Τα αρσενικά σε -ης/-ηδες

Μπόλικα και ανισοσύλλαβα

Μπακάλης

Αυτά τα ουσιαστικά, όπως όλα τα ανισοσύλλαβα αρσενικά, έχουν δύο θέματα:

Ένα για τις πτώσεις του ενικού αριθμού: μπακάλ-ης, μπακάλ-η

Και ένα για τις πτώσεις του πληθυντικού: μπακάληδ-ες, μπακάληδ-ων

Σχεδόν όλα είναι οξύτονα ή παροξύτονα:

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

ο
του
τον

μπακάλης
μπακάλη
μπακάλη

οι
των
τους

μπακάληδες
μπακάληδων
μπακάληδες

Έτσι κλίνονται τα αρσενικά:

• ακαμάτης, ατζαμής, ατζέντης
• γιάπης, γιωταχής, γκιαούρης, γόης
• δερβίσης, εργένης, ιμάμης
• καουμπόης, κουτσομπόλης, κύρης
• μανάβης, μπεκρής, μπέμπης
• νταής, ντελάλης, ξεκούτης
• πεντοζάλης, πεταλωτής
• ρεζίλης, σεΐχης, σερίφης
• τσιφούτης, τσοπάνης
• φασουλής, φαφούτης
• χαλίφης, χασάπης, χασομέρης  

Με τον ίδιο τρόπο κλίνονται:

α) Τα αρσενικά που λήγουν σε:

• -άρης (βαρκάρης, τριαντάρης)
• -έρης (νταλικέρης, τιμονιέρης)
• -ίρης (βεζίρης, μουσαφίρης)
• -λής (μουστακαλής)
• -ούλης (αδελφούλης, παππούλης)
• -τζής (καφετζής, χιμπατζής)

β) Πολλά κύρια ονόματα. Τα περισσότερα τα συναντούμε και στον πληθυντικό αριθμό:

• Αντώνης, Βαγγέλης, Βασίλης
• Γενάρης, Γιάννης, Δημήτρης
• Ηρακλής, Θανάσης, Ιορδάνης
• Καραγκιόζης, Κωστής, Λευτέρης
• Μιχάλης, Παναγιώτης, Περικλής
• Σωτήρης, Φώτης, Ωνάσης

γ) Το αρσενικό των επιθέτων σε -ης, -α, -ικο και -ής, -ού, -ίδικο:

• ζαβολιάρης, τεμπέλης
• γκαφατζής, πλακατζής

Μπέμπης

Τα λίγα προπαροξύτονα

Ο κοτζάμπασης και ο φούρναρης στον πληθυντικό κατεβάζουν τον τόνο μία θέση, εφόσον ποτέ δεν μπαίνει τόνος πριν την προπαραλήγουσα:

• κοτζάμπασης → κοτζαμπάσηδες
• φούρναρης → φουρνάρηδες

Δεύτερος πληθυντικός

Μερικά από αυτά τα αρσενικά παρουσιάζουν στον πληθυντικό και πιο λαϊκούς τύπους με τις καταλήξεις -αίοι, -αίων, -αίους:

• κατεργάρηδες – κατεργαραίοι
• Κολοκοτρώνηδες – Κολοκοτρωναίοι
• μουσαφίρηδες – μουσαφιραίοι
• νοικοκύρηδες – νοικοκυραίοι
• τσοπάνηδες – τσοπαναραίοι

► Η κλίση των ουσιαστικών ► Η κλίση των αρσενικών ουσιαστικών  1.  Τα αρσενικά σε -ος (1)  2.  Τα αρσενικά σε -ος (2)  3.  Τα αρσενικά σε -ης  4.  Τα αρσενικά σε -ης/-ηδες  5.  Τα αρσενικά σε -ης/-εις  6.  Τα αρσενικά σε -υς  7.  Τα αρσενικά σε -ας  8.  Τα αρσενικά σε -άς/-άδες  9.  Τα αρσενικά σε -έας/-είς 10. Τα αρσενικά σε -ές 11. Τα αρσενικά σε -ους 12. Τα αρσενικά σε -ρ 13. Αρσενικά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των θηλυκών ουσιαστικών  1.  Τα θηλυκά σε -α (1)  2.  Τα θηλυκά σε -α (2)  3.  Τα θηλυκά σε -ά/-άδες  4.  Τα θηλυκά σε -ση, -ξη, -ψη  5.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (1)  6.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (2)  7.  Τα θηλυκά σε -ος  8.  Τα θηλυκά σε -ας  9.  Τα θηλυκά σε -ης 10. Τα θηλυκά σε -ης/-εις 11. Τα θηλυκά σε -υς 12. Τα θηλυκά σε -ού 13. Τα θηλυκά σε -ρ 14. Τα θηλυκά σε -ω 15. Θηλυκά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των ουδέτερων ουσιαστικών  1.  Τα ουδέτερα σε -ο (1)  2.  Τα ουδέτερα σε -ο (2)  3.  Τα ουδέτερα σε -σιμο, -ξιμο, -ψιμο  4.  Τα ουδέτερα σε -ι  5.  Τα ουδέτερα σε -υ  6.  Τα ουδέτερα σε -μα  7.  Τα ουδέτερα σε -ος  8.  Τα ουδέτερα σε -ας  9.  Τα ουδέτερα σε -ες 10. Τα ουδέτερα σε -ως 11. Τα ουδέτερα σε -ν 12. Τα ουδέτερα σε -ρ ► Τα άκλιτα ουσιαστικά  1.  Άκλιτα αρσενικά  2.  Άκλιτα θηλυκά  3.  Άκλιτα ουδέτερα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γραμματική Α΄-Γ΄ Γυμνασίου, Βικιλεξικό
ΕΚΟΝΕΣ: fotocommunity.de, pronews.gr, podilato98.blogspot.com

Τα θηλυκά σε -ά/-άδες

Οξύτονα και ανισοσύλλαβα

Αυτά τα ουσιαστικά, όπως όλα τα ανισοσύλλαβα θηλυκά, έχουν δύο θέματα:

Ένα για τις πτώσεις του ενικού αριθμού: μαμ-ά, μαμ-άς

Και ένα για τις πτώσεις του πληθυντικού: μαμάδ-ες, μαμάδ-ων

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

η
της
τη

μαμά
μαμάς
μαμά

οι
των
τις

μαμάδες
μαμάδων
μαμάδες

Έτσι κλίνονται τα θηλυκά:

• γιαγιά, θεια
• κυρά, μαμά
• νονά, νταντά
• οκά

Και όλα τα σύνθετα που σχηματίζουν:

• προ-γιαγιά
• χαζο-μαμά

► Η κλίση των ουσιαστικών ► Η κλίση των αρσενικών ουσιαστικών  1.  Τα αρσενικά σε -ος (1)  2.  Τα αρσενικά σε -ος (2)  3.  Τα αρσενικά σε -ης  4.  Τα αρσενικά σε -ης/-ηδες  5.  Τα αρσενικά σε -ης/-εις  6.  Τα αρσενικά σε -υς  7.  Τα αρσενικά σε -ας  8.  Τα αρσενικά σε -άς/-άδες  9.  Τα αρσενικά σε -έας/-είς 10. Τα αρσενικά σε -ές 11. Τα αρσενικά σε -ους 12. Τα αρσενικά σε -ρ 13. Αρσενικά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των θηλυκών ουσιαστικών  1.  Τα θηλυκά σε -α (1)  2.  Τα θηλυκά σε -α (2)  3.  Τα θηλυκά σε -ά/-άδες  4.  Τα θηλυκά σε -ση, -ξη, -ψη  5.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (1)  6.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (2)  7.  Τα θηλυκά σε -ος  8.  Τα θηλυκά σε -ας  9.  Τα θηλυκά σε -ης 10. Τα θηλυκά σε -ης/-εις 11. Τα θηλυκά σε -υς 12. Τα θηλυκά σε -ού 13. Τα θηλυκά σε -ρ 14. Τα θηλυκά σε -ω 15. Θηλυκά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των ουδέτερων ουσιαστικών  1.  Τα ουδέτερα σε -ο (1)  2.  Τα ουδέτερα σε -ο (2)  3.  Τα ουδέτερα σε -σιμο, -ξιμο, -ψιμο  4.  Τα ουδέτερα σε -ι  5.  Τα ουδέτερα σε -υ  6.  Τα ουδέτερα σε -μα  7.  Τα ουδέτερα σε -ος  8.  Τα ουδέτερα σε -ας  9.  Τα ουδέτερα σε -ες 10. Τα ουδέτερα σε -ως 11. Τα ουδέτερα σε -ν 12. Τα ουδέτερα σε -ρ ► Τα άκλιτα ουσιαστικά  1.  Άκλιτα αρσενικά  2.  Άκλιτα θηλυκά  3.  Άκλιτα ουδέτερα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού
ΕΙΚΟΝΑ: healthstories.gr

Τα θηλυκά σε -ης

Προσοχή στη γενική!

Αυτά οι λέξεις φανερώνουν κάποια ιδιότητα, κυρίως επάγγελμα, και τις συναντούμε και σε αρσενικό γένος:

• η βουλευτής – ο βουλευτής
• η ολυμπιονίκης – ο ολυμπιονίκης
• η περιφερειάρχης – ο περιφερειάρχης

Κλίνονται όπως τα αντίστοιχα αρσενικά, εκτός από τη γενική του ενικού, η οποία λήγει σε -ου:

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

η
της
τη

βουλευτής
βουλευτού
βουλευτή

οι
των
τις

βουλευτές
βουλευτών
βουλευτές

Έτσι κλίνονται τα θηλυκά σε -τής:

• δικαστής, θεατής
• κριτής, πρεσβευτής

Και όλα τα σύνθετα που σχηματίζουν:

• ευρω-βουλευτής
• ιατρο-δικαστής

Μετακίνηση τόνου

Στα παροξύτονα η γενική του ενικού δεν είναι πάντα εύχρηστη και κάποιες φορές μας ξενίζει.

Επίσης, στη γενική του πληθυντικού ο τόνος κατεβαίνει στη λήγουσα:

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

η
της
την

πρωτοδίκης
πρωτοδίκου
πρωτοδίκη

οι
των
τις

πρωτοδίκες
πρωτοδικών
πρωτοδίκες

Έτσι κλίνονται τα θηλυκά που λήγουν σε:

• -άρχης (θιασάρχης, περιφερειάρχης)
• -δίκης (ειρηνοδίκης, πρωτοδίκης)
• -νίκης (βαλκανιονίκης, ολυμπιονίκης)
• -της (διπλωμάτης, εφέτης, πολίτης)

► Η κλίση των ουσιαστικών ► Η κλίση των αρσενικών ουσιαστικών  1.  Τα αρσενικά σε -ος (1)  2.  Τα αρσενικά σε -ος (2)  3.  Τα αρσενικά σε -ης  4.  Τα αρσενικά σε -ης/-ηδες  5.  Τα αρσενικά σε -ης/-εις  6.  Τα αρσενικά σε -υς  7.  Τα αρσενικά σε -ας  8.  Τα αρσενικά σε -άς/-άδες  9.  Τα αρσενικά σε -έας/-είς 10. Τα αρσενικά σε -ές 11. Τα αρσενικά σε -ους 12. Τα αρσενικά σε -ρ 13. Αρσενικά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των θηλυκών ουσιαστικών  1.  Τα θηλυκά σε -α (1)  2.  Τα θηλυκά σε -α (2)  3.  Τα θηλυκά σε -ά/-άδες  4.  Τα θηλυκά σε -ση, -ξη, -ψη  5.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (1)  6.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (2)  7.  Τα θηλυκά σε -ος  8.  Τα θηλυκά σε -ας  9.  Τα θηλυκά σε -ης 10. Τα θηλυκά σε -ης/-εις 11. Τα θηλυκά σε -υς 12. Τα θηλυκά σε -ού 13. Τα θηλυκά σε -ρ 14. Τα θηλυκά σε -ω 15. Θηλυκά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των ουδέτερων ουσιαστικών  1.  Τα ουδέτερα σε -ο (1)  2.  Τα ουδέτερα σε -ο (2)  3.  Τα ουδέτερα σε -σιμο, -ξιμο, -ψιμο  4.  Τα ουδέτερα σε -ι  5.  Τα ουδέτερα σε -υ  6.  Τα ουδέτερα σε -μα  7.  Τα ουδέτερα σε -ος  8.  Τα ουδέτερα σε -ας  9.  Τα ουδέτερα σε -ες 10. Τα ουδέτερα σε -ως 11. Τα ουδέτερα σε -ν 12. Τα ουδέτερα σε -ρ ► Τα άκλιτα ουσιαστικά  1.  Άκλιτα αρσενικά  2.  Άκλιτα θηλυκά  3.  Άκλιτα ουδέτερα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Λεξικό της κοινής νεοελληνικής, Βικιλεξικό, Σύγχρονη Σχολική Γραμματική για όλους, Μείζον Ελληνικό Λεξικό Τεγόπουλου-⁠Φυτράκη (1997)
ΕΙΚΟΝΕΣ: Timelinegr@youtube, ertnews.gr

Τα αρσενικά σε -άς/-άδες

Οξύτονα και ανισοσύλλαβα

Μπαμπάς

Αυτά τα ουσιαστικά, όπως όλα τα ανισοσύλλαβα αρσενικά, έχουν δύο θέματα:

Ένα για τις πτώσεις του ενικού αριθμού: μπαμπ-άς, μπαμπ-ά

Και ένα για τις πτώσεις του πληθυντικού: μπαμπάδ-ες, μπαμπάδ-⁠ων

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

ο
του
τον

μπαμπάς
μπαμπά
μπαμπά

οι
των
τους

μπαμπάδες
μπαμπάδων
μπαμπάδες

Έτσι κλίνονται, μεταξύ άλλων, τα αρσενικά:

• ανανάς, αρακάς, αχταρμάς
• βοριάς, βορράς, βραχνάς
• γιακάς, γιαρμάς, γολγοθάς
• ζητάς, ιαχωβάς
• καβγάς, κομπιουτεράς, κουβάς
• λουκουμάς, μπελάς
• νταλκάς, ντολμάς
• παπάς, παράς, πιτσιρικάς
• ροκάς, σαματάς, σοβάς
• ταμπλάς, ταραμάς, τραχανάς
• φουκαράς, φυγάς, χαλβάς
• ψαράς, ψαροντουφεκάς  

Με τον ίδιο τρόπο κλίνονται:

α) Τα σύνθετα που σχηματίζονται από τα προηγούμενα αρσενικά:

• λαχανο-ντολμάς, σκυλο-καβγάς
• φορο-φυγάς, χαζο-μπαμπάς

β) Τα αρσενικά που λήγουν σε:

• -αράς (κλειδαράς, παικταράς)
• -ιάς (βασιλιάς, χιονιάς)

γ) Τα κύρια ονόματα σε -άς. Τα περισσότερα τα συναντούμε μόνο στον ενικό αριθμό:

• Γαλατάς, Γολγοθάς, Θωμάς
• Καναδάς, Κοσμάς, Κουβαράς
• Λαγκαδάς, Λουκάς
• Μηνάς, Μοριάς, Μυστράς
• Παναμάς, Παρασκευάς, Πειραιάς
• Σκαραμαγκάς, Σχοινιάς

δ) Το αρσενικό των επιθέτων σε -άς, -ού, -άδικο:

• γλωσσάς, καλοφαγάς
• πολυλογάς, υπναράς

Ψαράς

Παροξύτονα και προπαροξύτονα

Τα παροξύτονα και προπαροξύτονα αρσενικά σε -ας/-αδες είναι ελάχιστα:

• δέσποτας → δεσποτάδες
• κάλφας → καλφάδες
• μπάρμπας → μπαρμπάδες
• ρήγας → ρηγάδες
• χότζας → χοτζάδες

Εξάσκηση

Πατήστε στην εικόνα και ελέγξτε τις γνώσεις σας:

► Η κλίση των ουσιαστικών ► Η κλίση των αρσενικών ουσιαστικών  1.  Τα αρσενικά σε -ος (1)  2.  Τα αρσενικά σε -ος (2)  3.  Τα αρσενικά σε -ης  4.  Τα αρσενικά σε -ης/-ηδες  5.  Τα αρσενικά σε -ης/-εις  6.  Τα αρσενικά σε -υς  7.  Τα αρσενικά σε -ας  8.  Τα αρσενικά σε -άς/-άδες  9.  Τα αρσενικά σε -έας/-είς 10. Τα αρσενικά σε -ές 11. Τα αρσενικά σε -ους 12. Τα αρσενικά σε -ρ 13. Αρσενικά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των θηλυκών ουσιαστικών  1.  Τα θηλυκά σε -α (1)  2.  Τα θηλυκά σε -α (2)  3.  Τα θηλυκά σε -ά/-άδες  4.  Τα θηλυκά σε -ση, -ξη, -ψη  5.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (1)  6.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (2)  7.  Τα θηλυκά σε -ος  8.  Τα θηλυκά σε -ας  9.  Τα θηλυκά σε -ης 10. Τα θηλυκά σε -ης/-εις 11. Τα θηλυκά σε -υς 12. Τα θηλυκά σε -ού 13. Τα θηλυκά σε -ρ 14. Τα θηλυκά σε -ω 15. Θηλυκά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των ουδέτερων ουσιαστικών  1.  Τα ουδέτερα σε -ο (1)  2.  Τα ουδέτερα σε -ο (2)  3.  Τα ουδέτερα σε -σιμο, -ξιμο, -ψιμο  4.  Τα ουδέτερα σε -ι  5.  Τα ουδέτερα σε -υ  6.  Τα ουδέτερα σε -μα  7.  Τα ουδέτερα σε -ος  8.  Τα ουδέτερα σε -ας  9.  Τα ουδέτερα σε -ες 10. Τα ουδέτερα σε -ως 11. Τα ουδέτερα σε -ν 12. Τα ουδέτερα σε -ρ ► Τα άκλιτα ουσιαστικά  1.  Άκλιτα αρσενικά  2.  Άκλιτα θηλυκά  3.  Άκλιτα ουδέτερα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Λεξικό της κοινής νεοελληνικής, Βικιλεξικό
ΕΙΚΟΝΕΣ: northcoastcourier.co.za, voyagechallenge.com
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: inschool.gr

Τα ουδέτερα σε -ας

Λίγα και καλά!

Αυτά τα όμορφα ουσιαστικά, όπως όλα τα ανισοσύλλαβα ουδέτερα, έχουν δύο θέματα:

Το ένα σχηματίζει τις όμοιες πτώσεις του ενικού: τέρ-ας

Το άλλο σχηματίζει τη γενική του ενικού και όλες τις πτώσεις του πληθυντικού: τέρατ-ος, τέρατ-α, τεράτ-ων

Τέρας

Αυτό το δεύτερο θέμα χρησιμοποιείται κατά κανόνα και για τον σχηματισμό νέων (παράγωγων ή σύνθετων) λέξεων: τερατ-⁠άκι, τερατ-⁠ό⁠-μορφος

Επίσης, στη γενική του πληθυντικού ο τόνος κατεβαίνει στην παραλήγουσα:

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

το
του
το

τέρας
τέρατος
τέρας

τα
των
τα

τέρατα
τεράτων
τέρατα

Παρόμοια ουδέτερα:

• άλας, κρέας
• πάγκρεας, πέρας
• σέλας

Ειδικές περιπτώσεις

Το γήρας και το σέβας σχηματίζουν τον πληθυντικό με διαφορετικό τρόπο:

• το γήρας → τα γηρατειά
• το σέβας → τα σέβη (και τα δύο χωρίς γενική)

► Η κλίση των ουσιαστικών ► Η κλίση των αρσενικών ουσιαστικών  1.  Τα αρσενικά σε -ος (1)  2.  Τα αρσενικά σε -ος (2)  3.  Τα αρσενικά σε -ης  4.  Τα αρσενικά σε -ης/-ηδες  5.  Τα αρσενικά σε -ης/-εις  6.  Τα αρσενικά σε -υς  7.  Τα αρσενικά σε -ας  8.  Τα αρσενικά σε -άς/-άδες  9.  Τα αρσενικά σε -έας/-είς 10. Τα αρσενικά σε -ές 11. Τα αρσενικά σε -ους 12. Τα αρσενικά σε -ρ 13. Αρσενικά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των θηλυκών ουσιαστικών  1.  Τα θηλυκά σε -α (1)  2.  Τα θηλυκά σε -α (2)  3.  Τα θηλυκά σε -ά/-άδες  4.  Τα θηλυκά σε -ση, -ξη, -ψη  5.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (1)  6.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (2)  7.  Τα θηλυκά σε -ος  8.  Τα θηλυκά σε -ας  9.  Τα θηλυκά σε -ης 10. Τα θηλυκά σε -ης/-εις 11. Τα θηλυκά σε -υς 12. Τα θηλυκά σε -ού 13. Τα θηλυκά σε -ρ 14. Τα θηλυκά σε -ω 15. Θηλυκά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των ουδέτερων ουσιαστικών  1.  Τα ουδέτερα σε -ο (1)  2.  Τα ουδέτερα σε -ο (2)  3.  Τα ουδέτερα σε -σιμο, -ξιμο, -ψιμο  4.  Τα ουδέτερα σε -ι  5.  Τα ουδέτερα σε -υ  6.  Τα ουδέτερα σε -μα  7.  Τα ουδέτερα σε -ος  8.  Τα ουδέτερα σε -ας  9.  Τα ουδέτερα σε -ες 10. Τα ουδέτερα σε -ως 11. Τα ουδέτερα σε -ν 12. Τα ουδέτερα σε -ρ ► Τα άκλιτα ουσιαστικά  1.  Άκλιτα αρσενικά  2.  Άκλιτα θηλυκά  3.  Άκλιτα ουδέτερα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Βικιλεξικό
ΕΙΚΟΝΕΣ: herculesparkgreece@facebook, opentvgr@youtube

Τα αρσενικά σε -έας/-είς

Προσοχή στον πληθυντικό!

Συγγραφέας

Αυτά τα όμορφα ουσιαστικά σχηματίζουν τις όμοιες πτώσεις του πληθυντικού σε -είς. Η σύγχρονη κατάληξη σε «-⁠ες» δε θα ηχούσε ωραία:

• ο συγγραφέας → οι συγγραφέες συγγραφείς

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

ο
του
τον

συγγραφέας
συγγραφέα
συγγραφέα

οι
των
τους

συγγραφείς
συγγραφέων
συγγραφείς

Έτσι κλίνονται, μεταξύ άλλων, τα αρσενικά:

• αλιέας, απαγωγέας, αποστολέας
• βασιλέας
• γονέας, γραμματέας, γραφέας
• διανομέας, διερμηνέας, δρομέας
• εισαγγελέας, εισβολέας, εκσκαφέας
• ιερέας, ιππέας
• καταστροφέας, κουρέας
• μετατροπέας, προβολέας
• σκαπανέας, σπορέας, σφαγέας
• τομέας, φορέας  

Με τον ίδιο τρόπο κλίνονται:

α) Τα σύνθετα που σχηματίζονται από τα προηγούμενα αρσενικά:

• αμ-φορέας, αντ-εισαγγελέας
• αντι-βασιλέας, απο-γραφέας
• αρχ-ιερέας, κατα-δρομέας
• τραυματιο-φορέας

β) Τα κύρια ονόματα σε -έας. Συνήθως τα συναντούμε μόνο στον ενικό αριθμό:

• Ανδρέας (Αντρέας), Αχιλλέας
• Θησέας, Ιδομενέας
• Καρέας, Καφηρέας
• Mορφέας, Νηρέας
• Οδυσσέας, Ορφέας
• Περσέας, Προμηθέας, Πρωτέας

Εκσκαφέας

Ειδική περίπτωση

Ο ψηλέας σχηματίζει τον πληθυντικό όπως τα περισσότερα αρσενικά σε -ας: οι ψηλέες, των ψηλέων

► Η κλίση των ουσιαστικών ► Η κλίση των αρσενικών ουσιαστικών  1.  Τα αρσενικά σε -ος (1)  2.  Τα αρσενικά σε -ος (2)  3.  Τα αρσενικά σε -ης  4.  Τα αρσενικά σε -ης/-ηδες  5.  Τα αρσενικά σε -ης/-εις  6.  Τα αρσενικά σε -υς  7.  Τα αρσενικά σε -ας  8.  Τα αρσενικά σε -άς/-άδες  9.  Τα αρσενικά σε -έας/-είς 10. Τα αρσενικά σε -ές 11. Τα αρσενικά σε -ους 12. Τα αρσενικά σε -ρ 13. Αρσενικά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των θηλυκών ουσιαστικών  1.  Τα θηλυκά σε -α (1)  2.  Τα θηλυκά σε -α (2)  3.  Τα θηλυκά σε -ά/-άδες  4.  Τα θηλυκά σε -ση, -ξη, -ψη  5.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (1)  6.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (2)  7.  Τα θηλυκά σε -ος  8.  Τα θηλυκά σε -ας  9.  Τα θηλυκά σε -ης 10. Τα θηλυκά σε -ης/-εις 11. Τα θηλυκά σε -υς 12. Τα θηλυκά σε -ού 13. Τα θηλυκά σε -ρ 14. Τα θηλυκά σε -ω 15. Θηλυκά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των ουδέτερων ουσιαστικών  1.  Τα ουδέτερα σε -ο (1)  2.  Τα ουδέτερα σε -ο (2)  3.  Τα ουδέτερα σε -σιμο, -ξιμο, -ψιμο  4.  Τα ουδέτερα σε -ι  5.  Τα ουδέτερα σε -υ  6.  Τα ουδέτερα σε -μα  7.  Τα ουδέτερα σε -ος  8.  Τα ουδέτερα σε -ας  9.  Τα ουδέτερα σε -ες 10. Τα ουδέτερα σε -ως 11. Τα ουδέτερα σε -ν 12. Τα ουδέτερα σε -ρ ► Τα άκλιτα ουσιαστικά  1.  Άκλιτα αρσενικά  2.  Άκλιτα θηλυκά  3.  Άκλιτα ουδέτερα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Αντίστροφο Λεξικό (Αναστασιάδη-Συμεωνίδη)
ΕΙΚΟΝΕΣ: maleviziotis.gr, commons.wikimedia.org

Τα θηλυκά σε -ας

Προσοχή στη γενική!

Αυτά οι λέξεις φανερώνουν κάποια ιδιότητα, κυρίως επάγγελμα, και τις συναντούμε και σε αρσενικό γένος:

• η εισαγγελέας – ο εισαγγελέας
• η κηδεμόνας – ο κηδεμόνας
• η συγγραφέας – ο συγγραφέας
• η τραυματίας – ο τραυματίας

Συγγραφέας

Κλίνονται όπως τα αντίστοιχα αρσενικά, αλλά χρειάζονται προσοχή στη γενική του ενικού αριθμού. Γι’ αυτό τις χωρίζουμε σε τρεις κατηγορίες:

• Θηλυκά σε -έας
  (η συγγραφέας, της συγγραφέως)
• Θηλυκά σε -ίας
  (η ταμίας, της ταμία)
• Υπόλοιπα θηλυκά σε -ας
  (η επιστήμονας, της επιστήμονος)

Θηλυκά σε -έας

Η γενική του ενικού λήγει σε -έως. Στον πληθυντικό ακολουθούν την κλίση των αρσενικών σε -έας:

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

η
της
τη

συγγραφέας
συγγραφέως
συγγραφέα

οι
των
τις

συγγραφείς
συγγραφέων
συγγραφείς

Έτσι κλίνονται τα θηλυκά:

• απογραφέας, αποστολέας
• γραμματέας
• διανομέας, διερμηνέας, δρομέας
• εισαγγελέας, εισβολέας, εντολέας
• ιππέας

Και όλα τα σύνθετα που σχηματίζουν:

• αντ-εισαγγελέας
• εκ-δρομέας

Δρομέας

Θηλυκά σε -ίας

Η γενική του ενικού λήγει σε -ία, αλλά δεν είναι πάντα εύχρηστη και συχνά μας ξενίζει.

Επίσης, στη γενική του πληθυντικού ο τόνος κατεβαίνει στη λήγουσα:

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

η
της
την

ταμίας
ταμία
ταμία

οι
των
τις

ταμίες
ταμιών
ταμίες

Έτσι κλίνονται τα θηλυκά:

• αισθηματίας, εγκληματίας
• επαγγελματίας, επιχειρηματίας
• κτηματίας, λοχίας
• σωσίας, τραυματίας

Επιχειρηματίας

Υπόλοιπα θηλυκά σε -ας

Η γενική του ενικού λήγει σε -ος, ενώ στη γενική του πληθυντικού ο τόνος κατεβαίνει στην παραλήγουσα:

Ενικός αριθμός

Πληθυντικός αριθμός

η
της
την

επιστήμονας
επιστήμονος
επιστήμονα

οι
των
τις

επιστήμονες
επιστημόνων
επιστήμονες

Έτσι κλίνονται τα θηλυκά:

• αριστερόχειρας, αρχιτέκτονας
• δεξιόχειρας, διδάκτορας, δόκτορας
• είρωνας, εκλέκτορας
• κηδεμόνας, κοσμήτορας
• λέκτορας, μάρτυρας
• πραγματογνώμονας, πρόσφυγας

Και όλα τα σύνθετα που σχηματίζουν:

• ιερο-μάρτυρας
• οσιο-μάρτυρας
• ψευδο-μάρτυρας

Eπιστήμονας

► Η κλίση των ουσιαστικών ► Η κλίση των αρσενικών ουσιαστικών  1.  Τα αρσενικά σε -ος (1)  2.  Τα αρσενικά σε -ος (2)  3.  Τα αρσενικά σε -ης  4.  Τα αρσενικά σε -ης/-ηδες  5.  Τα αρσενικά σε -ης/-εις  6.  Τα αρσενικά σε -υς  7.  Τα αρσενικά σε -ας  8.  Τα αρσενικά σε -άς/-άδες  9.  Τα αρσενικά σε -έας/-είς 10. Τα αρσενικά σε -ές 11. Τα αρσενικά σε -ους 12. Τα αρσενικά σε -ρ 13. Αρσενικά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των θηλυκών ουσιαστικών  1.  Τα θηλυκά σε -α (1)  2.  Τα θηλυκά σε -α (2)  3.  Τα θηλυκά σε -ά/-άδες  4.  Τα θηλυκά σε -ση, -ξη, -ψη  5.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (1)  6.  Τα υπόλοιπα θηλυκά σε -η (2)  7.  Τα θηλυκά σε -ος  8.  Τα θηλυκά σε -ας  9.  Τα θηλυκά σε -ης 10. Τα θηλυκά σε -ης/-εις 11. Τα θηλυκά σε -υς 12. Τα θηλυκά σε -ού 13. Τα θηλυκά σε -ρ 14. Τα θηλυκά σε -ω 15. Θηλυκά με άλλες καταλήξεις ► Η κλίση των ουδέτερων ουσιαστικών  1.  Τα ουδέτερα σε -ο (1)  2.  Τα ουδέτερα σε -ο (2)  3.  Τα ουδέτερα σε -σιμο, -ξιμο, -ψιμο  4.  Τα ουδέτερα σε -ι  5.  Τα ουδέτερα σε -υ  6.  Τα ουδέτερα σε -μα  7.  Τα ουδέτερα σε -ος  8.  Τα ουδέτερα σε -ας  9.  Τα ουδέτερα σε -ες 10. Τα ουδέτερα σε -ως 11. Τα ουδέτερα σε -ν 12. Τα ουδέτερα σε -ρ ► Τα άκλιτα ουσιαστικά  1.  Άκλιτα αρσενικά  2.  Άκλιτα θηλυκά  3.  Άκλιτα ουδέτερα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Βικιλεξικό
ΕΙΚΟΝΕΣ: mommyjammi.gr, verywellfit.com, thenexthint.com, diplomaticourier.com