Ενεστωτικό
θέμα
θέμα
Αοριστικό
θέμα (Ε.Φ.)
θέμα (Ε.Φ.)
Αοριστικό
θέμα (Π.Φ.)
θέμα (Π.Φ.)
λουζ-
τυλιγ-
γραφ-
λουσ-
τυλιξ-
γραψ-
λουστ-
τυλιχτ-
γραφτ-
(Ε.Φ. = Ενεργητική φωνή, Π.Φ. = Παθητική φωνή)
Στη συνέχεια προστίθεται η αύξηση (εφόσον είναι αναγκαία) και ακολουθούν οι καταλήξεις «-α» και «-ηκα» ανάλογα με τη φωνή.
Ενεστώτας
Αόριστος (Ε.Φ.)
Αόριστος (Π.Φ.)
λούζ-ω
τυλίγ-ω
γράφ-ω
έ-λουσ-α
τύλιξ-α
έ-γραψ-α
λούστ-ηκα
τυλίχτ-ηκα
γράφτ-ηκα
Έτσι, λοιπόν, τα περισσότερα ρήματα της Α΄ συζυγίας στον αόριστο λήγουν σε
- -σα, -ξα, -ψα στην ενεργητική φωνή και
- -θηκα, -στηκα, -χτηκα, -φτηκα στην παθητική.
Στη Β΄ συζυγία τα πράγματα είναι πιο απλά, αφού δεν υπάρχει αοριστικό θέμα και στη συντριπτική τους πλειοψηφία τα ρήματα λήγουν σε
- -ησα στην ενεργητική φωνή και
- -ήθηκα στην παθητική.
Εύκολη ορθογραφία: Όλα αυτά τα -ηκα, -ησα και -ήθηκα γράφονται με ήτα!
Διαφοροποιήσεις
1 Οι καταλήξεις του αορίστου στην Α΄ συζυγία εξαρτώνται συνήθως από τον τελευταίο φθόγγο του ενεστωτικού θέματος:
Ρήματα σε -σα / -θηκα
- συνδέ-ω → σύνδεσα, συνδέθηκα
- πληρών-ω → πλήρωσα, πληρώθηκα
- ενισχύ-ω → ενίσχυσα, ενισχύθηκα
Ρήματα σε -σα / -στηκα
- διαψεύδ-ω → διέψευσα, διαψεύστηκα
- αποκλεί-ω → απέκλεισα, αποκλείστηκα
- δανείζ-ω → δάνεισα, δανείστηκα
- πείθ-ω → έπεισα, πείστηκα
- πιάν-ω → έπιασα, πιάστηκα
- ακού-ω → άκουσα, ακούστηκα
Ρήματα σε -ξα / -χτηκα
- εκλέγ-ω → εξέλεξα, εκλέχτηκα
- τινάζ-ω → τίναξα, τινάχτηκα
- μπλέκ-ω → έμπλεξα, μπλέχτηκα
- σπρώχν-ω → έσπρωξα, σπρώχτηκα
Ρήματα σε -ψα / -φτηκα
- κρύβ-ω → έκρυψα, κρύφτηκα
- βάφ-ω → έβαψα, βάφτηκα
- παύ-ω → έπαψα, παύτηκα
- παντρεύ-ω → πάντρεψα, παντρεύτηκα
Βεβαίως, δε λείπουν και οι εξαιρέσεις. Για παράδειγμα, τα ρήματα σε -ζω σχηματίζουν τον αόριστο σε -σα/-στηκα, όμως ορισμένα διαφοροποιούνται:
- μοιράζω → μοίρασα, μοιράστηκα
- κοιτάζω → κοίταξα, κοιτάχτηκα
2 Μερικά ρήματα στην ενεργητική φωνή σχηματίζουν δύο τύπους αορίστου, έναν με καθημερινό ή ανεπίσημο ύφος και έναν για περιστάσεις με επίσημο ύφος:
- απαγορεύω → απαγόρεψα / απαγόρευσα
Αυτό συμβαίνει και με κάποια ρήματα που τα σύνθετά τους έχουν λόγια προέλευση:
- παιδεύω → παίδεψα
εκπαιδεύω → εκπαίδευσα - παύω → έπαψα
αναπαύω → ανάπαυσα
3 Μερικά ρήματα στην παθητική φωνή σχηματίζουν επίσης δύο τύπους αορίστου (καθημερινό/επίσημο ύφος). Στη δεύτερη περίπτωση το «τ» γίνεται «θ»:
- καλύπτω → καλύφτηκα / καλύφθηκα
Στα ρήματα με λόγια προέλευση οι καταλήξεις, προς το παρόν, σχηματίζονται μόνο με «θ»:
- αναπτύσσω → αναπτύχθηκα
ελέγχω → ελέγχθηκα - απορρίπτω → απορρίφθηκα
εγκαταλείπω → εγκαταλείφθηκα
Ανώμαλα ρήματα
Σε ορισμένα ρήματα το αοριστικό θέμα (άρα και ο αόριστος) σχηματίζεται ανώμαλα, δηλαδή με μη αναμενόμενο τρόπο:
- λέω → είπ-α
- μένω → έμειν-α
- παθαίνω → έπαθ-α
- σφάλλω → έσφαλ-α
- ντρέπομαι → ντράπ-ηκα
- σέβομαι → σεβάστ-ηκα
- φαίνομαι → φάν-ηκα
Στη Β΄ συζυγία οι αόριστοι που χρειάζονται προσοχή είναι πολύ λιγότεροι:
- γελώ → γέλ-ασα
- μπορώ → μπόρ-εσα
- τραβώ → τράβ-ηξα
ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Σύγχρονη Σχολική Γραμματική για όλους, Γραμματική της ελληνικής γλώσσας
ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com, peakpx.com, keanzacharis@facebook
ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com, peakpx.com, keanzacharis@facebook
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου