Ανακαλύψτε μερικά από τα πιο όμορφα αναμνηστικά κέρματα της χώρας:
Η πρωτεύουσα της χώρας, Ρίγα, πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2014. Το ιστορικό κέντρο της πόλης περιλαμβάνεται στα μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.
10 χρόνια από το πρόγραμμα προστασίας του μαύρου πελαργού. Το πτηνό θεωρείται σπάνιο και κινδυνεύει με εξαφάνιση.
Ο γεωργικός κλάδος της Λετονίας. Απεικονίζεται μια καστανή αγελάδα, ένα από τα σύμβολα του γαλακτοκομικού τομέα της χώρας τόσο στη λαϊκή παράδοση όσο και στη σύγχρονη ζωή.
Ηλίανθος, ένα από τα εθνικά σύμβολα της Ουκρανίας. Το λουλούδι συμβολίζει παγκοσμίως την ειρήνη και τη στήριξη προς τη δοκιμαζόμενη χώρα. Στο επάνω ημικύκλιο αναγράφεται η επιγραφή «Δόξα στην Ουκρανία!».
500 χρόνια από τη γέννηση του εξερευνητή Φερνάο Μένδες Πίντο. Απεικονίζεται ένα ιστιοφόρο εν πλω, ενώ τα κύματα σχηματίζονται από αναφορές στην Πορτογαλία, τη Λισαβόνα, το βιβλίο του και ορισμένους προορισμούς των ταξιδιών του.
Η πρώτη πρωτεύουσα της χώρας, το Γκιμαράες, πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2012. Από εδώ ξεκίνησε η πορεία της Πορτογαλίας ως ανεξάρτητο κράτος τον 12ο αιώνα. Απεικονίζεται ο πρώτος βασιλιάς, το σπαθί και το κάστρο του.
40 χρόνια από την Επανάσταση των Γαριφάλων. Οι δύο καμπύλες αναπαριστούν το γενικό σχήμα του λουλουδιού που συμβόλισε το κίνημα για την επαναφορά της Δημοκρατίας στη χώρα.
Διεθνές έτος οικογενειακής γεωργίας. Απεικονίζονται εργαλεία της παραδοσιακής γεωργίας, καθώς και τα σχετικά προϊόντα: ένα κοτόπουλο, κολοκύθες, πατάτες, άλλα λαχανικά και λουλούδια.
500 χρόνια από τις πρώτες επαφές με το Τιμόρ. Απεικονίζονται πλοίο του 16ου αιώνα (συμβολίζει την άφιξη των Πορτογάλων θαλασσοπόρων στο νησί της ΝΑ Ασίας), καλαμωτή στέγη τοπικής κατοικίας και τυπικά ξύλινα γλυπτά της περιοχής.
250 χρόνια από το άνοιγμα του Βοτανικού Κήπου της Ajuda. Απεικονίζεται το σύμβολο του κήπου, ένα πολύ μεγάλης ηλικίας δέντρο δράκαινα.
500 χρόνια από τον πρώτο περίπλου της Γης. Απεικονίζεται ο Πορτογάλος εξερευνητής και θαλασσοπόρος Φερδινάνδος Μαγγελάνος.
600 χρόνια από την ανακάλυψη του Αρχιπελάγους της Μαδέρας. Ήταν η πρώτη γεωγραφική ανακάλυψη της χώρας και αποτέλεσε ορόσημο για την εδραίωσή της ως θαλάσσια δύναμη.
Ανακαλύψτε μερικά από τα πιο όμορφα αναμνηστικά κέρματα της χώρας:
100 χρόνια από την Πασχαλινή Εξέγερση κατά των Βρετανών κατακτητών. Απεικονίζεται το άγαλμα της Hibernia στην κορυφή του κτιρίου του Γενικού Ταχυδρομείου (η κατάληψή του σηματοδότησε την έναρξη της εξέγερσης).
100 χρόνια από την ίδρυση της Ιρλανδικής Βουλής των Αντιπροσώπων. Απεικονίζεται η πρώτη συνεδρίαση στη στρογγυλή αίθουσα.
50 χρόνια από την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Κάθε φορά που μιλάμε, σχηματίζουμε τις λέξεις που χρειαζόμαστε με τη βοήθεια των φθόγγων. Τι είναι όμως οι φθόγγοι και τι σχέση έχουν με τα γράμματα;
1 Οι φθόγγοι είναι ήχοι που συνδυάζονται μεταξύ τους και μας δίνουν τις λέξεις. Τους σημειώνουμε μέσα σε αγκύλες.
Οι φθόγγοι [ π ] - [ α ] - [ ρ ] - [ ε ] - [ α ] μας δίνουν τη λέξη «παρέα».
2 Κάθε φορά που γράφουμε, παριστάνουμε τους φθόγγους με ειδικά σύμβολα, τα γράμματα. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι φθόγγοι και τα γράμματα ταυτίζονται.
Τα γράμματα π - α - ρ - ε - α μας δίνουν τη λέξη «παρέα».
3 Κάποιοι φθόγγοι, ωστόσο, παριστάνονται με δύο ή περισσότερα γράμματα (ή ζευγάρια γραμμάτων). Σε αυτές τις περιπτώσεις οι φθόγγοι και τα γράμματα δεν ταυτίζονται.
Οι φθόγγοι [ κ ] - [ ε ] - [ ρ ] - [ ε ] - [ α ] μας δίνουν τη λέξη «κεραία».
Όπως ήδη παρατηρήσατε, ο φθόγγος [ ε ] παριστάνεται και από το γράμμα «ε» και από το ζευγάρι «αι».
Ομάδες φθόγγων
Οι φθόγγοι διακρίνονται σε φωνήεντα και σύμφωνα.
Τα πρώτα μπορούν να εκφωνηθούν μόνα τους και να αποτελέσουν συλλαβή.
Τα δεύτερα δεν μπορούν να σχηματίσουν μόνα τους συλλαβή.
Υπάρχουν 5 φωνήεντα και 20 σύμφωνα:
Τα σύμφωνα, με τη σειρά τους, διακρίνονται σε χειλικά, οδοντικά, ουρανικά, συριστικά, ρινικά και υγρά.
Και κάτι ακόμη
1. Η λέξη «φθόγγος» προέρχεται από το αρχαίο ρήμα «φθέγγομαι» (= εκπέμπω ήχο, μιλώ, προφέρω).
2. Η λέξη «γράμμα» προέρχεται από το ρήμα «γράφω».
3. Η λέξη «φωνήεν» προέρχεται από το ουδέτερο του αρχαίου επιθέτου «φωνήεις» (= αυτός που έχει φωνή).
4. Η λέξη «σύμφωνο» προέρχεται από το ουδέτερο του επιθέτου «σύμφωνος», επειδή τα σύμφωνα φτιάχνουν συλλαβές μόνο όταν «συμ-φωνούνται» (συνεκφωνούνται) με κάποιο φωνήεν.
Τα δίψηφα είναι συνδυασμοί δύο γραμμάτων που παριστάνουν έναν φθόγγο. Διακρίνονται σε φωνήεντα και σύμφωνα.
Τα δίψηφα φωνήεντα
Τα δίψηφα σύμφωνα
αι → [ ε ]
μπ → [ μπ ]
ει → [ ι ]
ντ → [ ντ ]
οι → [ ι ]
γκ → [ γκ ]
υι → [ ι ]
γγ → [ γκ ]
ου → [ ου ]
τσ → [ τσ ]
τζ → [ τζ ]
Όταν τονίζονται τα δίψηφα φωνήεντα, ο τόνος μπαίνει στο δεύτερο γράμμα: αί, εί, οί, ού
Όταν όμως τονίζεται το πρώτο φωνήεν ή σημειώνονται διαλυτικά, τότε προφέρονται χωριστά:
πλάι, πλαϊνός, φαΐ
Μάιος, Μαΐου, ΜΑΪΟΣ, ΜΑΪΟΥ
Όμοια σύμφωνα
Τα όμοια σύμφωνα, αν και γράφονται δύο φορές, προφέρονται σαν να ήταν ένα. Εξαιρείται το «γγ», που προφέρεται γκ.
Τα όμοια σύμφωνα
ββ ⦁ γγ ⦁ κκ ⦁ λλ ⦁ μμ
νν ⦁ ππ ⦁ ρρ ⦁ σσ ⦁ ττ
Τα όμοια σύμφωνα στον συλλαβισμό χωρίζονται: Σάβ-βατο, φεγ-γάρι, σύν-νεφο
Διπλά σύμφωνα
Τα διπλά σύμφωνα (ξ, ψ) παριστάνουν δύο φθόγγους ταυτόχρονα.
Τα διπλά σύμφωνα
ξ → [ κ ] + [ σ ]
ψ → [ π ] + [ σ ]
Εξαιρέσεις:
Γράφουμε «κσ» στις σύνθετες λέξεις που έχουν πρώτο συνθετικό την αρχαία πρόθεση «εκ» και δεύτερο συνθετικό λέξη που αρχίζει από σίγμα: εκσφενδονίζω, εκστρατεία
Γράφουμε «πσ» σε μερικές λέξεις που προέρχονται από ξένες γλώσσες, κυρίως τα αγγλικά: κλιπς, τσιπς
Κύριοι δίφθογγοι
Κύριοι δίφθογγοι είναι δύο φωνήεντα που προφέρονται γρήγορα σε μία συλλαβή. Συνήθως ο δεύτερος φθόγγος είναι το [ ι ].
Οι κύριοι δίφθογγοι
[ α ] + [ ι ]
αηδόνι, αϊτός
[ ο ] + [ ι ]
κορόιδο, βόηθα
[ ε ] + [ ι ]
ζεϊμπέκικο
Οι κύριοι δίφθογγοι είναι σπάνιοι στη γλώσσα μας.
Καταχρηστικοί δίφθογγοι
Καταχρηστικοί είναι οι δίφθογγοι που έχουν ως πρώτο φωνήεν τον φθόγγο [ ι ].
Οι καταχρηστικοί δίφθογγοι
[ ι ] + [ α ]
έμοιαζε, χέρια
[ ι ] + [ ε ]
κολιέ, κουραμπιές
[ ι ] + [ ι ]
γιοι, όποιοι
[ ι ] + [ ο ]
δυόμισι, παλιός
[ ι ] + [ ου ]
Γιούλη, παιδιού
Οι καταχρηστικοί δίφθογγοι είναι πολύ συνηθισμένοι στη γλώσσα μας.
Συνδυασμοί αυ και ευ
Στους συνδυασμούς αυτούς το «υ» προφέρεται ως «β» ή «φ», ανάλογα με το γράμμα που ακολουθεί.
Οι συνδυασμοί αυ και ευ
αυ → [ αβ ] ή [ αφ ]
αύριο, αυτός
ευ → [ εβ ] ή [ εφ ]
μαζεύω, ευχή
Όταν τονίζονται τα αυ και ευ, ο τόνος μπαίνει στο δεύτερο γράμμα: αύ, εύ
Όταν όμως τονίζεται το πρώτο φωνήεν ή σημειώνονται διαλυτικά, τότε προφέρονται χωριστά: άυπνος, αϋπνία, Σεϋχέλλες
Στα αρχαία ελληνικά υπήρχε και ένας τρίτος συνδυασμός, το «ηυ». Σήμερα το συναντάμε μόνο σε μερικά λόγια ρήματα: απηύδησα, απηύθυνα, εφηύρα
Τα περισσότερα γράμματα (α, β, δ κλπ.) έχουν μόνο έναν τρόπο προφοράς. Τα υπόλοιπα, που προφέρονται με δύο ή και τρεις τρόπους, τα χωρίζουμε σε τέσσερις ομάδες:
Τα κ, γ, χ και γκ/γγ
Το λ και το ν
Το π και το σ
Το ι και το υ
Το κάπα
Πριν από [ α ], [ ο ], [ ου ] προφέρεται κ. καλός, κοντά, κουλούρι
Πριν από [ ε ], [ ι ] προφέρεται κι (μαλακά). καιρός, κήπος
Το γάμα
Πριν από [ α ], [ ο ], [ ου ] προφέρεται γ. γάτα, γόνατο, γουρούνι
Πριν από [ ε ], [ ι ] προφέρεται γι (μαλακά). γερός, γύρισα
Πριν το χ και το ξ προφέρεται σαν ένα μικρό ν. άγχος, ελέγχω – έλεγξα
Το χι
Πριν από [ α ], [ ο ], [ ου ] προφέρεται χ. χάνω, χορός, χουζουρεύω
Πριν από [ ε ], [ ι ] προφέρεται χι (μαλακά). χελώνα, χήνα
Τα γκ/γγ
Πριν από [ α ], [ ο ], [ ου ] προφέρεται γκ. γκάζι, γκολ, αγγούρι
Πριν από [ ε ], [ ι ] προφέρεται γκι (μαλακά). άγγελος, γκιόνης
Το λάμδα
Συνήθως προφέρεται λ. λένε, σκάλα
Πριν από καταχρηστικό δίφθογγο προφέρεται λι (μαλακά). σκαλιά, ελιές
Το νι
Συνήθως προφέρεται ν. ναύτης, νονά
Πριν από καταχρηστικό δίφθογγο προφέρεται νι (μαλακά). νιώθω, γένια
Το πι
Συνήθως προφέρεται π. παίζω, πιλότος
Στο σύμπλεγμα μπτ δεν προφέρεται (είναι άφωνο). Πέμπτη, δύσκαμπτος
