22 Μαΐ 2012

21 Μαΐ 2012

Εγκυμοσύνη και υγεία

Κατά τη διάρκεια της κύησης η υγεία της εγκύου και η σωστή ανάπτυξη του εμβρύου της επηρεάζονται τόσο από το περιβάλλον (π.χ. ρύπανση ατμοσφαιρικού αέρα, φυτοφάρμακα, χημικά πρόσθετα στα τρόφιμα) όσο και από τον τρόπο ζωής της.

Το τελευταίο σημαίνει ότι η μέλλουσα μητέρα θα πρέπει:

1 Να διατρέφεται σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης με ισορροπημένο τρόπο, για να καλύπτει τις ανάγκες της σε βιταμίνες και σίδηρο.

2 Να διακόψει αμέσως βλαπτικές συνήθειες, όπως το κάπνισμα και την κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών. Οι βλαβερές ουσίες του τσιγάρου περνούν στο σώμα της και με την κυκλοφορία του αίματος στο έμβρυο, ενώ περιορίζεται δραματικά η ποσότητα του οξυγόνου που φτάνει σε αυτό.


3 Να επισκέπτεται τακτικά τον γυναικολόγο της για εξετάσεις. Με μια ανώδυνη εξέταση, το υπερηχογράφημα, ο γιατρός μπορεί να προσδιορίσει το μέγεθος και την ηλικία του εμβρύου αλλά και να διαπιστώσει αν η ανάπτυξή του είναι φυσιολογική.


4 Να διαβάζει τις οδηγίες των φαρμάκων και να μην τα παίρνει χωρίς να συμβουλευτεί προηγουμένως τον γιατρό της (ορισμένα μπορεί να βλάψουν το έμβρυο).


5 Να αποφεύγει την επαφή με ανθρώπους ή ζώα που μπορεί να είναι φορείς κάποιας μεταδοτικής ασθένειας.

6 Να μην κάνει κουραστικές δουλειές ή να σηκώνει βάρη. Αναλαμβάνουμε εμείς τα βαριά αντικείμενα και δεν παραλείπουμε να τη βοηθούμε στις δουλειές του σπιτιού.


(βέβαια στις δουλειές συμμετέχουμε ούτως ή άλλως, ε;)


Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να έχουμε τον νου μας γενικά στις εγκυμονούσες και να τις φροντίζουμε. Αν, για παράδειγμα, δούμε μία στα μέσα μαζικής μεταφοράς, οφείλουμε να της παραχωρήσουμε τη θέση μας, για να αποφύγει την ορθοστασία.



ΠΗΓΕΣ: Φυσικά ΣΤ΄ Δημοτικού, Βιολογία Α΄ Γυμνασίου
ΕΙΚΟΝΕΣ: Φυσικά ΣΤ΄ Δημοτικού (επιμέλεια: podilato98.blogspot.com)

16 Μαΐ 2012

Ο ανθρωπάκος
(για μικρά παιδιά)

Ο Σαρλό είναι ένας αλητάκος με φαρδιά ρούχα και κωμικό παρουσιαστικό. Ο «ανθρωπάκος» με το χαρακτηριστικό μουστάκι και τις υπερβολικές χειρονομίες κέρδισε το κινηματογραφικό κοινό και σκόρπισε άφθονο γέλιο σε δύσκολους καιρούς.


Είμαι φτωχός, κουρασμένος, σκυφτός ανθρωπάκος.
Των ταπεινών και των άλλων πουλιών φιλαράκος.

Για δε μ’ αφήνετε ήσυχο; Άστε με ήσυχο! Όλοι!
Θέλω να ζήσω ελεύθερος δίχως ταυτότητα πια!

Μία ζωή με κρατάν, με κουνάν μ’ έναν σπάγκο.
Λόγια, σχολειά, μέρα νύχτα δουλειά και στον πάγκο.

Για δε μ’ αφήνετε ήσυχο...

Όπου χαρά πρώτη πρώτη σειρά κάποιος κλέφτης.
Κι όποιο κακό κάνει τ’ αφεντικό, εγώ είμ’ ο φταίχτης.

Για δε μ’ αφήνετε ήσυχο...


ΣΤΙΧΟΙ: Λευτέρης Παπαδόπουλος
ΜΟΥΣΙΚΗ: Γιώργος Χατζηνάσιος
ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Τάνια Τσανακλίδου
ΔΙΣΚΟΣ: Χωρίς ταυτότητα (1980)


Τραγούδια

Το τσίρκο

Ο Βρετανός ηθοποιός και σκηνοθέτης Τσάρλι Τσάπλιν συγκαταλέγεται στους σημαντικότερους δημιουργούς της έβδομης τέχνης, όπως αποκαλείται ο κινηματογράφος. Είναι γνωστός και ως Σαρλό, από το όνομα του χαρακτήρα που ενσάρκωνε στα πρώτα έργα του.


Στην ταινία «Το τσίρκο» η αστυνομία καταδιώκει τον Σαρλό επειδή νομίζει ότι είναι πορτοφολάς κι εκείνος βρίσκει καταφύγιο σε ένα τσίρκο. Την ώρα του προγράμματος κατρακυλάει στην πίστα, η εμφάνισή του κάνει το κοινό να γελά και ο διευθυντής τον προσλαμβάνει αμέσως ως κλόουν. Ο ήρωας ερωτεύεται την ιπποκόμο αλλά...

Η ταινία γυρίστηκε το 1928 και ανήκει στον βωβό κινηματογράφο, δηλαδή δεν έχει ήχο από τα δρώμενα παρά μόνο συνοδευτική μουσική. Ακολουθεί ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα:



Ταινίες
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: el.wikipedia.org, myfilm.gr
ΕΙΚΟΝΑ: tvguide.com

14 Μαΐ 2012

Η δημιουργία του εμβρύου

Γονιμοποίηση

Μια καινούργια ζωή αρχίζει όταν ένα ωάριο γονιμοποιηθεί από ένα σπερματοζωάριο. Η ένωση αυτών των αναπαραγωγικών κυττάρων μιας γυναίκας και ενός άντρα ονομάζεται γονιμοποίηση.

Από το νέο κύτταρο που δημιουργείται, το ζυγωτό, σχηματίζεται σταδιακά ένας νέος οργανισμός, το παιδί τους.

Όλα αυτά γίνονται με μια συγκεκριμένη σειρά...



...και σε συγκεκριμένα σημεία του γυναικείου σώματος:


Ας τα δούμε λίγο πιο αναλυτικά

Τα σπερματοζωάρια παράγονται στους όρχεις όταν το αγόρι ωριμάσει. Κατά τη σεξουαλική πράξη 200-300 εκατομμύρια από αυτά εισάγονται στον κόλπο της γυναίκας με τη βοήθεια του πέους και αρχίζουν να κινούνται προς τις σάλπιγγες, ελπίζοντας να συναντήσουν ένα ώριμο ωάριο και να το γονιμοποιήσουν. Μόνο κάποιες χιλιάδες από αυτά, ωστόσο, θα καταφέρουν να το πλησιάσουν και μόνο ένα θα το γονιμοποιήσει.

Τα ωάρια της γυναίκας έχουν δημιουργηθεί κατά την εμβρυϊκή ηλικία και φυλάσσονται στις ωοθήκες. Κάθε 28 ημέρες περίπου ένα από αυτά ωριμάζει και ξεκινά το ταξίδι του προς τη σάλπιγγα. Αν συναντήσει εκεί ένα σπερματοζωάριο όσο είναι ζωντανό, μπορεί να γονιμοποιηθεί.

Το ωάριο συναντάται με τα σπερματοζωάρια. Αν κάποιο από αυτά το γονιμοποιήσει, τα δύο κύτταρα ενώνονται και δημιουργούν το ζυγωτό, δηλαδή το γονιμοποιημένο ωάριο. Αμέσως το τοίχωμα του ζυγωτού σκληραίνει, οπότε δεν μπορούν να εισέλθουν άλλα σπερματοζωάρια.




Μόνο ένα σπερματοζωάριο θα γονιμοποιήσει το ωάριο

Το ζυγωτό κινείται αργά προς τη μήτρα και υφίσταται διαδοχικές διαιρέσεις: διαιρείται σε δύο κύτταρα, τα δύο κύτταρα διαιρούνται σε τέσσερα, τα τέσσερα σε οκτώ, τα οκτώ σε δεκαέξι κλπ. Αυτή η ομάδα κυττάρων, που ολοένα και διαιρείται σε περισσότερα, κινείται μέσα από τη σάλπιγγα και καταλήγει να «φωλιάσει» στη μήτρα και να εμφυτευθεί στα τοιχώματά της. Εκεί τα κύτταρα θα συνεχίσουν να διαιρούνται, σχηματίζοντας το έμβρυο.

Το έμβρυο θα προκύψει από τις διαδοχικές
διαιρέσεις του ζυγωτού

Κι αν δε συναντηθούν;

Τα σπερματοζωάρια ζουν μέσα στο σώμα της γυναίκας από μερικές ώρες έως και τρεις ημέρες. Αν στο μεταξύ δε συναντήσουν ένα ώριμο ωάριο ή δεν καταφέρουν να το γονιμοποιήσουν, πεθαίνουν και αποδομούνται.

Αν το ωάριο δε συναντήσει κάποιο σπερματοζωάριο για να γονιμοποιηθεί, πεθαίνει και αποδομείται επίσης. Παράλληλα, τα τοιχώματα της μήτρας καταστρέφονται και αποβάλλονται μέσω του κόλπου με την έμμηνο ρύση (την «περίοδο»), σηματοδοτώντας την πρώτη μέρα του εμμηνορυσιακού κύκλου.



ΠΗΓΗ: Φυσικά ΣΤ΄ Δημοτικού
ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com (1-2: Φυσικά ΣΤ΄ Δημοτικού, 3: Βιολογία Α΄ Γυμνασίου, 4: blogs.sch.gr/labos/)

Η ανάπτυξη του εμβρύου

Κύηση

Η ανάπτυξη του ανθρώπινου οργανισμού δεν ξεκινά με τη γέννησή του αλλά πολύ νωρίτερα, μέσα στο σώμα της μητέρας του. Εκεί αναπτύσσεται σταδιακά ώς τη στιγμή του τοκετού. Αυτή η «περίοδος κύησης», όπως ονομάζεται, διαρκεί φυσιολογικά περίπου εννέα μήνες.

Ο χρόνος κύησης στα άλλα ζώα ποικίλλει: τα ποντίκια, για παράδειγμα, χρειάζονται μόλις τρεις εβδομάδες για να γεννηθούν, τα κουνέλια τέσσερις, τα άλογα έντεκα μήνες και οι φάλαινες, ανάλογα με το είδος, 365-500 ημέρες.

Πρωταθλητής αναδεικνύεται ο ελέφαντας, καθώς παραμένει στο σώμα της μητέρας του από 20 έως 24 μήνες, δηλαδή περίπου 2 χρόνια!

Κατά τη διάρκεια της κύησης η μήτρα βαθμιαία μεγαλώνει και ανέρχεται μέσα στην κοιλιά, ενώ η έμμηνος ρύση (η «περίοδος») διακόπτεται. Το έμβρυο περιβάλλεται από τον αμνιακό σάκο και προστατεύεται από το αμνιακό υγρό που αυτός περιέχει.

Πώς τρώει και πώς αναπνέει το έμβρυο

Η κύηση (εγκυμοσύνη) ξεκινά μόλις το ζυγωτό εμφυτευθεί στα τοιχώματα της μήτρας. Αυτά είναι πλούσια σε αιμοφόρα αγγεία και βοηθούν την ανάπτυξη του εμβρύου, αφού επί δέκα περίπου εβδομάδες τού εξασφαλίζουν οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες.

Κατόπιν, μετά τον δεύτερο μήνα, το έμβρυο συνδέεται με το κυκλοφορικό σύστημα της μητέρας του. Αυτό γίνεται με τη δημιουργία ενός προσωρινού οργάνου στη μήτρα που ονομάζεται πλακούντας.


Από τον πλακούντα ξεκινάει ο ομφάλιος λώρος, ο οποίος καταλήγει στην κοιλιά του εμβρύου και επιτρέπει τη ροή αίματος από τη μητέρα προς το έμβρυο και αντίστροφα. Με την κυκλοφορία του αίματος περνούν στο κυκλοφορικό σύστημα του εμβρύου μόρια οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών, ενώ αποβάλλονται μόρια διοξειδίου του άνθρακα και άλλων βλαβερών ουσιών.

Όταν το έμβρυο γεννηθεί, ο πλακούντας αποβάλλεται από το σώμα της μητέρας.

Η ανάπτυξη του εμβρύου στο σώμα της μητέρας

Πρώτος μήνας. Αρχίζουν να σχηματίζονται η καρδιά και η σπονδυλική στήλη.


Δεύτερος μήνας. Αρχίζουν να σχηματίζονται τα μάτια, η μύτη, τα χείλη, η γλώσσα και τα δόντια. Λειτουργεί η καρδιά.


Τρίτος μήνας. Τα χέρια, τα πόδια και τα δάχτυλα έχουν σχηματιστεί πλήρως, όπως και όλα σχεδόν τα όργανα.


Τέταρτος μήνας. Το έμβρυο μπορεί να καταπίνει ή να πιπιλά το δάχτυλό του. Το φύλο του είναι αναγνωρίσιμο.


Πέμπτος μήνας. Εμφανίζονται μαλλιά στο κεφάλι του εμβρύου. Αρχίζει να κινεί τα άκρα του και να κλοτσά την κοιλιά της μητέρας του.


Έκτος μήνας. Το έμβρυο αρχίζει να ανοίγει τα βλέφαρά του για μικρά χρονικά διαστήματα.


Έβδομος μήνας. Έχουν σχηματιστεί τα αισθητήρια της γεύσης. Αν το έμβρυο γεννηθεί τώρα, θεωρείται πρόωρο και απαιτείται ειδική φροντίδα.


Όγδοος μήνας. Κατά τη διάρκεια αυτού του μήνα η ανάπτυξη του εμβρύου είναι μεγάλη. Όλα τα όργανά του, με εξαίρεση τους πνεύμονες, είναι αναπτυγμένα.


Ένατος μήνας. Οι πνεύμονες είναι έτοιμοι να λειτουργήσουν. Το έμβρυο παίρνει θέση χαμηλά στη μήτρα και φαίνεται λιγότερο κινητικό. Είναι έτοιμο να γεννηθεί.


Η ανάπτυξη του εμβρύου
και σε κινούμενη εικόνα



Ο τοκετός

Λίγο πριν τον τοκετό, δηλαδή την έξοδο από τη μήτρα, το έμβρυο παίρνει την κατάλληλη θέση: το κεφάλι του χαμηλώνει μέσα στη λεκάνη. Στο τέλος της εγκυμοσύνης σπάει ο αμνιακός σάκος, αποβάλλεται το αμνιακό υγρό («σπάνε τα νερά»), ενώ η μήτρα αρχίζει να συσπάται και προκαλούνται οι πόνοι του τοκετού.

Με τις συσπάσεις της μήτρας το έμβρυο οδηγείται έξω από το σώμα της μητέρας. Ακολουθεί η πρώτη αναπνοή του νεογέννητου και το πρώτο κλάμα. Ο τοκετός ολοκληρώνεται με το δέσιμο και στη συνέχεια το κόψιμο του ομφάλιου λώρου.



ΚΕΙΜΕΝΟ: Φυσικά ΣΤ΄ Δημοτικού, Βιολογία Α΄ Γυμνασίου
ΕΙΚΟΝΕΣ: Βιολογία Α΄ Γυμνασίου (1), Φυσικά ΣΤ΄ Δημοτικού (2-11)
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΙΚΟΝΩΝ: podilato98.blogspot.com

Το αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας

Το αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας είναι έτσι διαμορφωμένο, ώστε να εξυπηρετεί την ωρίμανση των ωαρίων, τη γονιμοποίηση, την κύηση και τον τοκετό. Αποτελείται από τις ωοθήκες, τις σάλπιγγες, τη μήτρα και τον κόλπο.


(πρόσθια και πλαϊνή όψη)

1. Ωοθήκες. Σε αυτές φυλάσσονται και ωριμάζουν τα ωάρια. Εδώ επίσης παράγονται οι γυναικείες ορμόνες.

* Μέσα στις ωοθήκες υπάρχουν γύρω στα 200.000 ωάρια, τα οποία έχουν δημιουργηθεί κατά την εμβρυϊκή ηλικία. Από την εφηβική ηλικία και μετά, και κάθε 28 ημέρες περίπου, ωριμάζει ένα ωάριο εναλλάξ σε κάθε ωοθήκη: στην αριστερή τον ένα μήνα, στη δεξιά τον επόμενο.

* Η περιοδική αυτή διαδικασία μειώνεται μετά την ηλικία των 40 περίπου ετών, κατά την κλιμακτήριο, και σταδιακά τερματίζεται. Έτσι, μόνο περίπου 400 ωάρια ωριμάζουν συνολικά κατά τη διάρκεια ζωής μιας γυναίκας.

2. Σάλπιγγες. Συνδέουν τις ωοθήκες με τη μήτρα. Στην ιατρική ορολογία ονομάζονται ωαγωγοί, επειδή είναι οι «δρόμοι» από τους οποίους περνούν τα ωάρια για να πάνε στη μήτρα.

* Όταν ένα ώριμο ωάριο περνάει από την ωοθήκη στη σάλπιγγα λέμε ότι υπάρχει ωορρηξία.

3. Μήτρα. Στα τοιχώματά της εμφυτεύεται το γονιμοποιημένο ωάριο και, αργότερα, το έμβρυο.

* Αν το ωάριο δε γονιμοποιηθεί, αποβάλλεται μέσω του κόλπου ό,τι είχε δημιουργηθεί για να φιλοξενήσει τη νέα ζωή: βλέννα, αίμα και κυτταρικά υπολείμματα. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται έμμηνη ρήση ή «περίοδος» και γίνεται για να επανέλθει το ενδομήτριο (δηλαδή ο ιστός που καλύπτει το εσωτερικό τοίχωμα της μήτρας) στην αρχική του κατάσταση.

Ο έμμηνος κύκλος της γυναίκας
(μια σχετική παρουσίαση βρίσκεται εδώ)

4. Κόλπος. Σε αυτόν εισέρχεται το πέος κατά τη σεξουαλική επαφή, προκειμένου να απελευθερώσει τα σπερματοζωάρια που θα προσπαθήσουν να γονιμοποιήσουν το ωάριο.

* Σε κάθε σεξουαλική επαφή στο εσωτερικό του κόλπου απελευθερώνονται εκατομμύρια σπερματοζωάρια, τα οποία κινούνται με τη βοήθεια της ουράς τους προς τις σάλπιγγες, ώστε να συναντηθούν με το ωάριο.


ΠΗΓΗ: Φυσικά ΣΤ΄ Δημοτικού
ΕΙΚΟΝΕΣ: Φυσικά ΣΤ΄ Δημοτικού (επιμέλεια: podilato98.blogspot.com), Βιολογία Α΄ Γυμνασίου

Διαβάστηκαν περισσότερο την τελευταία εβδομάδα: