23 Νοε 2022

Τα αρσενικά σε -υς

Λίγα και καλά!


1 Ο ιχθύς θέλει όμικρον στη γενική του ενικού και προσοχή στον πληθυντικό:

Ενικός αριθμός
Πληθυντικός αριθμός

ο
του
τον

ιχθύς
ιχθύος
ιχθύ


οι
των
τους

ιχθύες*
ιχθύων
ιχθύς


(*)
Πολλές φορές αναφέρεται λανθασμένα ως «ιχθείς»
Κλητική πληθυντικού: ιχθύες

Με παρόμοιο τρόπο κλίνεται και ο βότρυς, μόνο που στη γενική πληθυντικού μετακινεί τον τόνο:
  • ο βότρυς, του βότρυος / βότρυ
  • οι βότρυες, των βοτρύων

2 Ο μυς έχει τις ίδιες καταλήξεις, μόνο που κατεβάζει τον τόνο στις δύο γενικές:

Ενικός αριθμός
Πληθυντικός αριθμός

ο
του
τον

μυς
μυός
μυ


οι
των
τους

μύες
μυών
μυς


Κλητική πληθυντικού: μύες


3 Ο πέλεκυς κλίνεται με διαφορετικό τρόπο. Στον πληθυντικό, μάλιστα, ο τόνος κατεβαίνει μία θέση:

Ενικός αριθμός
Πληθυντικός αριθμός

ο
του
τον

πέλεκυς
πέλεκυ*
πέλεκυ


οι
των
τους

πελέκεις
πελέκεων
πελέκεις


(*)
Χρησιμοποιείται και ο παλαιότερος τύπος: του πελέκεως

Διπλός πέλεκυς

4 Ο μάρτυς (του μάρτυρος) και ο πήχυς (του πήχεως) εμφανίζονται ολοένα και πιο σπάνια στον λόγο μας.

Στη θέση τους συναντούμε τους τύπους «μάρτυρας» και «πήχης» που έχουν τις σύγχρονες καταλήξεις σε -ας και -ης.


ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Λεξικό της κοινής νεοελληνικής, Βικιλεξικό
ΕΙΚΟΝΕΣ: ixthionagora@facebook, 1zoom.me, commons.wikimedia.org

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Διαβάστηκαν περισσότερο την τελευταία εβδομάδα: