30 Δεκ 2023

Les Compères

Μουσική: Vladimir Cosma
Δίσκος: Les Compères (1983)

Ορχηστρικά

29 Δεκ 2023

Οι φωνές των ρημάτων

Τα ρήματα σχηματίζονται σε δύο φωνές, ανάλογα με το αν λήγουν σε ή -μαι στην αρχική κατάληξη του ενεστώτα.


Μόνο σε μία φωνή

Πολλά ρήματα σχηματίζονται και στις δύο φωνές:
  • ντύνω – ντύνομαι
  • χτυπώ – χτυπιέμαι
  • προπονώ – προπονούμαι

Άλλα είναι ελλειπτικά, δηλαδή σχηματίζονται μόνο σε μία φωνή.

Μερικά ρήματα χωρίς παθητική φωνή:
  • αρχίζω, βγαίνω, γερνώ
  • δακρύζω, έχω, ζω, ηρεμώ
  • θέλω, καμαρώνω, λάμπω
  • μένω, μπορώ, νιώθω, ξέρω
  • πεινώ, πέφτω, τρέχω, φταίω
  • χαζεύω, ψηλώνω, ωριμάζω
Μερικά ρήματα χωρίς ενεργητική φωνή:
  • αστειεύομαι, ασχολούμαι
  • γίνομαι, δέχομαι, είμαι
  • έρχομαι, κοιμάμαι, μιμούμαι
  • ντρέπομαι, περιποιούμαι
  • σκέφτομαι, υπόσχομαι, φοβάμαι
  • χασμουριέμαι, χρειάζομαι


Τα τελευταία ονομάζονται αποθετικά, γιατί μοιάζει σαν να έχουν αποθέσει (αποβάλει) την ενεργητική μορφή τους.

Διαφοροποιήσεις

α) Τα συνηρημένα ρήματα στην παθητική φωνή παίρνουν ένα γάμα για λόγους ευφωνίας:
  • ακούω → ακούγομαι
  • καίω → καίγομαι
  • κλαίω → κλαίγομαι
  • λέω → λέγομαι
  • τρώω → τρώγομαι
  • φυλάω → φυλάγομαι

αλλά:
  • σπάω → σπάζομαι

β) Το θέτω στην παθητική φωνή γίνεται τίθεμαι. Το ίδιο συμβαίνει και στα σύνθετά του:
  • εκ-θέτω → εκ-τίθεμαι
  • μετα-θέτω → μετα-τίθεμαι
  • προσ-θέτω → προσ-τίθεμαι

γ) Το καθιστώ στην παθητική φωνή γίνεται καθίσταμαι. Το ίδιο συμβαίνει και στα σύνθετά του:
  • αντι-καθιστώ → αντι-καθίσταμαι
  • εγ-καθιστώ → εγ-καθίσταμαι


ΠαζλΡήματα
ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού
ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com (το φόντο από Tambako_the_Jaguar@flickr), bensonsforbeds.co.uk
ΠΑΖΛ: podilato98.blogspot.com

27 Δεκ 2023

Οι χρόνοι των ρημάτων

Οι χρόνοι των ρημάτων είναι οκτώ και βρίσκονται σε οριστική έγκλιση. Αυτό σημαίνει ότι δε φανερώνουν μόνο πότε γίνεται αυτό που σημαίνει το ρήμα, αλλά και πώς το δηλώνουμε.

1 Ως προς τη χρονική βαθμίδα (το «πότε») οι χρόνοι διακρίνονται σε παροντικούς, παρελθοντικούς και μελλοντικούς.

* Οι παροντικοί αναφέρονται στο παρόν, οι παρελθοντικοί στο παρελθόν και οι μελλοντικοί στο μέλλον.


2 Ως προς τον τρόπο (το «πώς») οι χρόνοι διακρίνονται σε συνεχείς, απλούς και συντελεσμένους.

* Οι συνεχείς έχουν την έννοια της συνέχειας, της διάρκειας ή της επανάληψης.

* Οι απλοί φανερώνουν αυτό που σημαίνει το ρήμα απλά ή στιγμιαία.

* Οι συντελεσμένοι φανερώνουν ότι αυτό που σημαίνει το ρήμα έχει ολοκληρωθεί.


Και τρίτη ταξινόμηση

Ανάλογα με τον αριθμό των λέξεων που χρειάζονται για τον σχηματισμό τους, οι χρόνοι διακρίνονται και σε άλλες δύο ομάδες, τους μονολεκτικούς και τους περιφραστικούς.

* Οι μονολεκτικοί αποτελούνται από μία λέξη και οι περιφραστικοί από δύο ή τρεις.


Δείτε στη συνέχεια


ΑφιερώματαΡήματα
ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού
ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com (το φόντο από wallpaperflare.com)

Οι καταλήξεις των χρόνων

Οι χρόνοι των ρημάτων σχηματίζονται από το θέμα τους (ενεστωτικό ή αοριστικό) και μια σειρά από καταλήξεις για κάθε πρόσωπο και αριθμό.

* Αν βέβαια είναι περιφραστικοί, χρειάζονται και το μόριο «θα» ή το βοηθητικό ρήμα «έχω» σε κάποιον χρόνο του.

Ευτυχώς για μας, οι καταλήξεις των περισσότερων χρόνων είναι παρόμοιες σε κάθε συζυγία ή τάξη συζυγίας.

Αυτό μπορείτε να το παρατηρήσετε εύκολα στους πίνακες που ακολουθούν. Οι «μπλε» χρόνοι, αντίθετα από τους «κόκκινους», έχουν παρόμοιες καταλήξεις σε κάθε συζυγία:


Η μόνη τους διαφορά είναι ότι στη Β΄ συζυγία, που έχει μόνο ένα θέμα, οι καταλήξεις ξεκινούν με
  • «ησ-» στην ενεργητική φωνή και
  • «ηθ-» στην παθητική φωνή.

Δύο ομάδες χρόνων

Έτσι λοιπόν, για να σχηματίζουμε σωστά τα ρήματα και τις καταλήξεις τους, διακρίνουμε τους χρόνους σε συνεχείς και απλούς/συντελεσμένους.

Α. Συνεχείς χρόνοι

Οι καταλήξεις των συνεχών χρόνων είναι διαφορετικές σε κάθε συζυγία.

Ιδιαίτερη προσοχή, ωστόσο, χρειάζονται μόνο ο ενεστώτας και ο παρατατικός (ο συνεχής μέλλοντας φτιάχνεται από τον ενεστώτα με εύκολο τρόπο).

Χρόνοι με διαφορετικές καταλήξεις σε κάθε συζυγία (ενεργητική φωνή)

Ενεστώτας
  • ντύν-ω
  • αγαπ-ώ/-άς
  • ενοχλ-ώ/-είς

Παρατατικός
  • έ-ντυν-α
  • αγαπ-ούσα (αγάπ-αγα)
  • ενοχλ-ούσα

Συνεχής μέλλοντας
  • θα + ενεστώτας
  • θα + ενεστώτας
  • θα + ενεστώτας
Χρόνοι με διαφορετικές καταλήξεις σε κάθε συζυγία (παθητική φωνή)

Ενεστώτας
  • ντύν-ομαι
  • αγαπ-ιέμαι
  • ενοχλ-ούμαι

Παρατατικός
  • ντυν-όμουν
  • αγαπ-ιόμουν
  • ενοχλ-ούμουν

Συνεχής μέλλοντας
  • θα + ενεστώτας
  • θα + ενεστώτας
  • θα + ενεστώτας

Β. Απλοί και συντελεσμένοι χρόνοι

Οι καταλήξεις των απλών και των συντελεσμένων χρόνων είναι παρόμοιες σε όλα τα ρήματα, ανεξάρτητα από τη συζυγία ή την τάξη συζυγίας όπου ανήκουν.

Χρόνοι με παρόμοιες καταλήξεις σε κάθε συζυγία (ενεργητική φωνή)

Αόριστος
  • έ-ντυσ-α
  • αγάπ-ησα
  • ενόχλ-ησα

Απλός μέλλοντας
  • θα ντύσ-ω
  • θα αγαπ-ήσω
  • θα ενοχλ-ήσω

Συντελεσμένοι χρόνοι
  • έχω / είχα / θα έχω ντύσ-ει
  • έχω / είχα / θα έχω αγαπ-ήσει
  • έχω / είχα / θα έχω ενοχλ-ήσει
Χρόνοι με παρόμοιες καταλήξεις σε κάθε συζυγία (παθητική φωνή)

Αόριστος
  • ντύθ-ηκα
  • αγαπ-ήθηκα
  • ενοχλ-ήθηκα

Απλός μέλλοντας
  • θα ντυθ-ώ
  • θα αγαπ-ηθώ
  • θα ενοχλ-ηθώ

Συντελεσμένοι χρόνοι
  • έχω / είχα / θα έχω ντυθ-εί
  • έχω / είχα / θα έχω αγαπ-ηθεί
  • έχω / είχα / θα έχω ενοχλ-ηθεί


ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com

Ο ενεστώτας

Ο ενεστώτας φανερώνει πως αυτό που σημαίνει το ρήμα γίνεται τώρα (τη στιγμή που μιλάμε) ή συμβαίνει γενικώς στο παρόν με τρόπο συνεχή ή επαναλαμβανόμενο:
  • Κάντε λίγη ησυχία, διαβάζω το βιβλίο μου.
  • Αυτόν τον καιρό διαβάζω ένα πολύ ωραίο βιβλίο.

Σχηματισμός

Ο ενεστώτας σχηματίζεται από το ενεστωτικό θέμα και έχει διαφορετικές καταλήξεις σε κάθε συζυγία και τάξη συζυγίας:


Ειδικές περιπτώσεις

Μερικά ρήματα κλίνονται λίγο διαφορετικά ή σχηματίζονται με άλλες καταλήξεις:
  • ακούω, ακούεις ακούς  
  • κοιμάμαι, εγγυώμαι
  • εκρήγνυμαι, επιτίθεμαι, ίπταμαι, προΐσταμαι


ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού
ΕΙΚΟΝΑ: podilato98.blogspot.com

Ο αόριστος και ο παρατατικός

Ο αόριστος φανερώνει πως αυτό που σημαίνει το ρήμα έγινε στο παρελθόν:
  • Διάβασα ένα πολύ ωραίο βιβλίο.

Ο παρατατικός φανερώνει πως αυτό που σημαίνει το ρήμα δεν έγινε απλά στο παρελθόν (όπως στον αόριστο), αλλά και ότι γινόταν με τρόπο συνεχή ή επαναλαμβανόμενο:
  • Το διάβαζα κάθε βράδυ πριν κοιμηθώ.

Σχηματισμός

1 Ο αόριστος σχηματίζεται από το αοριστικό θέμα και έχει παρόμοιες καταλήξεις σε κάθε συζυγία:


2 Ο παρατατικός σχηματίζεται από το ενεστωτικό θέμα και έχει διαφορετικές καταλήξεις σε κάθε συζυγία και τάξη συζυγίας:


Αύξηση

Κάποιες φορές οι δισύλλαβοι τύποι του αορίστου και του παρατατικού παίρνουν σε κάποια πρόσωπα μια επιπλέον συλλαβή πριν το θέμα τους, την αύξηση:
  • ντύνω → έντυσα / έντυνα
  • τρέχω → έτρεξα / έτρεχα
  • γράφω → έγραψα / έγραφα



ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού
ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com

Ο απλός και ο συνεχής μέλλοντας

Ο απλός μέλλοντας φανερώνει πως αυτό που σημαίνει το ρήμα θα γίνει στο μέλλον:
  • Ωραίο βιβλίο! Θα το διαβάσω.

Ο συνεχής μέλλοντας φανερώνει πως αυτό που σημαίνει το ρήμα δε θα γίνει απλά στο μέλλον (όπως στον απλό μέλλοντα), αλλά και ότι θα γίνεται με τρόπο συνεχή ή επαναλαμβανόμενο:
  • Θα το διαβάζω κάθε μέρα πριν κοιμηθώ.

Σχηματισμός

1 Ο απλός μέλλοντας σχηματίζεται με το μόριο «θα» και το αοριστικό θέμα. Έχει παρόμοιες καταλήξεις σε κάθε συζυγία:


2 Ο συνεχής μέλλοντας σχηματίζεται με το μόριο «θα» και τον ενεστώτα, οπότε έχει διαφορετικές καταλήξεις σε κάθε συζυγία και τάξη συζυγίας:




ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού
ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com

Διαβάστηκαν περισσότερο την τελευταία εβδομάδα: