Τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ

Ο Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ) είναι μια στρατιωτική αμυντική συμμαχία χωρών της Δύσης που βρίσκονται δυτικά και ανατολικά του Βόρειου Ατλαντικού Ωκεανού.

Τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ

Το ΝΑΤΟ, γνωστό και ως Βορειοατλαντική Συμμαχία, ιδρύθηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και απαρτίζεται από 32 κράτη μέλη. Η έδρα του βρίσκεται στις Βρυξέλλες, την πρωτεύουσα του Βελγίου.

Σκοπός του ΝΑΤΟ είναι η ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των χωρών που το αποτελούν, η προώθηση των γεωπολιτικών συμφερόντων τους και η αποτροπή της ένοπλης επίθεσης εναντίον κάποιου κράτους μέλους από άλλη χώρα.

ΝΑΤΟ – ΟΤΑΝ

Το λογότυπο της Συμμαχίας αναγράφει τα αρχικά της στις δύο επίσημες γλώσσες της.

• Αγγλικά: North Atlantic Treaty Organization
• Γαλλικά: Organisation du Traité de l’Atlantique Nord

Σύντομη ιστορία του ΝΑΤΟ

1949. Ίδρυση της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας από δέκα χώρες της Ευρώπης (Ισλανδία, Νορβηγία, Ηνωμένο Βασίλειο, Δανία, Γαλλία, Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Πορτογαλία, Ιταλία) και δύο της Βόρειας Αμερικής (ΗΠΑ, Καναδάς).

1952. Το ΝΑΤΟ διευρύνεται για πρώτη φορά. Εισέρχονται δύο νέες χώρες, η Ελλάδα και η Τουρκία.

1955. Εισέρχεται μία νέα χώρα, η Δυτική Γερμανία.

1982. Εισέρχεται μία νέα χώρα, η Ισπανία.

1990. Το ΝΑΤΟ διευρύνεται για τέταρτη φορά. Η Ανατολική Γερμανία ενσωματώνεται στη Δυτική και γίνεται τμήμα της ενιαίας πλέον Γερμανίας.

Το κτίριο του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλες

1999. Εισέρχονται τρεις νέες χώρες: Πολωνία, Τσεχία, Ουγγαρία.

2004. Εισέρχονται εφτά νέες χώρες: Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Βουλγαρία, Ρουμανία.

2009. Εισέρχονται δύο νέες χώρες, η Κροατία και η Αλβανία.

2017. Εισέρχεται μία νέα χώρα, το Μαυροβούνιο.

2020. Εισέρχεται μία νέα χώρα, η Βόρεια Μακεδονία.

2023. Εισέρχεται μία νέα χώρα, η Φινλανδία.

2024. Εισέρχεται μία νέα χώρα, η Σουηδία.

Η σημαία του ΝΑΤΟ

Τα κράτη μέλη του ΟΗΕ

Τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Κράτη

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: el.wikipedia.org
ΕΙΚΟΝΕΣ: el.wikipedia.org (1-2, 5), naszapolska.pl (3), en.wikipedia.org (4)

Υπερωρίες

Του Αρκά

Έλληνας σκιτσογράφος και συγγραφέας

1. Δίσεκτο έτος το 2016
2. Υπερωρίες

Κόμικς – ΣκίτσαΧρόνος

ΠΗΓΗ: Arkas-The-Original-Page@facebook
ΣΕΙΡΑ: Ο Φεβρουάριος και οι έντεκα μήνες

Τα ρήματα σε -ω

Η ομάδα της Α΄ συζυγίας

Εδώ βρίσκονται τα περισσότερα ρήματα της ενεργητικής φωνής. Έχουν δύο θέματα, ένα για τους συνεχείς χρόνους και ένα για τους απλούς και συντελεσμένους.

Βάφει

Οι συνεχείς χρόνοι

Οι χρόνοι αυτοί σχηματίζονται από το ενεστωτικό θέμα. Οι δύο (ενεστώτας, συνεχής μέλλοντας) έχουν τις ίδιες καταλήξεις:

Ενεστώτας

ντύνω
ντύνεις
ντύνει

ντύνουμε
ντύνετε
ντύνουν*

Παρατατικός

έντυνα
έντυνες
έντυνε

ντύναμε
ντύνατε
έντυναν*

Συνεχής μέλλοντας

θα ντύνω

* Εναλλακτικοί τύποι: ντύνουνε, ντύνανε (ντύναν)

Οι απλοί και συντελεσμένοι χρόνοι

Οι χρόνοι αυτοί σχηματίζονται από το αοριστικό θέμα. Στους συντελεσμένους (παρακείμενο, υπερσυντέλικο, συντελεσμένο μέλλοντα) η κατάληξη είναι άκλιτη:

Αόριστος

έντυσα
έντυσες
έντυσε

ντύσαμε
ντύσατε
έντυσαν*

Απλός μέλλοντας

θα ντύσω
θα ντύσεις
θα ντύσει

θα ντύσουμε
θα ντύσετε
θα ντύσουν*

Συντελεσμένοι χρόνοι

έχω / είχα / θα έχω ντύσει

* Εναλλακτικοί τύποι: ντύσανε (ντύσαν), θα ντύσουνε

Έτσι κλίνονται, μεταξύ άλλων, τα ρήματα:

• ανάβω, ανοίγω, αντέχω, βάφω
• δείχνω, δένω, ελέγχω, ιδρύω
• καλύπτω, κλέβω, κόβω, κρύβω
• λείπω, μπλέκω, νιώθω, ξύνω
• παίζω, πείθω, πιέζω, ράβω
• σκάβω, σκύβω, τρέχω, τυλίγω

Αλλά και όσα λήγουν σε:

• -εύω (δουλεύω, παιδεύω)
• -άζω (δοκιμάζω, ετοιμάζω)
• -ίζω (γυρίζω, φροντίζω)
• -ώνω (ενώνω, καρφώνω)

Κόβει

Ανώμαλο αοριστικό θέμα

Σε μερικά ρήματα το αοριστικό θέμα σχηματίζεται ανώμαλα και χρειάζεται προσοχή:

δίνω

• έδωσα
• θα δώσω
• έχω δώσει

φεύγω

• έφυγα
• θα φύγω
• έχω φύγει

Άλλα ανώμαλα ρήματα:

• ανεβαίνω, βλέπω, βρίσκω
• μένω, μικραίνω, παίρνω
• πηγαίνω, σωπαίνω, φέρνω

Οι άλλες εγκλίσεις

Όπως οι χρόνοι της οριστικής, έτσι και οι άλλες εγκλίσεις σχηματίζονται από τα δύο θέματα των ρημάτων.  

Υποτακτική

• Συνεχής: να ντύνω
• Απλή: να ντύσω
• Συντελεσμένη: να έχω ντύσει
• Άλλοι τύποι: να έντυνα, να έντυσα, να είχα ντύσει

Προστακτική

• Συνεχής: ντύνε, ντύνετε
• Απλή: ντύσε, ντύστε

Σκάβει

Διαφοροποιήσεις

α) Μια μικρή ομάδα ρημάτων, που λέγονται συνηρημένα, στους συνεχείς χρόνους κλίνονται λίγο διαφορετικά:

• ακούω, ακούεις ακούς
• άκουγα, άκουγες

β) Τρεις άλλες ομάδες, μικρές κι αυτές, παρουσιάζουν δυσκολίες στον σχηματισμό ή στην ορθογραφία τους. Πρόκειται για τα ρήματα σε:

• -λλω (αναβάλλω, καταγγέλλω)  
• -άγω (εισάγω, παράγω)  
• -βαίνω (επεμβαίνω, παραβαίνω)  

Και κάτι ακόμη

Πολλά ρήματα που είναι σύνθετα με κάποια πρόθεση παίρνουν εσωτερική αύξηση:

• εισ-πράττω → εισ-έπραξα
• περι-γράφω → περι-έγραψα

Η αύξηση, όμως, είναι χρήσιμη μόνο όταν τονίζεται. Έτσι, στα περισσότερα πρόσωπα του πληθυντικού είναι περιττή:

• εισ-έπραξα → εισ-πράξαμε
• περι-έγραψα → περι-γράψαμε

► Η κλίση των ρημάτων  1.  Τα ρήματα σε -ω  2.  Τα συνηρημένα ρήματα σε -ω  3.  Τα ρήματα σε -λλω  4.  Τα σύνθετα του «άγω»  5.  Τα σύνθετα του «βαίνω»  6.  Το ρήμα «έχω»  7.  Τα ρήματα σε -ώ/-άς  8.  Τα ρήματα σε -ώ/-είς  9.  Τα ρήματα σε -ομαι 10. Ρήματα σε -ομαι με λόγιο αόριστο 11. Τα ρήματα σε -ιέμαι 12. Τα ρήματα σε -ούμαι 13. Ο παρατατικός των ρημάτων σε -ούμαι 14. Τα ρήματα σε -άμαι 15. Τα ρήματα σε -ώμαι 16. Η οικογένεια του «τίθεμαι» 17. Η οικογένεια του «ίσταμαι» 18. Αρχαιόκλιτα ρήματα σε -μαι 19. Το ρήμα «είμαι» ► Οι λόγιοι αόριστοι σε -ην/-ης ► Οι εναλλακτικές καταλήξεις των ρημάτων

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού, Γραμματική Α΄-Γ΄ Γυμνασίου, Λεξικό της κοινής νεοελληνικής, Σύγχρονη Σχολική Γραμματική για όλους, Λεξικό των δυσκολιών και των λαθών στη χρήση της Ελληνικής
ΕΙΚΟΝΕΣ: withlovefromlou.co.uk, dailymail.co.uk, thisoldhouse.com

Τα συνηρημένα ρήματα σε -ω

Λίγα και καλά!

Συνηρημένα ονομάζονται τα ρήματα που οι περισσότερες καταλήξεις του ενεστώτα (άρα και του συνεχούς μέλλοντα) προέρχονται από συναίρεση.

Αυτό σημαίνει ότι το τελικό φωνήεν του ενεστωτικού θέματος (το δίψηφο «ου» στο παράδειγμα) «τρώει» ένα μέρος από τις καταλήξεις του β΄ ενικού και του πληθυντικού:

ακούω

ακούω
ακούεις → ακούς
ακούει

ακούουμε → ακούμε
ακούετε → ακούτε
ακούουνε → ακούνε

Συνηρημένα είναι τα ρήματα:

• ακούω, καίω, κλαίω
• λέω, σκάω, σπάω
• τρώω, φταίω, φυλάω

καίω

καίω
καις*
καίει

καίμε
καίτε
καίνε

κλαίω

κλαίω
κλαις*
κλαίει

κλαίμε
κλαίτε
κλαίνε

λέω

λέω
λες*
λέει

λέμε
λέτε
λένε

σκάω

σκάω
σκας*
σκάει

σκάμε
σκάτε
σκάνε

σπάω

σπάω
σπας*
σπάει

σπάμε
σπάτε
σπάνε

τρώω

τρώω
τρως*
τρώει

τρώμε
τρώτε
τρώνε

φταίω

φταίω
φταις*
φταίει

φταίμε
φταίτε
φταίνε

φυλάω

φυλάω
φυλάς
φυλάει

φυλάμε
φυλάτε
φυλάνε

Με τον ίδιο τρόπο κλίνεται το «πάω» (σε ενεστώτα και απλό μέλλοντα), αλλά και ο απλός μέλλοντας του «τρώω»:

πάω

πάω
πας*
πάει

πάμε
πάτε
πάνε

θα φάω

θα φάω
θα φας*
θα φάει

θα φάμε
θα φάτε
θα φάνε

* Γίνονται μονοσύλλαβα, οπότε χάνουν τον τόνο τους.

Το πάω είναι δεύτερος τύπος του πηγαίνω: πηγαίνω/πάω, πήγαινα, πήγα, θα πηγαίνω, θα πάω, έχω πάει

Εναλλακτικός τύπος

Όταν βρεθεί σε ανεπίσημο ή λογοτεχνικό ύφος, το γ΄ πληθυντικό των τρισύλλαβων συνηρημένων μπορεί να χάσει το τελικό «-ε»:

• ακούνε – ακούν
• φυλάνε – φυλάν

Στα δισύλλαβα αυτό είναι πιο σπάνιο και μας ξενίζει, γιατί χωρίς το «-ε» γίνονται μονοσύλλαβα:

• λένε – λεν
• τρώνε – τρων

Τρώνε

Άλλες διαφοροποιήσεις

α) Τα συνηρημένα ρήματα πριν τις καταλήξεις του παρατατικού παίρνουν ένα «γ» για λόγους ευφωνίας:

• άκουγα, έκαιγα, έκλαιγα
• έλεγα, έσκαγα, έσπαγα
• έτρωγα, έφταιγα, φύλαγα

Το ίδιο συμβαίνει και όταν βρίσκονται στην παθητική φωνή: ακούγομαι, καίγομαι, κλαίγομαι, λέγομαι, τρώγομαι, φυλάγομαι (αλλά: σπάζομαι)

β) Μερικά σχηματίζουν το αοριστικό θέμα ανώμαλα, δηλαδή με μη αναμενόμενο τρόπο:  

• καίω – έκαψα, θα κάψω, έχω κάψει
• κλαίω – έκλαψα, θα κλάψω, έχω κλάψει
• λέω – είπα, θα πω, έχω πει
• τρώω – έφαγα, θα φάω, έχω φάει

γ) Επίσης, χρειάζονται προσοχή και στην προστακτική, γιατί παρουσιάζουν κάποιες ιδιομορφίες:  

λέω / είπα

• λέγε, λέγετε
• πες, πείτε (πέστε)

► Η κλίση των ρημάτων  1.  Τα ρήματα σε -ω  2.  Τα συνηρημένα ρήματα σε -ω  3.  Τα ρήματα σε -λλω  4.  Τα σύνθετα του «άγω»  5.  Τα σύνθετα του «βαίνω»  6.  Το ρήμα «έχω»  7.  Τα ρήματα σε -ώ/-άς  8.  Τα ρήματα σε -ώ/-είς  9.  Τα ρήματα σε -ομαι 10. Ρήματα σε -ομαι με λόγιο αόριστο 11. Τα ρήματα σε -ιέμαι 12. Τα ρήματα σε -ούμαι 13. Ο παρατατικός των ρημάτων σε -ούμαι 14. Τα ρήματα σε -άμαι 15. Τα ρήματα σε -ώμαι 16. Η οικογένεια του «τίθεμαι» 17. Η οικογένεια του «ίσταμαι» 18. Αρχαιόκλιτα ρήματα σε -μαι 19. Το ρήμα «είμαι» ► Οι λόγιοι αόριστοι σε -ην/-ης ► Οι εναλλακτικές καταλήξεις των ρημάτων

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού, Λεξικό των δυσκολιών και των λαθών στη χρήση της Ελληνικής
ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com (από τη Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού), tasteofhome.com

Η αύξηση των ρημάτων

Εμφανίζεται σε παρατατικό και αόριστο

Τα ενεργητικά ρήματα της Α΄ συζυγίας στον παρατατικό και στον αόριστο τονίζονται στην προπαραλήγουσα:

• σκουπίζω → σκούπιζα, σκούπισα
• κλειδώνω → κλείδωνα, κλείδωσα

Αν τα ρήματα είναι δισύλλαβα, βάζουμε μια επιπλέον συλλαβή στην αρχή, ώστε να δημιουργήσουμε την προπαραλήγουσα που θα τονιστεί.

Η συλλαβή αυτή είναι το «έ-» και ονομάζεται αύξηση:

• ντύνω → έντυνα, έντυσα
• τρέχω → έτρεχα, έτρεξα
• γράφω → έγραφα, έγραψα

Μόνο σε κάποια πρόσωπα

Η αύξηση είναι χρήσιμη μόνο όταν τονίζεται. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μόνο στα τρία πρόσωπα του ενικού αριθμού και στον επίσημο τύπο του γ΄ πληθυντικού:

Παρατατικός

έγραφα
έγραφες
έγραφε

γράφαμε
γράφατε
έγραφαν
(γράφανε)

Αόριστος

έγραψα
έγραψες
έγραψε

γράψαμε
γράψατε
έγραψαν
(γράψανε)

Στους υπόλοιπους τύπους του πληθυντικού τα ρήματα γίνονται τρισύλλαβα, οπότε η αύξηση είναι περιττή.

Διαφοροποιήσεις

α) Σε δύο ρήματα η αύξηση του παρατατικού σχηματίζεται με το ήτα:

• θέλω → ήθελα
• ξέρω → ήξερα

β) Σε τρία ρήματα η αύξηση του αορίστου σχηματίζεται με το ήτα ή το ει:

• πίνω → ήπια
• βλέπω → είδα
• λέω → είπα

Σημαντικό

Η αύξηση, εάν χρειάζεται, παρουσιάζεται μόνο στον παρατατικό και στον αόριστο. Στους χρόνους και στις εγκλίσεις που δημιουργούνται από το αοριστικό θέμα απουσιάζει:

γράφω / έγραψα

• θα γράψω, έχω γράψει
• να γράψω, να έχω γράψει
• γράψε, γράψτε

Δείτε στη συνέχεια

Η αύξηση των ρημάτων 1. Η εσωτερική αύξηση 2. Η αύξηση στη Β΄ συζυγία 3. Μια αρχαία αύξηση

ΑφιερώματαΡήματα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού
ΕΙΚΟΝΑ: podilato98.blogspot.com (το φόντο από vecteezy.com)

Η εσωτερική αύξηση

Μόνο σε σύνθετα ρήματα λόγιας προέλευσης

Η αύξηση παρουσιάζεται στα δισύλλαβα ρήματα, ώστε να αποκτήσουν προπαραλήγουσα για τον τόνο του παρατατικού και του αορίστου τους:

• πράττω → έπραξα
• γράφω → έγραψα

Αυτή η αύξηση συχνά διατηρείται ακόμη και όταν τα ρήματα γίνουν σύνθετα με κάποια πρόθεση. Τότε, μάλιστα, τη λέμε εσωτερική αύξηση:

• εισ-πράττω → εισ-έπραξα
• περι-γράφω → περι-έγραψα

Εισέπραξε

Αλλαγές στις προθέσεις

Οι περισσότερες προθέσεις επηρεάζονται από την εσωτερική αύξηση και χάνουν το τελικό τους φωνήεν για λόγους ευφωνίας.

Δεν επηρεάζονται από την αύξηση:

• εισ-πράττω → εισ-έπραξα
• περι-γράφω → περι-έγραψα
• προ-τρέπω → προ-έτρεψα
• προσ-φεύγω → προσ-έφυγα
• υπερ-βάλλω → υπερ-έβαλα

Επηρεάζονται από την αύξηση:

• αμφι-βάλλω → αμφ-έβαλα
• ανα-βάλλω → αν-έβαλα
• αντι-γράφω → αντ-έγραψα
• απο-φεύγω → απ-έφυγα
• δια-γράφω → δι-έγραψα
• επι-στρέφω → επ-έστρεψα
• κατα-γράφω → κατ-έγραψα
• μετα-δίδω → μετ-έδωσα
• παρα-δίδω → παρ-έδωσα
• υπο-θέτω → υπ-έθεσα

Ορισμένες, μάλιστα, παρουσιάζουν κάποιες ιδιομορφίες και χρειάζονται προσοχή.

Η λόγια πρόθεση εκ γίνεται εξ:

• εκ-δίδω → εξ-έδωσα
• εκ-λέγω → εξ-έλεξα
• εκ-φράζω → εξ-έφρασα

Οι λόγιες προθέσεις εν και συν, που είχαν αλλάξει όταν έγινε η σύνθεση, αποκτούν την αρχική τους μορφή:

• εγ-κρίνω → εν-έκρινα
• εμ-πνέω → εν-έπνευσα
• συγ-γράφω → συν-έγραψα
• συλ-λέγω → συν-έλεξα
• συμ-βάλλω → συν-έβαλα

Προσοχή στα πρόσωπα!

Όπως και στα απλά ρήματα, η αύξηση είναι χρήσιμη μόνο όταν τονίζεται. Έτσι, στα περισσότερα πρόσωπα του πληθυντικού αριθμού είναι περιττή:

εισ-πράττω

εισ-έπραξα
εισ-έπραξες
εισ-έπραξε

εισ-πράξαμε
εισ-πράξατε
εισ-έπραξαν
(εισ-πράξανε)

περι-γράφω

περι-έγραψα
περι-έγραψες
περι-έγραψε

περι-γράψαμε
περι-γράψατε
περι-έγραψαν
(περι-γράψανε)

Ιδιαίτερη προσοχή, ωστόσο, χρειάζονται τα ρήματα που οι προθέσεις τους επηρεάζονται από την αύξηση.

Έτσι, στα περισσότερα πρόσωπα του πληθυντικού η αφαίρεση της αύξησης επαναφέρει τις προθέσεις στη μορφή που είχαν στον ενεστώτα:

επι-στρέφω

επ-έστρεψα
επ-έστρεψες
επ-έστρεψε

επι-στρέψαμε
επι-στρέψατε
επ-έστρεψαν
(επι-στρέψανε)

εκ-λέγω

εξ-έλεξα
εξ-έλεξες
εξ-έλεξε

εκ-λέξαμε
εκ-λέξατε
εξ-έλεξαν
(εκ-λέξανε)

Ορίστε μερικά ακόμη παραδείγματα:

• αμφι-βάλλω
  αμφ-έβαλα, αμφι-βάλαμε
• εγ-κρίνω
  εν-έκρινα, εγ-κρίναμε
• εμ-πνέω
  εν-έπνευσα, εμ-πνεύσαμε
• συλ-λέγω
  συν-έλεξα, συλ-λέξαμε
• συμ-βάλλω
  συν-έβαλα, συμ-βάλαμε

Διαφοροποιήσεις

Η εσωτερική αύξηση υπάρχει μόνο στα ρήματα που έχουν λόγια προέλευση:

• επιλέγω → επέλεξα
• παραδίδω → παρέδωσα

Τα σύγχρονα ρήματα δεν παίρνουν αύξηση, οπότε τονίζονται κανονικά στην προπαραλήγουσα:

• διαλέγω → διάλεξα
• προδίδω → πρόδωσα

Αρκετά, ωστόσο, βρίσκονται σε μεταβατικό στάδιο και σχηματίζουν δύο τύπους· έναν με αύξηση και έναν χωρίς αύξηση:

• αναλύω → ανέλυσα / ανάλυσα
• καταθέτω → κατέθεσα / κατάθεσα
• παραλείπω → παρέλειψα / παράλειψα
• συνδέω → συνέδεσα / σύνδεσα
• υπογράφω → υπέγραψα / υπόγραψα

Σημαντικό: Οι τύποι με αύξηση χρησιμοποιούνται σε περιστάσεις με επίσημο ύφος, ενώ οι τύποι χωρίς αύξηση σε περιστάσεις με καθημερινό ή ανεπίσημο ύφος.

Και κάτι ακόμη

α) Στα ρήματα που έχουν περισσότερες από μία προθέσεις η αύξηση μπαίνει μετά την τελευταία πρόθεση και πριν το ρήμα:

• συν-εισ-φέρω → συνεισέφερα
• προ-δια-γράφω → προδιέγραψα
• επ-αν-εκ-δίδω → επανεξέδωσα

β) Η αύξηση δεν αποτελεί μέρος του αοριστικού θέματος. Κατά συνέπεια, στους χρόνους και στις εγκλίσεις που δημιουργούνται από αυτό απουσιάζει:

ανα-λαμβάνω / αν-έλαβα

• θα ανα-λάβω, έχω ανα-λάβει
• να ανα-λάβω, να έχω ανα-λάβει
• ανά-λαβε, ανα-λάβετε

Οι λόγιοι αόριστοι σε -ην/-ης

Η προστακτική δεν παίρνει αύξηση!

Η αύξηση των ρημάτων 1. Η εσωτερική αύξηση 2. Η αύξηση στη Β΄ συζυγία 3. Μια αρχαία αύξηση

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού, Λεξικό της κοινής νεοελληνικής, Σύγχρονη Σχολική Γραμματική για όλους
ΕΙΚΟΝΕΣ: mypos.com, opentvgr@youtube, ertnews.gr, insider.gr

Η αύξηση στη Β΄ συζυγία

Τα ενεργητικά ρήματα της Β΄ συζυγίας δε χρειάζονται αύξηση στον παρατατικό, γιατί τονίζονται στην παραλήγουσα:

• αγαπώ → αγαπούσα
• ενοχλώ → ενοχλούσα

Αλλά και:

• ζω → ζούσα
• δρω → δρούσα

Δεν τη χρειάζονται ούτε στον αόριστο, γιατί έχουν την προπαραλήγουσα που θα τονιστεί:

• αγαπώ → αγάπησα
• ενοχλώ → ενόχλησα

Εξαίρεση αποτελούν τα μονοσύλλαβα ζω και δρω:

ζω

έζησα
έζησες
έζησε

ζήσαμε
ζήσατε
έζησαν
(ζήσανε)

δρω

έδρασα
έδρασες
έδρασε

δράσαμε
δράσατε
έδρασαν
(δράσανε)

Αυτή η αύξηση διατηρείται ακόμη και όταν γίνουν σύνθετα με κάποια πρόθεση:

• επιζώ → επέζησα
• αντιδρώ → αντέδρασα

Άλλα ρήματα με αύξηση

Η εσωτερική αύξηση εμφανίζεται και σε μερικά σύνθετα που μας έρχονται από τα αρχαία ελληνικά.

Κάποια, μάλιστα, φαίνεται ότι βρίσκονται σε μεταβατικό στάδιο, καθώς σχηματίζουν και δεύτερο τύπο χωρίς αύξηση:

Σύνθετα σε -ιστώ

• εφιστώ → επέστησα
• καθιστώ → κατέστησα
• συνιστώ → συνέστησα / σύστησα

Σύνθετα σε -κτώ

• αποκτώ → απέκτησα / απόκτησα
• κατακτώ → κατέκτησα / κατάκτησα

Σύνθετα σε -σπώ

• αποσπώ → απέσπασα / απόσπασα
• διασπώ → διέσπασα / διάσπασα

Ακόμη πιο σπάνια είναι η αρχαία αύξηση, όπου το αρχικό φωνήεν γίνεται ήτα:

• απαυδώ → απηύδησα
• απεργώ → απήργησα / απέργησα
• διαρκώ → διήρκεσα

Η αύξηση των ρημάτων 1. Η εσωτερική αύξηση 2. Η αύξηση στη Β΄ συζυγία 3. Μια αρχαία αύξηση

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Λεξικό της κοινής νεοελληνικής
ΕΙΚΟΝΑ: ethnos.gr