Τα μέρη ενός ωκεανού που περικλείονται από τμήματα ξηράς ονομάζεται
θάλασσες. Όταν η έκταση μιας θάλασσας είναι μικρή λέγεται
πέλαγος (Αιγαίο, Ιόνιο κλπ.), ενώ όταν περιορίζεται έντονα από την ξηρά ονομάζεται
κόλπος.
*
Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, η Θάλασσα ήταν μια αρχέγονη θεότητα που κατέληξε δευτερεύουσα μετά τον Ποσειδώνα.
Κάθε θάλασσα θεωρείται ότι είναι «παράρτημα» κάποιου ωκεανού:
1 Οι μεγαλύτερες θάλασσες του Ειρηνικού Ωκεανού βρίσκονται στην ανατολική Ασία. Ξεκινώντας από τον Βορρά συναντούμε τη Βερίγγειο Θάλασσα, την Οχοτσκική (ή Θάλασσα του Οχότσκ), την Ιαπωνική, τη Θάλασσα της Ανατολικής Κίνας αλλά και τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας.
*
Στην Ωκεανία, ανατολικά της Αυστραλίας, βρίσκεται η Θάλασσα των Κοραλλίων.
2 Οι μεγαλύτερες θάλασσες του Ατλαντικού Ωκεανού βρίσκονται στην Ευρώπη. Ξεκινώντας από τον Νότο συναντούμε τη Μεσόγειο, τη Μαύρη Θάλασσα (ή Εύξεινο Πόντο), τη Βόρεια Θάλασσα, τη Βαλτική και τη Νορβηγική.
*
Στην Κεντρική Αμερική βρίσκεται η Καραϊβική.
3 Οι μεγαλύτερες θάλασσες του Ινδικού Ωκεανού είναι η Ερυθρά και η Αραβική Θάλασσα (ή Θάλασσα του Ομάν).
4 Η μεγαλύτερη θάλασσα του Αρκτικού Ωκεανού είναι η Λευκή Θάλασσα.
Θάλασσα και άνθρωπος
Από τα πανάρχαια χρόνια οι θάλασσες είχαν μεγάλη σημασία για τους ανθρώπους. Οι ωκεανοί έμοιαζαν απροσπέλαστοι, καθώς τα μικρά σκάφη εκείνων των χρόνων δεν μπορούσαν να αντεπεξέλθουν σε ταξίδια μεγάλων αποστάσεων λόγω ποικίλων δυσκολιών (άγρια κύματα, έλλειψη προσανατολισμού κλπ.). Μπορούσαν όμως να πλέουν σε μικρή απόσταση από τις ακτές και να πηγαίνουν σε κοντινά νησιά, μεταφέροντας ανθρώπους, αγαθά και πολιτισμό.
Οι άνθρωποι κατάλαβαν πολύ νωρίς ότι η θάλασσα δε χωρίζει αλλά ενώνει τους λαούς και ανέπτυξαν τις θαλάσσιες μεταφορές. Για να έχουν καλύτερα αποτελέσματα (συντόμευση διαδρομών, ασφάλεια ταξιδιών), χρησιμοποίησαν
πορθμούς και άνοιξαν
διώρυγες.
Ο πορθμός του Γιβραλτάρ ενώνει τη Μεσόγειο Θάλασσα με τον Ατλαντικό Ωκεανό και χωρίζει την Ευρώπη από την Αφρική
Η διώρυγα του Σουέζ, η μεγαλύτερη του κόσμου (168 χιλιόμετρα), ενώνει τη Μεσόγειο με την Ερυθρά Θάλασσα και χωρίζει την Αφρική από την Ασία
Θάλασσα και περιβάλλον
Οι ωκεανοί και οι θάλασσες συμβάλλουν με αποφασιστικό τρόπο στην οικολογική ισορροπία του πλανήτη μας:
1 Είναι το «σπίτι» πάρα πολλών φυτών και ζώων. Στα μεγάλα βάθη μάλιστα, στις αβύσσους, ζουν σπάνια είδη θαλάσσιων οργανισμών.
2 Η μεγαλύτερη ποσότητα οξυγόνου (το 85%) παράγεται από φυτοπλαγκτόν, το οποίο αποτελεί και τη βάση της τροφικής αλυσίδας για τα οικοσυστήματα.
3 Το νερό έχει την ιδιότητα να ζεσταίνεται σιγά σιγά και να αποβάλλει αργά τη θερμότητά του, επομένως οι θάλασσες και οι ωκεανοί αποτελούν τους σημαντικότερους ρυθμιστές του κλίματος.
