Μόρνος, σχηματίζοντας την ομώνυμη τεχνητή λίμνη από την οποία υδροδοτείται η Αθήνα.
Στο έδαφός της βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος των Δελφών, με το πιο ξακουστό μαντείο της αρχαιότητας (περιλαμβάνεται στα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO).
Περιφερειακή Ενότητα Φωκίδας
Έκταση: 2.127 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 36.199
Πρωτεύουσα: Άμφισσα
Δήμοι: 2
Δήμος Δωρίδος
Δήμος Δελφών
4. ΠΕ Βοιωτίας
Είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος πεδινή και ημιορεινή, αν και περιλαμβάνει το όρος του Ελικώνα και ένα τμήμα του Παρνασσού και του Κιθαιρώνα.
Τη διαρρέουν οι ποταμοί Βοιωτικός Κηφισός και Ασωπός, ενώ στο έδαφός της βρίσκονται οι λίμνες Υλίκη και Παραλίμνη (τμήμα), που τροφοδοτούν με τα νερά τους τη λίμνη του Μαραθώνα.
* Παλαιότερα υπήρχε και η λίμνη Κωπαΐδα, στη συνέχεια όμως αποξηράνθηκε, δημιουργώντας την ομώνυμη πεδιάδα.
Το όνομά της προέρχεται από τους Βοιωτούς, αρχαίους κατοίκους της περιοχής. Η ισχυρότερη πόλη τους ήταν η Θήβα, η οποία, μετά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο και την αποδυνάμωση Αθήνας και Σπάρτης, κατέκτησε για ένα μικρό διάστημα την ηγεμονία της Ελλάδας.
Περιφερειακή Ενότητα Βοιωτίας
Έκταση: 2.952 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 106.056
Πρωτεύουσα: Λιβαδειά
Μεγαλύτερη πόλη: Θήβα
Δήμοι: 6
Δήμος Διστόμου-Αράχοβας-Αντίκυρας
Δήμος Λεβαδέων
Δήμος Ορχομενού
Δήμος Αλιάρτου-Θεσπιέων
Δήμος Θηβαίων
Δήμος Τανάγρας
5. ΠΕ Εύβοιας
Η μεγαλύτερη σε πληθυσμό ΠΕ της περιφέρειας αποτελείται από την Εύβοια (το δεύτερο σε έκταση νησί της χώρας), τη Σκύρο (το μεγαλύτερο και νοτιότερο νησί των Σποράδων) κι ένα μικρό τμήμα της ηπειρωτικής Στερεάς στα σύνορα με τη Βοιωτία.
Είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος ορεινή και ημιορεινή και περιλαμβάνει τα όρη Δίρφυς και Όχη.
Η Εύβοια είναι το ένα από τα δύο νησιά μας, στα οποία η πρόσβαση γίνεται οδικώς (το άλλο είναι η Λευκάδα).
Η μία (Κέρκυρα) βρίσκεται απέναντι από την Ήπειρο και τη νότια Αλβανία.
Οι υπόλοιπες τέσσερις (Λευκάδα, Ιθάκη, Κεφαλληνία, Ζάκυνθος) βρίσκονται απέναντι από τη Δυτική Ελλάδα.
Έκταση και πληθυσμός
Οι ΠΕ Κεφαλληνίας και Κέρκυρας καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος από την έκταση της περιφέρειας (61,9%). Στη δεύτερη, μάλιστα, κατοικεί ο μισός πληθυσμός της (το 49,7%).
* Μεγαλύτερη σε έκταση είναι η ΠΕ Κεφαλληνίας και μεγαλύτερη σε πληθυσμό η ΠΕ Κέρκυρας.
* Μικρότερη σε έκταση και πληθυσμό είναι η ΠΕ Ιθάκης.
Σύντομες πληροφορίες
Κάθε ΠΕ περιλαμβάνει από έναν έως τέσσερις δήμους, ενώ μια πόλη, η μεγαλύτερη σε πληθυσμό, είναι πρωτεύουσά της.
1. ΠΕ Κέρκυρας
Η μεγαλύτερη σε πληθυσμό ΠΕ της περιφέρειας περιλαμβάνει το ομώνυμο νησί, τα Διαπόντια νησιά στα βόρεια (Οθωνοί, Ερεικούσσα, Μαθράκι) και τα νησιά Παξοί και Αντίπαξοι στα νότια.
Περιφερειακή Ενότητα Κέρκυρας
Έκταση: 638 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 101.600
Πρωτεύουσα και έδρα της Περιφέρειας: Κέρκυρα
Δήμοι: 4
Δήμος Βόρειας Κέρκυρας
Δήμος Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων Νήσων
Δήμος Νότιας Κέρκυρας
Δήμος Παξών
2. ΠΕ Λευκάδας
Αποτελείται από το ομώνυμο νησί και μερικά μικρότερα στα ανατολικά (Μεγανήσι, Κάλαμος, Καστός κ.ά.).
Η Λευκάδα είναι το ένα από τα δύο νησιά μας, στα οποία η πρόσβαση γίνεται οδικώς (το άλλο είναι η Εύβοια).
Περιφερειακή Ενότητα Λευκάδας
Έκταση: 355 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 22.826
Πρωτεύουσα: Λευκάδα
Δήμοι: 2
Δήμος Λευκάδας
Δήμος Μεγανησίου
3. ΠΕ Ιθάκης
Είναι η μικρότερη σε έκταση και πληθυσμό ΠΕ της περιφέρειας. Ως προς τον πληθυσμό, μάλιστα, είναι και η μικρότερη σε όλη τη χώρα.
Περιλαμβάνει το ομώνυμο νησί και μερικές νησίδες στα ΒΑ (Αρκούδι, Άτοκος) και στα ανατολικά (Δρακονέρα, Βρόμωνας, Μάκρη, Οξεία).
Μυθικός βασιλιάς της Ιθάκης ήταν ο Οδυσσέας των ομηρικών επών.
Περιφερειακή Ενότητα Ιθάκης
Έκταση: 117 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 2.862
Πρωτεύουσα: Βαθύ
Δήμοι: 1
Δήμος Ιθάκης
4. ΠΕ Κεφαλληνίας
Η μεγαλύτερη σε έκταση ΠΕ της περιφέρειας αποτελείται από το νησί της Κεφαλλονιάς (το μεγαλύτερο των Επτανήσων) και μερικές νησίδες ανατολικά, στις ακτές της Αιτωλοακαρνανίας (Πεταλάς κ.ά.). Περιλαμβάνει το όρος Αίνος.
Περιφερειακή Ενότητα Κεφαλληνίας
Έκταση: 788 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 36.064
Πρωτεύουσα: Αργοστόλι
Δήμοι: 3
Δήμος Ληξουρίου
Δήμος Αργοστολίου
Δήμος Σάμης
5. ΠΕ Ζακύνθου
Αποτελείται από το ομώνυμο νησί και τις Στροφάδες Νήσους στα νότια. Περιλαμβάνει το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου για την προστασία της θαλάσσιας χελώνας καρέτα καρέτα.
Η Ζάκυνθος είναι η γενέτειρα του εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού.
Η μία (Αιτωλοακαρνανία) ανήκει στο γεωγραφικό διαμέρισμα της Στερεάς Ελλάδας.
Οι άλλες δύο (Αχαΐα, Ηλεία) ανήκουν στο γεωγραφικό διαμέρισμα της Πελοποννήσου.
Έκταση και πληθυσμός
Οι πελοποννησιακές ΠΕ καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος από την έκταση της περιφέρειας (52%). Εκεί κατοικεί και η πλειοψηφία του πληθυσμού της (το 70,3%).
* Μεγαλύτερη σε έκταση είναι η ΠΕ Αιτωλοακαρνανίας και μεγαλύτερη σε πληθυσμό η ΠΕ Αχαΐας.
* Μικρότερη σε έκταση και πληθυσμό είναι η ΠΕ Ηλείας.
Σύντομες πληροφορίες
Κάθε ΠΕ περιλαμβάνει πέντε ή εφτά δήμους, ενώ μια πόλη, όχι απαραίτητα η μεγαλύτερη σε πληθυσμό, είναι πρωτεύουσά της.
1. ΠΕ Αιτωλοακαρνανίας
Είναι η μεγαλύτερη σε έκταση ΠΕ όχι μόνο της περιφέρειας, αλλά και όλης της Ελλάδας. Περιλαμβάνει τα Ακαρνανικά Όρη και το Παναιτωλικό, ενώ τη διαρρέουν οι ποταμοί Εύηνος και Αχελώος.
* Ο τελευταίος τη χωρίζει σε δύο τμήματα: την Αιτωλία (ανατολικά) και την Ακαρνανία (δυτικά).
Στο έδαφός της βρίσκονται πολλές φυσικές λίμνες (Τριχωνίδα, Λυσιμαχία, Οζερός, Αμβρακία, Βουλκαριά), τεχνητές λίμνες (Κρεμαστών, Καστρακίου, Στράτου, Εύηνου) αλλά και λιμνοθάλασσες (Αιτωλικού, Μεσολογγίου, Κλείσοβας).
Τα μικρά νησιά στα δυτικά υπάγονται στις ΠΕ Λευκάδας, Ιθάκης και Κεφαλληνίας.
Περιφερειακή Ενότητα Αιτωλοακαρνανίας
Έκταση: 5.425 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 192.345
Πρωτεύουσα: Μεσολόγγι
Μεγαλύτερη πόλη: Αγρίνιο
Δήμοι: 7
Δήμος Ακτίου-Βόνιτσας
Δήμος Αμφιλοχίας
Δήμος Ξηρομέρου
Δήμος Αγρινίου
Δήμος Μεσολογγίου
Δήμος Θέρμου
Δήμος Ναυπακτίας
2. ΠΕ Αχαΐας
Η μεγαλύτερη σε πληθυσμό ΠΕ της περιφέρειας είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος ορεινή. Περιλαμβάνει το όρος του Παναχαϊκού, τον Χελμό (Αροάνια Όρη) και τμήμα του Ερυμάνθου, ενώ τη διαρρέουν οι ποταμοί Πείρος και Σελινούντας.
Το όνομά της προέρχεται από τους Αχαιούς της Αργολίδας και της Λακωνίας, που την κατέλαβαν όταν τους έδιωξαν οι Δωριείς από τις αρχικές περιοχές τους.
Περιφερειακή Ενότητα Αχαΐας
Έκταση: 3.274 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 305.979
Πρωτεύουσα και έδρα της Περιφέρειας: Πάτρα
Δήμοι: 5
Δήμος Πατρέων
Δήμος Αιγιαλείας
Δήμος Δυτικής Αχαΐας
Δήμος Ερυμάνθου
Δήμος Καλαβρύτων
3. ΠΕ Ηλείας
Η μικρότερη σε έκταση και πληθυσμό ΠΕ της περιφέρειας περιλαμβάνει τμήμα του όρους Ερύμανθος, ωστόσο είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος πεδινή.
Τη διαρρέουν οι ποταμοί Πηνειός και Αλφειός, ενώ σημαντικές είναι η τεχνητή λίμνη Πηνειού και η λιμνοθάλασσα Κοτύχι.
Στο έδαφός της βρίσκεται η αρχαία Ολυμπία, όπου διεξάγονταν κάθε τέσσερα χρόνια οι Ολυμπιακοί Αγώνες (776 π.Χ. - 393 μ.Χ.), οι σημαντικότεροι πανελλήνιοι αγώνες της αρχαίας Ελλάδας.
Η Περιφέρεια Πελοποννήσου υποδιαιρείται σε πέντε περιφερειακές ενότητες: την ΠΕ Κορινθίας, την ΠΕ Αργολίδας, την ΠΕ Αρκαδίας, την ΠΕ Μεσσηνίας και την ΠΕ Λακωνίας.
Έκταση και πληθυσμός
Η ΠΕ Αρκαδίας και οι νότιες ΠΕ καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος από την έκταση της περιφέρειας (71,3%). Εκεί κατοικεί και η πλειοψηφία του πληθυσμού της (το 57,1%).
* Μεγαλύτερη σε έκταση είναι η ΠΕ Αρκαδίας και μικρότερη η ΠΕ Αργολίδας.
* Μεγαλύτερη σε πληθυσμό είναι η ΠΕ Μεσσηνίας και μικρότερη η ΠΕ Αρκαδίας.
Σύντομες πληροφορίες
Κάθε ΠΕ περιλαμβάνει από τέσσερις έως έξι δήμους, ενώ μια πόλη, όχι απαραίτητα η μεγαλύτερη σε πληθυσμό, είναι πρωτεύουσά της.
1. ΠΕ Κορινθίας
Είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος ορεινή και περιλαμβάνει το όρος Κυλλήνη (Ζήρεια) και τμήμα από τα Γεράνεια.
Στο έδαφός της βρίσκονται η Διώρυγα της Κορίνθου και η λίμνη Στυμφαλία που συνδέεται με τον γνωστό άθλο του Ηρακλή.
Η πρωτεύουσά της ήταν από τις σημαντικότερες πόλεις-κράτη της αρχαίας Ελλάδας.
Περιφερειακή Ενότητα Κορινθίας
Έκταση: 2.293 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 138.310
Πρωτεύουσα: Κόρινθος
Δήμοι: 6
Δήμος Ξυλοκάστρου-Ευρωστίνης
Δήμος Σικυωνίων
Δήμος Βέλου-Βόχας
Δήμος Νεμέας
Δήμος Κορινθίων
Δήμος Λουτρακίου - Περαχώρας - Αγίων Θεοδώρων
2. ΠΕ Αργολίδας
Η μικρότερη σε έκταση ΠΕ της περιφέρειας περιλαμβάνει την Αργολική Χερσόνησο (εκτός από ένα μικρό τμήμα που ανήκει στην ΠΕ Νήσων της Αττικής) και είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος ορεινή.
Στο έδαφός της βρίσκονται μερικά από τα σπουδαιότερα κέντρα του Μυκηναϊκού Πολιτισμού (Μυκήνες, Άργος, Τίρυνθα), αλλά και το αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, το καλύτερα διατηρημένο από όλα τα αρχαία θέατρα και το τελειότερο από άποψη ακουστικής και αισθητικής.
Περιφερειακή Ενότητα Αργολίδας
Έκταση: 2.156 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 93.216
Πρωτεύουσα: Ναύπλιο
Μεγαλύτερη πόλη: Άργος
Δήμοι: 4
Δήμος Άργους-Μυκηνών
Δήμος Ναυπλιέων
Δήμος Επιδαύρου
Δήμος Ερμιονίδας
3. ΠΕ Αρκαδίας
Η μεγαλύτερη σε έκταση ΠΕ της περιφέρειας (αλλά η μικρότερη σε πληθυσμό) είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος ορεινή. Περιλαμβάνει το όρος Μαίναλο και τμήμα του Πάρνωνα.
Το όνομά της προέρχεται από τους Αρκάδες, αρχαίους κατοίκους της περιοχής.
Περιφερειακή Ενότητα Αρκαδίας
Έκταση: 4.420 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 77.592
Πρωτεύουσα και έδρα της Περιφέρειας: Τρίπολη
Δήμοι: 5
Δήμος Γορτυνίας
Δήμος Μεγαλόπολης
Δήμος Τρίπολης
Δήμος Βόρειας Κυνουρίας
Δήμος Νότιας Κυνουρίας
4. ΠΕ Μεσσηνίας
Η μεγαλύτερη σε πληθυσμό ΠΕ της περιφέρειας περιλαμβάνει τμήμα του Ταΰγετου και είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος ορεινή και ημιορεινή.
Στο έδαφός της σώζεται το ανάκτορο του Νέστορα, το καλύτερα διατηρημένο μυκηναϊκό παλάτι που έχει βρεθεί.
Νότια της ηπειρωτικής περιοχής βρίσκονται οι Μεσσηνιακές Οινούσσες (νησιά Σαπιέντζα, Σχίζα κ.ά.) και ΝΔ τους το Φρέαρ των Οινουσσών, μια τάφρος με βάθος 5.269 μέτρα (το βαθύτερο σημείο της Μεσογείου).
Περιφερειακή Ενότητα Μεσσηνίας
Έκταση: 2.997 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 146.080
Πρωτεύουσα: Καλαμάτα
Δήμοι: 6
Δήμος Τριφυλίας
Δήμος Οιχαλίας
Δήμος Πύλου-Νέστορος
Δήμος Μεσσήνης
Δήμος Καλαμάτας
Δήμος Δυτικής Μάνης
5. ΠΕ Λακωνίας
Είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος ορεινή και ημιορεινή και περιλαμβάνει τμήμα από τα όρη Ταΰγετος και Πάρνωνας. Τη διαρρέει ο ποταμός Ευρώτας, ενώ ΝΔ βρίσκεται το νησί Ελαφόνησος.
Στο έδαφός της βρίσκονται ο Μυστράς (η καλύτερα σωζόμενη βυζαντινή καστροπολιτεία), το μεσαιωνικό φρούριο της Μονεμβασιάς και το Σπήλαιο Βλυχάδα Διρού (ένα από τα ωραιότερα σπήλαια του κόσμου).
Κατά τη διάρκεια της κλασικής αρχαιότητας η πρωτεύουσά της ήταν μία από τις δύο πιο ισχυρές πόλεις-κράτη του ελληνικού κόσμου (η άλλη ήταν η Αθήνα).
Οι δύο (Ανατολική και Δυτική Αττική) καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της χερσονήσου.
Η μία (ΠΕ Νήσων) είναι κυρίως νησιωτική.
Οι υπόλοιπες πέντε (Βόρεια Αθήνα, Κεντρική Αθήνα, Νότια Αθήνα, Δυτική Αθήνα, Πειραιάς) βρίσκονται στο Λεκανοπέδιο της Αθήνας.
Έκταση και πληθυσμός
Οι ΠΕ του Λεκανοπεδίου (Αθήνα-Πειραιάς) καλύπτουν το μικρότερο μέρος από την έκταση της περιφέρειας (10,8%). Εκεί, όμως, κατοικεί η πλειοψηφία του πληθυσμού της (το 80,3%).
* Μεγαλύτερη σε έκταση είναι η ΠΕ Ανατολικής Αττικής και μικρότερη η ΠΕ Πειραιά.
* Μεγαλύτερη σε πληθυσμό είναι η ΠΕ Κεντρικής Αθήνας και μικρότερη η ΠΕ Νήσων.
Αυτή η μεγάλη αντίθεση, πάντως, εντυπωσιάζει και σε επίπεδο χώρας.
* Αν εξαιρέσουμε την ΠΕ Βόρειας Αθήνας (που είναι λίγο μεγαλύτερη), οι ΠΕ του Λεκανοπεδίου είναι οι μικρότερες σε έκταση ΠΕ της Ελλάδας.
* Αν εξαιρέσουμε την ΠΕ Θεσσαλονίκης (που είναι πρώτη), οι ΠΕ του Λεκανοπεδίου και της Ανατολικής Αττικής είναι οι μεγαλύτερες σε πληθυσμό ΠΕ της Ελλάδας.
Σύντομες πληροφορίες
Κάθε ΠΕ περιλαμβάνει από πέντε έως δεκατρείς δήμους, ενώ μια πόλη, όχι απαραίτητα η μεγαλύτερη σε πληθυσμό, είναι πρωτεύουσά της.
1. ΠΕ Ανατολικής Αττικής
Η μεγαλύτερη σε έκταση ΠΕ της περιφέρειας περιλαμβάνει ένα τμήμα της Πάρνηθας, της Πεντέλης και του Υμηττού, ενώ στα βόρεια τη διαρρέει ο ποταμός Ασωπός.
Στο έδαφός της βρίσκονται η τεχνητή λίμνη του Μαραθώνα, ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος» και ο Εθνικός Δρυμός Σουνίου.
Περιφερειακή Ενότητα Ανατολικής Αττικής
Έκταση: 1.517 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 518.755
Πρωτεύουσα: Παλλήνη
Μεγαλύτερες πόλεις: Αχαρνές, Γέρακας, Βούλα
Δήμοι: 13
Δήμος Αχαρνών
Δήμος Διονύσου
Δήμος Παλλήνης
Δήμος Παιανίας
Δήμος Κρωπίας
Δήμος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης
Δήμος Ωρωπού
Δήμος Μαραθώνος
Δήμος Ραφήνας-Πικερμίου
Δήμος Σπάτων-Αρτέμιδος
Δήμος Μαρκοπούλου Μεσογαίας
Δήμος Σαρωνικού
Δήμος Λαυρεωτικής
2. ΠΕ Δυτικής Αττικής
Περιλαμβάνει το όρος Πατέρας και ένα τμήμα από την Πάρνηθα, τον Κιθαιρώνα και τα Γεράνεια Όρη.
Η πρωτεύουσά της ήταν ένας από τους ιερότερους τόπους της αρχαίας ελληνικής θρησκείας.
Η μικρότερη σε πληθυσμό ΠΕ της περιφέρειας αποτελείται από τα νησιά του Αργοσαρωνικού (Σαλαμίνα, Αίγινα, Αγκίστρι, Πόρο, Ύδρα, Δοκό, Σπέτσες), μια μικρή ηπειρωτική περιοχή στη βόρεια και ανατολική χερσόνησο της Αργολίδας και τα νησιά Κύθηρα και Αντικύθηρα στα νότια της Πελοποννήσου.
Στα Μέθανα της Αργολικής Χερσονήσου βρίσκεται ένα από τα μεγαλύτερα ενεργά ηφαίστεια της χώρας.
Περιφερειακή Ενότητα Νήσων
Έκταση: 882 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 70.005
Πρωτεύουσα: Σαλαμίνα
Δήμοι: 8
Δήμος Σαλαμίνας
Δήμος Αίγινας
Δήμος Αγκιστρίου
Δήμος Τροιζηνίας-Μεθάνων
Δήμος Πόρου
Δήμος Ύδρας
Δήμος Σπετσών
Δήμος Κυθήρων
4. ΠΕ Βόρειας Αθήνας
Είναι η τρίτη σε πληθυσμό ΠΕ της Ελλάδας. Βρίσκεται στο Λεκανοπέδιο της Αθήνας, αποτελείται από τα βόρεια προάστια της πρωτεύουσας και περιλαμβάνει ένα τμήμα της Πεντέλης.
Περιφερειακή Ενότητα Βορείου Τομέα Αθηνών
Έκταση: 137 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 601.163
Πρωτεύουσα: Μαρούσι
Μεγαλύτερη πόλη: Χαλάνδρι
Δήμοι: 12
Δήμος Κηφισιάς
Δήμος Πεντέλης
Δήμος Μεταμόρφωσης
Δήμος Λυκόβρυσης-Πεύκης
Δήμος Ηρακλείου Αττικής
Δήμος Νέας Ιωνίας
Δήμος Αμαρουσίου
Δήμος Βριλησσίων
Δήμος Φιλοθέης-Ψυχικού
Δήμος Χαλανδρίου
Δήμος Παπάγου-Χολαργού
Δήμος Αγίας Παρασκευής
5. ΠΕ Κεντρικής Αθήνας
Η μεγαλύτερη σε πληθυσμό ΠΕ της περιφέρειας είναι και η πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή της χώρας.
Περιλαμβάνει τα Τουρκοβούνια και ένα τμήμα του Υμηττού. Ανάμεσα στους σπουδαίους αρχαιολογικούς χώρους της ξεχωρίζει ο βράχος της Ακρόπολης με τον Παρθενώνα.
Κατά τη διάρκεια της κλασικής αρχαιότητας η Αθήνα ήταν μία από τις δύο πιο ισχυρές πόλεις-κράτη του ελληνικού κόσμου (η άλλη ήταν η Σπάρτη). Θεωρείται το λίκνο του δυτικού πολιτισμού και η γενέτειρα της δημοκρατίας.
Περιφερειακή Ενότητα Κεντρικού Τομέα Αθηνών
Έκταση: 82 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 1.002.212
Πρωτεύουσα και έδρα της Περιφέρειας: Αθήνα
Δήμοι: 8
Δήμος Νέας Φιλαδέλφειας - Νέας Χαλκηδόνας
Δήμος Γαλατσίου
Δήμος Αθηναίων
Δήμος Δάφνης-Υμηττού
Δήμος Ζωγράφου
Δήμος Καισαριανής
Δήμος Βύρωνα
Δήμος Ηλιούπολης
6. ΠΕ Νότιας Αθήνας
Βρίσκεται στο Λεκανοπέδιο της Αθήνας, αποτελείται από τα νότια προάστια της πρωτεύουσας και περιλαμβάνει ένα τμήμα του Υμηττού.
Περιφερειακή Ενότητα Νοτίου Τομέα Αθηνών
Έκταση: 70 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 529.455
Πρωτεύουσα: Καλλιθέα
Δήμοι: 8
Δήμος Μοσχάτου-Ταύρου
Δήμος Καλλιθέας
Δήμος Νέας Σμύρνης
Δήμος Παλαιού Φαλήρου
Δήμος Αγίου Δημητρίου
Δήμος Αλίμου
Δήμος Ελληνικού-Αργυρούπολης
Δήμος Γλυφάδας
7. ΠΕ Δυτικής Αθήνας
Βρίσκεται στο Λεκανοπέδιο της Αθήνας, αποτελείται από τα δυτικά προάστια της πρωτεύουσας και περιλαμβάνει ένα τμήμα από τα όρη Αιγάλεω και Ποικίλο.
Περιφερειακή Ενότητα Δυτικού Τομέα Αθηνών
Έκταση: 68 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 478.883
Πρωτεύουσα: Περιστέρι
Δήμοι: 7
Δήμος Πετρούπολης
Δήμος Ιλίου
Δήμος Αγίων Αναργύρων - Καματερού
Δήμος Χαϊδαρίου
Δήμος Περιστερίου
Δήμος Αγίας Βαρβάρας
Δήμος Αιγάλεω
8. ΠΕ Πειραιά
Βρίσκεται στο Λεκανοπέδιο της Αθήνας και είναι η μικρότερη σε έκταση ΠΕ όχι μόνο της περιφέρειας, αλλά και όλης της Ελλάδας.
Η πρωτεύουσά της, επίνειο της Αθήνας από τα αρχαία χρόνια, είναι το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας.
