Η μεγαλύτερη ταχύτητα που μπορεί να αναπτυχθεί στο γνωστό μας σύμπαν είναι η ταχύτητα με την οποία διαδίδεται το φως στο κενό. Ισούται με 299.792,458 χλμ. το δευτερόλεπτο, αν και συνήθως στρογγυλοποιούμε στα 300.000 χλμ. το δευτερόλεπτο.
Αυτό σημαίνει ότι το φως «ταξιδεύει» με ταχύτητα που ξεπερνά το ένα δισεκατομμύριο χιλιόμετρα την ώρα!
Αν μπορούσαμε να ταξιδέψουμε με την ταχύτητα του φωτός, θα χρειαζόμασταν μόλις 1 δευτερόλεπτο για να πάμε στη Σελήνη.
* Εναλλακτικά, σε αυτό το 1 δευτερόλεπτο θα ολοκληρώναμε 7,5 φορές τον γύρο του πλανήτη μας πάνω στη νοητή γραμμή του Ισημερινού!
Όμως, ακόμη και αυτή η ταχύτητα μοιάζει πολύ μικρή μπροστά στην απεραντοσύνη του σύμπαντος.
Αν ξεκινούσαμε από τον Ήλιο, θα φτάναμε στους μικρούς εσωτερικούς πλανήτες σε μερικά λεπτά, αλλά θα χρειαζόμασταν γύρω στα τρία τέταρτα για να συναντήσουμε τον Δία.
Όσο για τον Ποσειδώνα, θα φτάναμε μετά από 4 ώρες.
Ο πλανήτης μας είναι ένας κόσμος με πολύ ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά και εντυπωσιακή βιοποικιλότητα. Δείτε πώς θα τον περιέγραφε ένας ειρηνικός και αναπτυγμένος εξωγήινος πολιτισμός:
Οι περισσότερες εικόνες του ηλιακού συστήματος που συναντούμε στο διαδίκτυο και αλλού δεν απεικονίζουν το πραγματικό μέγεθος των ουράνιων σωμάτων.
Οι εσωτερικοί πλανήτες φαίνονται μεγαλύτεροι, οι εξωτερικοί πλανήτες και ο Ήλιος μικρότεροι
Όμως, ακόμη και όταν το μέγεθός τους ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, οι πλανήτες απεικονίζονται σαν να έχουν περίπου την ίδια απόσταση ο ένας από τον άλλο.
Κυλήστε οριζόντια την εικόνα:
Οι εικόνες αυτές, όσο όμορφες και αν είναι, δεν παύουν να είναι παραπλανητικές.
Οι πραγματικές αποστάσεις
Οι εσωτερικοί πλανήτες βρίσκονται πολύ κοντά στον Ήλιο, ενώ οι εξωτερικοί πολύ πιο μακριά. Όλοι τους, πάντως, απέχουν εκατομμύρια ή και δισεκατομμύρια χιλιόμετρα από τον αστέρα του ηλιακού μας συστήματος.
Πατήστε στην εικόνα
Για να αντιληφθούμε ευκολότερα αυτούς τους τεράστιους αριθμούς, χρησιμοποιούμε ως μονάδα μέτρησης τη μέση απόσταση της Γης από τον Ήλιο.
Την ονομάζουμε «αστρονομική μονάδα» (Astronomical Unit) και τη συμβολίζουμε με τα αγγλικά αρχικά της (AU).
Από τον πίνακα προκύπτει ότι ο πλανήτης μας είναι 2,5 φορές πιο μακριά από τον Ήλιο σε σχέση με τον Ερμή και περίπου 1,5 φορά πιο μακριά από την Αφροδίτη. Επίσης:
Ο Δίας απέχει από τον Ήλιο 5 φορές περισσότερο απ’ όσο η Γη, ο Κρόνος 10 φορές, ο Ουρανός 20 και ο Ποσειδώνας 30 φορές.
Ο Κρόνος βρίσκεται στη μέση της απόστασης Ήλιου-Ουρανού, ενώ η απόσταση Ήλιου-Ποσειδώνα είναι σχεδόν 6 φορές μεγαλύτερη από την απόσταση Ήλιου-Δία.
Μια εντυπωσιακή αναπαράσταση
Το 2015 μια ομάδα φίλων κατασκεύασε σε έναν αποξηραμένο πυθμένα λίμνης στη Νεβάδα των ΗΠΑ το πρώτο σε κλίμακα μοντέλο του ηλιακού μας συστήματος με πλήρεις τροχιές των πλανητών.
Μπορείτε να το δείτε στην καλοφτιαγμένη ταινία των Alex Gorosh και Wylie Overstreet:
Για να αντιληφθούμε το μέγεθος του Ήλιου και των πλανητών, μπορούμε να συγκρίνουμε τη μέση διάμετρο και τον όγκο τους με τη μέση διάμετρο και τον όγκο του πλανήτη μας.
Η μέση διάμετρος
Η μέση διάμετρος των ουράνιων σωμάτων ανέρχεται σε χιλιάδες χιλιόμετρα. Αυτοί οι αριθμοί είναι πολύ μεγάλοι, ωστόσο γίνονται εύκολα κατανοητοί αν χρησιμοποιήσουμε ως μονάδα μέτρησης τη μέση διάμετρο της Γης.
Από τον πίνακα προκύπτει ότι η διάμετρος του Ήλιου είναι 109 φορές μεγαλύτερη από εκείνη της Γης. Επίσης:
Η Αφροδίτη έχει περίπου την ίδια διάμετρο με τον πλανήτη μας, ο Άρης τη μισή και ο Ερμής το 1/3.
Ο Δίας έχει 11 φορές μεγαλύτερη διάμετρο από τη Γη, ο Κρόνος 9 φορές, ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας 4 φορές.
Η Γη χωράει 11 φορές στη διάμετρο του Δία
O όγκος
O όγκος των ουράνιων σωμάτων ανέρχεται σε δισεκατομμύρια κυβικά χιλιόμετρα. Αυτοί οι αριθμοί είναι τεράστιοι, ωστόσο γίνονται εύκολα κατανοητοί αν χρησιμοποιήσουμε ως μονάδα μέτρησης τον όγκο της Γης.
Από τον πίνακα προκύπτει ότι ο όγκος του Ήλιου είναι πάνω από 1.000.000 φορές μεγαλύτερος από εκείνον της Γης. Επίσης:
Ο Δίας καταλαμβάνει 1.322 φορές περισσότερο χώρο από τον πλανήτη μας, ο Κρόνος πάνω από 700 φορές, ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας περίπου 60 φορές.
Χρειάζονται περισσότεροι από 1.300 πλανήτες στο μέγεθος της Γης για να γεμίσει ο χώρος που καταλαμβάνει ο Δίας
Ο όγκος των μικρότερων πλανητών
Αν ο όγκος της Γης είναι το 100%, ο όγκος της Αφροδίτης φτάνει στο 86%, ο όγκος του Άρη στο 15% και ο όγκος του Ερμή στο 6%.
Αυτό σημαίνει ότι για να γεμίσει ο χώρος που καταλαμβάνει η Γη χρειάζονται 1,17 πλανήτες όπως η Αφροδίτη, 6,64 πλανήτες όπως ο Άρης ή 17,75 πλανήτες όπως ο Ερμής:
Οι σεισμοί είναι δονήσεις του εδάφους που προέρχονται από το εσωτερικό της Γης.
Ανάλογα με το πόσο βαθιά βρίσκεται η εστία τους, δηλαδή η περιοχή όπου εκδηλώνονται, χαρακτηρίζονται ως:
Σεισμοί μικρού βάθους ή επιφανειακοί (μέχρι 60 χλμ.)
Σεισμοί ενδιάμεσου βάθους (60-300 χλμ.)
Σεισμοί μεγάλου βάθους (πάνω από 300 χλμ.)
Όσο μεγαλύτερο είναι το εστιακό βάθος ενός σεισμού τόσο περισσότερο εξασθενεί η ενέργειά του μέχρι να φτάσει στην επιφάνεια του εδάφους. Με άλλα λόγια, οι πιο επικίνδυνοι σεισμοί είναι οι επιφανειακοί.
Κατηγορίες σεισμών
Οι σεισμοί δημιουργούνται όταν διαταράσσεται η ισορροπία των πετρωμάτων στο εσωτερικό της Γης. Ανάλογα με την προέλευσή τους διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες:
1. Τεκτονικοί σεισμοί. Προκαλούνται από την κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών και τη βίαιη διάρρηξη των πετρωμάτων που βρίσκονται στα όριά τους. Είναι οι πιο συνηθισμένοι, δεδομένου ότι το 90% των επιφανειακών σεισμών και το σύνολο των σεισμών μεγαλύτερου βάθους είναι τεκτονικοί.
2. Ηφαιστειογενείς σεισμοί. Προκαλούνται από τη δραστηριότητα των ηφαιστείων και συνοδεύουν τις εκρήξεις τους. Αποτελούν το 7% των επιφανειακών σεισμών.
3. Εγκατακρημνισιγενείς σεισμοί. Συνήθως έχουν μικρό μέγεθος και τοπικό χαρακτήρα. Προκαλούνται από την κατακρήμνιση της οροφής υπόγειων κοιλοτήτων (π.χ. σπηλαίων) λόγω διάβρωσης. Αποτελούν το 3% των επιφανειακών σεισμών.
ΕΙΔΗ ΣΕΙΣΜΩΝ
Επιφανειακοί σεισμοί
Ενδιάμεσου βάθους
Μεγάλου βάθους
Τεκτονικοί σεισμοί
Ηφαιστειογενείς
Εγκατακρημνισιγενείς
Οι πιο συνηθισμένοι σεισμοί
Η κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών στους τεκτονικούς σεισμούς γίνεται με τρεις τρόπους:
Κάποιες συγκλίνουν, δηλαδή πλησιάζουν και η μία βυθίζεται κάτω από την άλλη.
Κάποιες αποκλίνουν, δηλαδή απομακρύνονται η μία από την άλλη.
Άλλες ολισθαίνουν, δηλαδή γλιστρούν και τρίβονται η μία δίπλα στην άλλη.
Με τις κινήσεις αυτές, όμως, τα πετρώματα που βρίσκονται στις παρυφές των λιθοσφαιρικών πλακών δεν αντέχουν τις μεγάλες πιέσεις και αρχίζουν να παραμορφώνονται. Αυτό γίνεται πολύ αργά, ωστόσο αρκεί για να συσσωρευτούν τεράστια ποσά ενέργειας.
Από ένα όριο και μετά τα πετρώματα σπάνε και τα κομμάτια τους κινούνται για να ισορροπήσουν σε νέες θέσεις. Τη χρονική αυτή στιγμή γεννιέται ένας σεισμός.
Πατήστε στην εικόνα για περισσότερες πληροφορίες:
Οι σεισμοί (αλλά και τα ηφαίστεια) εντοπίζονται κυρίως στα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών:
Και κάτι ακόμη
Κάποιες εδαφικές δονήσεις δε θεωρούνται σεισμοί, γιατί τα αίτιά τους δε βρίσκονται στο εσωτερικό της Γης. Μπορεί να είναι φυσικές ή τεχνητές.
* Οι φυσικές δονήσεις προκαλούνται από πτώσεις μετεωριτών, μεγάλα θαλάσσια κύματα κ.ά.
* Οι τεχνητές δονήσεις προκαλούνται από πυρηνικές εκρήξεις, μηχανές μεγάλων εργοστασίων κ.ά.
H επιφάνεια της Γης αλλάζει διαρκώς. Οι αλλαγές αυτές δε γίνονται εύκολα αντιληπτές από τον άνθρωπο, διότι συμβαίνουν πολύ αργά (συνήθως διαρκούν εκατομμύρια χρόνια).
Κάποιες από αυτές τις αλλαγές οφείλονται σε ενδογενείς παράγοντες, δηλαδή σε δυνάμεις που ξεκινούν από το εσωτερικό της.
* Η κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών, για παράδειγμα, ευθύνεται για τους σεισμούς, τις εκρήξεις των ηφαιστείων, τη γένεση και την καταστροφή βουνών, τη δημιουργία των ηπείρων και των ωκεανών.
Άλλες αλλαγές οφείλονται σε εξωγενείς παράγοντες, δηλαδή σε δυνάμεις που αναπτύσσονται στην επιφάνειά της.
* Ο άνεμος, το νερό και οι διαφορές θερμοκρασίας θρυμματίζουν βράχια, ξεγυμνώνουν και λειαίνουν επιφάνειες, ανοίγουν στοές, μεταφέρουν υλικά από το ένα μέρος στο άλλο.
* Στις εξωγενείς δυνάμεις περιλαμβάνονται και οι ανθρώπινες παρεμβάσεις, όπως η διάνοιξη δρόμων ή η κατασκευή πόλεων, σηράγγων και φραγμάτων.
ΕΙΚΟΝΑ - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ - ΠΙΝΑΚΑΣ: podilato98.blogspot.com