Τα ρήματα σε -λλω

Προσοχή στα λάμδα!

Αυτά τα όμορφα ρήματα χρειάζονται προσοχή στην ορθογραφία, γιατί κάποιοι χρόνοι διαφέρουν μόνο στον αριθμό των «λ» τους:

• θα αναβάλλω  (συνεχής μέλλοντας)
  θα αναβάλω  (απλός μέλλοντας)
• ανέβαλλα  (παρατατικός)
  ανέβαλα  (αόριστος)  

ΘΥΜΑΜΑΙ

• Δύο -λλ- στους συνεχείς χρόνους (και εγκλίσεις)
• Ένα -λ- στους απλούς και συντελεσμένους χρόνους (και εγκλίσεις)

Σχηματισμός των χρόνων

1 Το ενεστωτικό θέμα έχει δύο «-λλ-»:

Ενεστώτας

ανα-βάλλω
ανα-βάλλεις
ανα-βάλλει

ανα-βάλλουμε
ανα-βάλλετε
ανα-βάλλουν

Παρατατικός

αν-έβαλλα
αν-έβαλλες
αν-έβαλλε

ανα-βάλλαμε
ανα-βάλλατε
αν-έβαλλαν

Συνεχής μέλλοντας

θα ανα-βάλλω

2 Το αοριστικό θέμα έχει ένα «-λ-»:

Αόριστος

αν-έβαλα
αν-έβαλες
αν-έβαλε

ανα-βάλαμε
ανα-βάλατε
αν-έβαλαν

Απλός μέλλοντας

θα ανα-βάλω
θα ανα-βάλεις
θα ανα-βάλει

θα ανα-βάλουμε
θα ανα-βάλετε
θα ανα-βάλουν

Συντελεσμένοι χρόνοι

έχω / είχα / θα έχω ανα-βάλει

Έτσι κλίνονται τα ρήματα:

• ποικίλλω
• σφάλλω

Το «βάλλω» με τα σύνθετά του:

• αμφιβάλλω, αναβάλλω, αποβάλλω
• εισβάλλω, εκβάλλω, επιβάλλω
• καταβάλλω, μεταβάλλω
• πανικοβάλλω, παρεμβάλλω
• περιβάλλω, προβάλλω, προσβάλλω
• συμβάλλω, υπερβάλλω, υποβάλλω

Αλλά και τα ρήματα σε -έλλω:  

• ανατέλλω
• αν-αγγέλλω, απαγγέλλω, εξαγγέλλω, καταγγέλλω
• ανα-στέλλω, αποστέλλω, διαστέλλω, καταστέλλω, περιστέλλω, συστέλλω, υποστέλλω

Αυτά τα ρήματα είναι πιο εύκολα στην ορθογραφία, γιατί στο αοριστικό θέμα εκτός από τα δύο «-λλ-» αλλάζει και το «-ε-»:

• θα απαγγέλλω  (συνεχής μέλλοντας)
  θα απαγγείλω  (απλός μέλλοντας)
• απήγγελλα  (παρατατικός)
  απήγγειλα  (αόριστος)  

Μια βολική αντικατάσταση

Μερικές φορές μπορεί να μπερδευτούμε και να μην είμαστε σίγουροι πόσα «λ» χρειάζεται το ρήμα μας.

Ένα κολπάκι, που εφαρμόζουμε και σε άλλες περιπτώσεις, είναι να αντικαταστήσουμε το ρήμα σε «-λλω» με κάποιο άλλο που έχει παρόμοια ή και πιο μακρινή σημασία.

Πρώτο παράδειγμα

Την περασμένη εβδομάδα ο κινηματογράφος __________ κάθε μέρα μια πολύ αστεία κωμωδία.

• πρόβαλλε (παρατατικός) ή πρόβαλε (αόριστος);

Παρόμοιο ρήμα σε παρατατικό και αόριστο:

• έδειχνε / έδειξε

Χρόνος που ταιριάζει: παρατατικός

• έδειχνε

Άρα ο σωστός τύπος είναι:  

• πρόβαλλε

Δεύτερο παράδειγμα

Λόγω της μεγάλης προσέλευσης του κόσμου ___ την __________ και το ερχόμενο Σάββατο.

• θα προβάλλει (συνεχής μέλλοντας) ή θα προβάλει (απλός μέλλοντας);

Παρόμοιο ρήμα στους δύο μέλλοντες:

• θα δείχνει / θα δείξει

Χρόνος που ταιριάζει: απλός μέλλοντας

• θα δείξει

Άρα ο σωστός τύπος είναι:  

• θα προβάλει

► Η κλίση των ρημάτων  1.  Τα ρήματα σε -ω  2.  Τα συνηρημένα ρήματα σε -ω  3.  Τα ρήματα σε -λλω  4.  Τα σύνθετα του «άγω»  5.  Τα σύνθετα του «βαίνω»  6.  Το ρήμα «έχω»  7.  Τα ρήματα σε -ώ/-άς  8.  Τα ρήματα σε -ώ/-είς  9.  Τα ρήματα σε -ομαι 10. Ρήματα σε -ομαι με λόγιο αόριστο 11. Τα ρήματα σε -ιέμαι 12. Τα ρήματα σε -ούμαι 13. Ο παρατατικός των ρημάτων σε -ούμαι 14. Τα ρήματα σε -άμαι 15. Τα ρήματα σε -ώμαι 16. Η οικογένεια του «τίθεμαι» 17. Η οικογένεια του «ίσταμαι» 18. Αρχαιόκλιτα ρήματα σε -μαι 19. Το ρήμα «είμαι» ► Οι λόγιοι αόριστοι σε -ην/-ης ► Οι εναλλακτικές καταλήξεις των ρημάτων

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Λεξικό της κοινής νεοελληνικής
ΕΙΚΟΝΕΣ: taxidromos.gr, themamagers.gr

Τα σύνθετα του «άγω»

Λίγα και... ταλαιπωρημένα!

Το αρχαίο ρήμα άγω (= οδηγώ) έχει επιβιώσει ως δεύτερο συνθετικό σε μερικά πολύ όμορφα και χρήσιμα ρήματα:

• ανάγω, απάγω
• εισάγω, εξάγω (διεξάγω)
• παράγω (αναπαράγω)
• προάγω, προσάγω κ.ά.

Αν δεν είστε σίγουροι για τη σημασία τους, σκεφτείτε τα θηλυκά που σχηματίζουν: αναγωγή, απαγωγή, εισαγωγή κ.ο.κ.

Σχηματισμός των χρόνων

Η κλίση του «άγω» προέρχεται από τα αρχαία ελληνικά, κάτι που προκαλεί δυσκολίες και μπερδέματα.

Για παράδειγμα, το ενεστωτικό και το αοριστικό θέμα μοιάζουν πολύ:

• θα εισ-άγω (συνεχής μέλλοντας)
• θα εισ-αγάγω (απλός μέλλοντας)
• θα έχω εισ-αγάγει (συντελ. μέλλοντας)

Από την άλλη, η εσωτερική αύξηση είναι η αρχαία φωνηεντική αύξηση, όπου το «α-» γίνεται «η-»:

• εισ-ήγα (παρατατικός)
• εισ-ήγαγα (αόριστος)  

Αλλά ας τα δούμε από κοντά:

1 Το ενεστωτικό θέμα είναι το εύκολο «-⁠άγ-». Στον παρατατικό γίνεται «-ήγ-»:

Ενεστώτας

εισ-άγω
εισ-άγεις
εισ-άγει

εισ-άγουμε
εισ-άγετε
εισ-άγουν

Παρατατικός

εισ-ήγα
εισ-ήγες
εισ-ήγε

εισ-ήγαμε
εισ-ήγατε
εισ-ήγαν

Συνεχής μέλλοντας

θα εισ-άγω

2 Το αοριστικό θέμα είναι το διπλασιασμένο «-αγάγ-». Στον αόριστο γίνεται «-ήγαγ-», αλλά μόνο στα πρόσωπα που η αύξηση τονίζεται:

Αόριστος

εισ-ήγαγα
εισ-ήγαγες
εισ-ήγαγε

εισ-αγάγαμε
εισ-αγάγατε
εισ-ήγαγαν

Απλός μέλλοντας

θα εισ-αγάγω
θα εισ-αγάγεις
θα εισ-αγάγει

θα εισ-αγάγουμε
θα εισ-αγάγετε
θα εισ-αγάγουν

Συντελεσμένοι χρόνοι

έχω / είχα / θα έχω εισ-αγάγει

ΘΥΜΑΜΑΙ

• Το μικρό -αγ- στους συνεχείς χρόνους (και εγκλίσεις)
• Το διπλασιασμένο -αγαγ- στους απλούς και συντελεσμένους χρόνους (και εγκλίσεις)

Συνηθισμένα λάθη

α) Ο ενεστώτας λήγει σε «-άγω». Όσο κι αν είναι διαδεδομένο, δεν υπάρχει «εγώ απαγάγω»· μόνο «εγώ απάγω».

Άλλα παραδείγματα:

• εισάγει αυτοκίνητα (εισαγάγει)
• παράγουμε προϊόντα (παραγάγουμε)
• διεξάγουν έρευνα (διεξαγάγουν)

β) Δεν υπάρχει αοριστικό θέμα «-αξ-». Οι προσεκτικοί ομιλητές λένε «θα παραγάγω» και «να παραγάγω», όχι «θα παράξω» και «να παράξω».

Με αυτήν τη λογική θα σχηματίζονταν και τα κακόηχα «θα εισάξω» ή «να εξάξω»!

(οι σωστοί τύποι, βέβαια, είναι «θα εισαγάγω» και «να εξαγάγω»)

γ) Οι συντελεσμένοι χρόνοι σχηματίζονται από το αοριστικό θέμα «-αγαγ-». Δεν υπάρχει «έχω εισάγει» ή «έχω παράγει»· οι σωστοί τύποι είναι «έχω εισαγάγει» και «έχω παραγάγει».

Άλλα παραδείγματα:

• έχουμε εξαγάγει χρήσιμα συμπεράσματα (εξάγει)
• έχουν προσαγάγει τους συλληφθέντες (προσάγει)

Μια βολική αντικατάσταση

Μερικές φορές όλα αυτά τα «-αγ-» και «-⁠αγαγ-» μπορεί να μας μπερδέψουν και να μην είμαστε σίγουροι για τον χρόνο του ρήματος που θα χρησιμοποιήσουμε.

Ένα κολπάκι, που εφαρμόζουμε και σε άλλες περιπτώσεις, είναι να αντικαταστήσουμε το ρήμα σε «-άγω» με κάποιο άλλο που έχει παρόμοια ή και πιο μακρινή σημασία.

Πρώτο παράδειγμα

Τις τελευταίες δεκαετίες η χώρα μας __________ κάθε χρόνο πολλούς τόνους λάδι στην Ευρώπη.

• εξήγε (παρατατικός) ή εξήγαγε (αόριστος);

Παρόμοια ρήματα σε παρατατικό και αόριστο:

• πουλούσε / πούλησε
• έστελνε / έστειλε

Χρόνος που ταιριάζει: παρατατικός

• πουλούσε
• έστελνε

Άρα ο σωστός τύπος είναι:  

• εξήγε

Δεύτερο παράδειγμα

Φέτος, λόγω της παρατεταμένης ξηρασίας, __________ σημαντικά μικρότερη ποσότητα.

• θα εξάγουμε (συνεχής μέλλοντας) ή θα εξαγάγουμε (απλός μέλλοντας);

Παρόμοια ρήματα στους δύο μέλλοντες:

• θα πουλούμε / θα πουλήσουμε
• θα στέλνουμε / θα στείλουμε

Χρόνος που ταιριάζει: απλός μέλλοντας

• θα πουλήσουμε
• θα στείλουμε

Άρα ο σωστός τύπος είναι:  

• θα εξαγάγουμε

► Η κλίση των ρημάτων  1.  Τα ρήματα σε -ω  2.  Τα συνηρημένα ρήματα σε -ω  3.  Τα ρήματα σε -λλω  4.  Τα σύνθετα του «άγω»  5.  Τα σύνθετα του «βαίνω»  6.  Το ρήμα «έχω»  7.  Τα ρήματα σε -ώ/-άς  8.  Τα ρήματα σε -ώ/-είς  9.  Τα ρήματα σε -ομαι 10. Ρήματα σε -ομαι με λόγιο αόριστο 11. Τα ρήματα σε -ιέμαι 12. Τα ρήματα σε -ούμαι 13. Ο παρατατικός των ρημάτων σε -ούμαι 14. Τα ρήματα σε -άμαι 15. Τα ρήματα σε -ώμαι 16. Η οικογένεια του «τίθεμαι» 17. Η οικογένεια του «ίσταμαι» 18. Αρχαιόκλιτα ρήματα σε -μαι 19. Το ρήμα «είμαι» ► Οι λόγιοι αόριστοι σε -ην/-ης ► Οι εναλλακτικές καταλήξεις των ρημάτων

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού, Λεξικό των δυσκολιών και των λαθών στη χρήση της Ελληνικής
ΕΙΚΟΝΕΣ: protothema.gr, safeandsecure.gr, politic.gr

Τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ

Ο Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ) είναι μια στρατιωτική αμυντική συμμαχία χωρών της Δύσης που βρίσκονται δυτικά και ανατολικά του Βόρειου Ατλαντικού Ωκεανού.

Τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ

Το ΝΑΤΟ, γνωστό και ως Βορειοατλαντική Συμμαχία, ιδρύθηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και απαρτίζεται από 32 κράτη μέλη. Η έδρα του βρίσκεται στις Βρυξέλλες, την πρωτεύουσα του Βελγίου.

Σκοπός του ΝΑΤΟ είναι η ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των χωρών που το αποτελούν, η προώθηση των γεωπολιτικών συμφερόντων τους και η αποτροπή της ένοπλης επίθεσης εναντίον κάποιου κράτους μέλους από άλλη χώρα.

ΝΑΤΟ – ΟΤΑΝ

Το λογότυπο της Συμμαχίας αναγράφει τα αρχικά της στις δύο επίσημες γλώσσες της.

• Αγγλικά: North Atlantic Treaty Organization
• Γαλλικά: Organisation du Traité de l’Atlantique Nord

Σύντομη ιστορία του ΝΑΤΟ

1949. Ίδρυση της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας από δέκα χώρες της Ευρώπης (Ισλανδία, Νορβηγία, Ηνωμένο Βασίλειο, Δανία, Γαλλία, Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Πορτογαλία, Ιταλία) και δύο της Βόρειας Αμερικής (ΗΠΑ, Καναδάς).

1952. Το ΝΑΤΟ διευρύνεται για πρώτη φορά. Εισέρχονται δύο νέες χώρες, η Ελλάδα και η Τουρκία.

1955. Εισέρχεται μία νέα χώρα, η Δυτική Γερμανία.

1982. Εισέρχεται μία νέα χώρα, η Ισπανία.

1990. Το ΝΑΤΟ διευρύνεται για τέταρτη φορά. Η Ανατολική Γερμανία ενσωματώνεται στη Δυτική και γίνεται τμήμα της ενιαίας πλέον Γερμανίας.

Το κτίριο του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλες

1999. Εισέρχονται τρεις νέες χώρες: Πολωνία, Τσεχία, Ουγγαρία.

2004. Εισέρχονται εφτά νέες χώρες: Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Βουλγαρία, Ρουμανία.

2009. Εισέρχονται δύο νέες χώρες, η Κροατία και η Αλβανία.

2017. Εισέρχεται μία νέα χώρα, το Μαυροβούνιο.

2020. Εισέρχεται μία νέα χώρα, η Βόρεια Μακεδονία.

2023. Εισέρχεται μία νέα χώρα, η Φινλανδία.

2024. Εισέρχεται μία νέα χώρα, η Σουηδία.

Η σημαία του ΝΑΤΟ

Τα κράτη μέλη του ΟΗΕ

Τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Κράτη

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: el.wikipedia.org
ΕΙΚΟΝΕΣ: el.wikipedia.org (1-2, 5), naszapolska.pl (3), en.wikipedia.org (4)

Υπερωρίες

Του Αρκά

Έλληνας σκιτσογράφος και συγγραφέας

1. Δίσεκτο έτος το 2016
2. Υπερωρίες

Κόμικς – ΣκίτσαΧρόνος

ΠΗΓΗ: Arkas-The-Original-Page@facebook
ΣΕΙΡΑ: Ο Φεβρουάριος και οι έντεκα μήνες

Τα ρήματα σε -ω

Η ομάδα της Α΄ συζυγίας

Εδώ βρίσκονται τα περισσότερα ρήματα της ενεργητικής φωνής. Έχουν δύο θέματα, ένα για τους συνεχείς χρόνους και ένα για τους απλούς και συντελεσμένους.

Βάφει

Οι συνεχείς χρόνοι

Οι χρόνοι αυτοί σχηματίζονται από το ενεστωτικό θέμα. Οι δύο (ενεστώτας, συνεχής μέλλοντας) έχουν τις ίδιες καταλήξεις:

Ενεστώτας

ντύνω
ντύνεις
ντύνει

ντύνουμε
ντύνετε
ντύνουν*

Παρατατικός

έντυνα
έντυνες
έντυνε

ντύναμε
ντύνατε
έντυναν*

Συνεχής μέλλοντας

θα ντύνω

* Εναλλακτικοί τύποι: ντύνουνε, ντύνανε (ντύναν)

Οι απλοί και συντελεσμένοι χρόνοι

Οι χρόνοι αυτοί σχηματίζονται από το αοριστικό θέμα. Στους συντελεσμένους (παρακείμενο, υπερσυντέλικο, συντελεσμένο μέλλοντα) η κατάληξη είναι άκλιτη:

Αόριστος

έντυσα
έντυσες
έντυσε

ντύσαμε
ντύσατε
έντυσαν*

Απλός μέλλοντας

θα ντύσω
θα ντύσεις
θα ντύσει

θα ντύσουμε
θα ντύσετε
θα ντύσουν*

Συντελεσμένοι χρόνοι

έχω / είχα / θα έχω ντύσει

* Εναλλακτικοί τύποι: ντύσανε (ντύσαν), θα ντύσουνε

Έτσι κλίνονται, μεταξύ άλλων, τα ρήματα:

• ανάβω, ανοίγω, αντέχω, βάφω
• δείχνω, δένω, ελέγχω, ιδρύω
• καλύπτω, κλέβω, κόβω, κρύβω
• λείπω, μπλέκω, νιώθω, ξύνω
• παίζω, πείθω, πιέζω, ράβω
• σκάβω, σκύβω, τρέχω, τυλίγω

Αλλά και όσα λήγουν σε:

• -εύω (δουλεύω, παιδεύω)
• -άζω (δοκιμάζω, ετοιμάζω)
• -ίζω (γυρίζω, φροντίζω)
• -ώνω (ενώνω, καρφώνω)

Κόβει

Ανώμαλο αοριστικό θέμα

Σε μερικά ρήματα το αοριστικό θέμα σχηματίζεται ανώμαλα και χρειάζεται προσοχή:

δίνω

• έδωσα
• θα δώσω
• έχω δώσει

φεύγω

• έφυγα
• θα φύγω
• έχω φύγει

Άλλα ανώμαλα ρήματα:

• ανεβαίνω, βλέπω, βρίσκω
• μένω, μικραίνω, παίρνω
• πηγαίνω, σωπαίνω, φέρνω

Οι άλλες εγκλίσεις

Όπως οι χρόνοι της οριστικής, έτσι και οι άλλες εγκλίσεις σχηματίζονται από τα δύο θέματα των ρημάτων.  

Υποτακτική

• Συνεχής: να ντύνω
• Απλή: να ντύσω
• Συντελεσμένη: να έχω ντύσει
• Άλλοι τύποι: να έντυνα, να έντυσα, να είχα ντύσει

Προστακτική

• Συνεχής: ντύνε, ντύνετε
• Απλή: ντύσε, ντύστε

Σκάβει

Διαφοροποιήσεις

α) Μια μικρή ομάδα ρημάτων, που λέγονται συνηρημένα, στους συνεχείς χρόνους κλίνονται λίγο διαφορετικά:

• ακούω, ακούεις ακούς
• άκουγα, άκουγες

β) Τρεις άλλες ομάδες, μικρές κι αυτές, παρουσιάζουν δυσκολίες στον σχηματισμό ή στην ορθογραφία τους. Πρόκειται για τα ρήματα σε:

• -λλω (αναβάλλω, καταγγέλλω)  
• -άγω (εισάγω, παράγω)  
• -βαίνω (επεμβαίνω, παραβαίνω)  

Και κάτι ακόμη

Πολλά ρήματα που είναι σύνθετα με κάποια πρόθεση παίρνουν εσωτερική αύξηση:

• εισ-πράττω → εισ-έπραξα
• περι-γράφω → περι-έγραψα

Η αύξηση, όμως, είναι χρήσιμη μόνο όταν τονίζεται. Έτσι, στα περισσότερα πρόσωπα του πληθυντικού είναι περιττή:

• εισ-έπραξα → εισ-πράξαμε
• περι-έγραψα → περι-γράψαμε

► Η κλίση των ρημάτων  1.  Τα ρήματα σε -ω  2.  Τα συνηρημένα ρήματα σε -ω  3.  Τα ρήματα σε -λλω  4.  Τα σύνθετα του «άγω»  5.  Τα σύνθετα του «βαίνω»  6.  Το ρήμα «έχω»  7.  Τα ρήματα σε -ώ/-άς  8.  Τα ρήματα σε -ώ/-είς  9.  Τα ρήματα σε -ομαι 10. Ρήματα σε -ομαι με λόγιο αόριστο 11. Τα ρήματα σε -ιέμαι 12. Τα ρήματα σε -ούμαι 13. Ο παρατατικός των ρημάτων σε -ούμαι 14. Τα ρήματα σε -άμαι 15. Τα ρήματα σε -ώμαι 16. Η οικογένεια του «τίθεμαι» 17. Η οικογένεια του «ίσταμαι» 18. Αρχαιόκλιτα ρήματα σε -μαι 19. Το ρήμα «είμαι» ► Οι λόγιοι αόριστοι σε -ην/-ης ► Οι εναλλακτικές καταλήξεις των ρημάτων

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού, Γραμματική Α΄-Γ΄ Γυμνασίου, Λεξικό της κοινής νεοελληνικής, Σύγχρονη Σχολική Γραμματική για όλους, Λεξικό των δυσκολιών και των λαθών στη χρήση της Ελληνικής
ΕΙΚΟΝΕΣ: withlovefromlou.co.uk, dailymail.co.uk, thisoldhouse.com

Τα συνηρημένα ρήματα σε -ω

Λίγα και καλά!

Συνηρημένα ονομάζονται τα ρήματα που οι περισσότερες καταλήξεις του ενεστώτα (άρα και του συνεχούς μέλλοντα) προέρχονται από συναίρεση.

Αυτό σημαίνει ότι το τελικό φωνήεν του ενεστωτικού θέματος (το δίψηφο «ου» στο παράδειγμα) «τρώει» ένα μέρος από τις καταλήξεις του β΄ ενικού και του πληθυντικού:

ακούω

ακούω
ακούεις → ακούς
ακούει

ακούουμε → ακούμε
ακούετε → ακούτε
ακούουνε → ακούνε

Συνηρημένα είναι τα ρήματα:

• ακούω, καίω, κλαίω
• λέω, σκάω, σπάω
• τρώω, φταίω, φυλάω

καίω

καίω
καις*
καίει

καίμε
καίτε
καίνε

κλαίω

κλαίω
κλαις*
κλαίει

κλαίμε
κλαίτε
κλαίνε

λέω

λέω
λες*
λέει

λέμε
λέτε
λένε

σκάω

σκάω
σκας*
σκάει

σκάμε
σκάτε
σκάνε

σπάω

σπάω
σπας*
σπάει

σπάμε
σπάτε
σπάνε

τρώω

τρώω
τρως*
τρώει

τρώμε
τρώτε
τρώνε

φταίω

φταίω
φταις*
φταίει

φταίμε
φταίτε
φταίνε

φυλάω

φυλάω
φυλάς
φυλάει

φυλάμε
φυλάτε
φυλάνε

Με τον ίδιο τρόπο κλίνεται το «πάω» (σε ενεστώτα και απλό μέλλοντα), αλλά και ο απλός μέλλοντας του «τρώω»:

πάω

πάω
πας*
πάει

πάμε
πάτε
πάνε

θα φάω

θα φάω
θα φας*
θα φάει

θα φάμε
θα φάτε
θα φάνε

* Γίνονται μονοσύλλαβα, οπότε χάνουν τον τόνο τους.

Το πάω είναι δεύτερος τύπος του πηγαίνω: πηγαίνω/πάω, πήγαινα, πήγα, θα πηγαίνω, θα πάω, έχω πάει

Εναλλακτικός τύπος

Όταν βρεθεί σε ανεπίσημο ή λογοτεχνικό ύφος, το γ΄ πληθυντικό των τρισύλλαβων συνηρημένων μπορεί να χάσει το τελικό «-ε»:

• ακούνε – ακούν
• φυλάνε – φυλάν

Στα δισύλλαβα αυτό είναι πιο σπάνιο και μας ξενίζει, γιατί χωρίς το «-ε» γίνονται μονοσύλλαβα:

• λένε – λεν
• τρώνε – τρων

Τρώνε

Άλλες διαφοροποιήσεις

α) Τα συνηρημένα ρήματα πριν τις καταλήξεις του παρατατικού παίρνουν ένα «γ» για λόγους ευφωνίας:

• άκουγα, έκαιγα, έκλαιγα
• έλεγα, έσκαγα, έσπαγα
• έτρωγα, έφταιγα, φύλαγα

Το ίδιο συμβαίνει και όταν βρίσκονται στην παθητική φωνή: ακούγομαι, καίγομαι, κλαίγομαι, λέγομαι, τρώγομαι, φυλάγομαι (αλλά: σπάζομαι)

β) Μερικά σχηματίζουν το αοριστικό θέμα ανώμαλα, δηλαδή με μη αναμενόμενο τρόπο:  

• καίω – έκαψα, θα κάψω, έχω κάψει
• κλαίω – έκλαψα, θα κλάψω, έχω κλάψει
• λέω – είπα, θα πω, έχω πει
• τρώω – έφαγα, θα φάω, έχω φάει

γ) Επίσης, χρειάζονται προσοχή και στην προστακτική, γιατί παρουσιάζουν κάποιες ιδιομορφίες:  

λέω / είπα

• λέγε, λέγετε
• πες, πείτε (πέστε)

► Η κλίση των ρημάτων  1.  Τα ρήματα σε -ω  2.  Τα συνηρημένα ρήματα σε -ω  3.  Τα ρήματα σε -λλω  4.  Τα σύνθετα του «άγω»  5.  Τα σύνθετα του «βαίνω»  6.  Το ρήμα «έχω»  7.  Τα ρήματα σε -ώ/-άς  8.  Τα ρήματα σε -ώ/-είς  9.  Τα ρήματα σε -ομαι 10. Ρήματα σε -ομαι με λόγιο αόριστο 11. Τα ρήματα σε -ιέμαι 12. Τα ρήματα σε -ούμαι 13. Ο παρατατικός των ρημάτων σε -ούμαι 14. Τα ρήματα σε -άμαι 15. Τα ρήματα σε -ώμαι 16. Η οικογένεια του «τίθεμαι» 17. Η οικογένεια του «ίσταμαι» 18. Αρχαιόκλιτα ρήματα σε -μαι 19. Το ρήμα «είμαι» ► Οι λόγιοι αόριστοι σε -ην/-ης ► Οι εναλλακτικές καταλήξεις των ρημάτων

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού, Λεξικό των δυσκολιών και των λαθών στη χρήση της Ελληνικής
ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com (από τη Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού), tasteofhome.com

Η αύξηση των ρημάτων

Εμφανίζεται σε παρατατικό και αόριστο

Τα ενεργητικά ρήματα της Α΄ συζυγίας στον παρατατικό και στον αόριστο τονίζονται στην προπαραλήγουσα:

• σκουπίζω → σκούπιζα, σκούπισα
• κλειδώνω → κλείδωνα, κλείδωσα

Αν τα ρήματα είναι δισύλλαβα, βάζουμε μια επιπλέον συλλαβή στην αρχή, ώστε να δημιουργήσουμε την προπαραλήγουσα που θα τονιστεί.

Η συλλαβή αυτή είναι το «έ-» και ονομάζεται αύξηση:

• ντύνω → έντυνα, έντυσα
• τρέχω → έτρεχα, έτρεξα
• γράφω → έγραφα, έγραψα

Μόνο σε κάποια πρόσωπα

Η αύξηση είναι χρήσιμη μόνο όταν τονίζεται. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μόνο στα τρία πρόσωπα του ενικού αριθμού και στον επίσημο τύπο του γ΄ πληθυντικού:

Παρατατικός

έγραφα
έγραφες
έγραφε

γράφαμε
γράφατε
έγραφαν
(γράφανε)

Αόριστος

έγραψα
έγραψες
έγραψε

γράψαμε
γράψατε
έγραψαν
(γράψανε)

Στους υπόλοιπους τύπους του πληθυντικού τα ρήματα γίνονται τρισύλλαβα, οπότε η αύξηση είναι περιττή.

Διαφοροποιήσεις

α) Σε δύο ρήματα η αύξηση του παρατατικού σχηματίζεται με το ήτα:

• θέλω → ήθελα
• ξέρω → ήξερα

β) Σε τρία ρήματα η αύξηση του αορίστου σχηματίζεται με το ήτα ή το ει:

• πίνω → ήπια
• βλέπω → είδα
• λέω → είπα

Σημαντικό

Η αύξηση, εάν χρειάζεται, παρουσιάζεται μόνο στον παρατατικό και στον αόριστο. Στους χρόνους και στις εγκλίσεις που δημιουργούνται από το αοριστικό θέμα απουσιάζει:

γράφω / έγραψα

• θα γράψω, έχω γράψει
• να γράψω, να έχω γράψει
• γράψε, γράψτε

Δείτε στη συνέχεια

Η αύξηση των ρημάτων 1. Η εσωτερική αύξηση 2. Η αύξηση στη Β΄ συζυγία 3. Μια αρχαία αύξηση

ΑφιερώματαΡήματα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού
ΕΙΚΟΝΑ: podilato98.blogspot.com (το φόντο από vecteezy.com)