Η κλίση των ρημάτων

Τα περισσότερα ρήματα λήγουν σε -ω/-ομαι και -ώ/-ούμαι:

• ντύνω, ντύνομαι
• ενοχλώ, ενοχλούμαι

(τα ρήματα με άλλες καταλήξεις είναι πολύ λίγα)

Α΄ συζυγία

Στην ενεργητική φωνή τα ρήματα της Α΄ συζυγίας λήγουν σε -ω/-⁠εις, εκτός από τα λίγα συνηρημένα:

• ντύνω, ντύνεις
• ακούω, ακούεις ακούς

► Τα ρήματα σε -λλω, -άγω και -βαίνω χρειάζονται λίγη προσοχή στον σχηματισμό ή στην ορθογραφία ορισμένων χρόνων.

► Το βοηθητικό «έχω» δεν παρουσιάζει δυσκολίες πέρα από κάποιους χρόνους σε μερικά σύνθετά του.

Βάφει

Στην παθητική φωνή τα ρήματα της Α΄ συζυγίας λήγουν σε -ομαι. Μάλιστα, αυτό το «αι» διατηρείται στα περισσότερα πρόσωπα του ενεστώτα και του συνεχούς μέλλοντα:

• ντύνομαι, ντύνεσαι, ντύνεται – ντύνονται

► Μερικά ρήματα σε -ομαι σχηματίζουν τον αόριστο με λόγιο τρόπο και χρειάζονται προσοχή.

Κρύβεται

Β΄ συζυγία

Στην ενεργητική φωνή τα ρήματα της Β΄ συζυγίας λήγουν σε -ώ/-⁠είς και -ώ/-άς:

• ενοχλώ, ενοχλείς
• αγαπώ, αγαπάς

Η διαφορά τους βρίσκεται μόνο στους συνεχείς χρόνους· στους απλούς και συντελεσμένους οι καταλήξεις είναι ίδιες:

• ενόχλ-ησα, έχω ενοχλ-ήσει
• αγάπ-ησα, έχω αγαπ-ήσει

Προσπαθεί

Στην παθητική φωνή τα περισσότερα ρήματα της Β΄ συζυγίας λήγουν σε -ούμαι και -ιέμαι:

• ενοχλούμαι, ενοχλείσαι
• αγαπιέμαι, αγαπιέσαι

Τα υπόλοιπα λήγουν σε -άμαι και -ώμαι:

• κοιμάμαι, κοιμάσαι
• εγγυώμαι, εγγυάσαι

Η διαφορά τους βρίσκεται μόνο στους συνεχείς χρόνους· στους απλούς και συντελεσμένους οι καταλήξεις είναι ίδιες:

• ενοχλ-ήθηκα, έχω ενοχλ-ηθεί
• αγαπ-ήθηκα, έχω αγαπ-ηθεί
• κοιμ-ήθηκα, έχω κοιμ-ηθεί
• εγγυ-ήθηκα, έχω εγγυ-ηθεί

Προπονείται

Χωρίς συζυγία

Το ρήμα «είμαι» και μερικά αρχαιόκλιτα σε -μαι δεν ανήκουν σε κάποια συζυγία και κλίνονται με τον δικό τους τρόπο:

• είμαι, είσαι
• επιτίθεμαι, επιτίθεσαι
• υφίσταμαι, υφίστασαι

Συγκεντρωτικός πίνακας

Καταλήξεις

-ω/-εις
(συνηρημένα)
-λλω
-άγω
-βαίνω

-ομαι
(με λόγιο αόριστο)

-ώ/-είς
-ώ/-άς

-ούμαι
-ιέμαι

-άμαι
-ώμαι

Αρχαιόκλιτα σε -μαι
Άλλα ρήματα σε -μαι

Παραδείγματα

ντύνω
ακούω
αναβάλλω
εισάγω
μεταβαίνω

ντύνομαι
εμπλέκομαι

ενοχλώ
αγαπώ

ενοχλούμαι
αγαπιέμαι

κοιμάμαι
εγγυώμαι

επιτίθεμαι, υφίσταμαι
είμαι

Δείτε τις κλίσεις αναλυτικά

► Η κλίση των ρημάτων  1.  Τα ρήματα σε -ω  2.  Τα συνηρημένα ρήματα σε -ω  3.  Τα ρήματα σε -λλω  4.  Τα σύνθετα του «άγω»  5.  Τα σύνθετα του «βαίνω»  6.  Το ρήμα «έχω»  7.  Τα ρήματα σε -ώ/-άς  8.  Τα ρήματα σε -ώ/-είς  9.  Τα ρήματα σε -ομαι 10. Ρήματα σε -ομαι με λόγιο αόριστο 11. Τα ρήματα σε -ιέμαι 12. Τα ρήματα σε -ούμαι 13. Ο παρατατικός των ρημάτων σε -ούμαι 14. Τα ρήματα σε -άμαι 15. Τα ρήματα σε -ώμαι 16. Η οικογένεια του «τίθεμαι» 17. Η οικογένεια του «ίσταμαι» 18. Αρχαιόκλιτα ρήματα σε -μαι 19. Το ρήμα «είμαι» ► Οι λόγιοι αόριστοι σε -ην/-ης ► Οι εναλλακτικές καταλήξεις των ρημάτων

ΑφιερώματαΡήματα

ΕΙΚΟΝΕΣ: withlovefromlou.co.uk, dissolve.com, peekaboo.ke, oliviamoultriesoccer.com, podilato98.blogspot.com

Οι εναλλακτικές καταλήξεις των ρημάτων

Το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο σε -ν

Οι τύποι του γ΄ πληθυντικού που λήγουν σε -ν συνηθίζονται στον γραπτό λόγο και γενικότερα σε περιστάσεις με επίσημο ύφος:

• ντύνουν, θα ντύνουν
• θα ντύσουν, θα ντυθούν

Οι εναλλακτικοί τύποι σε -νε συνηθίζονται στον προφορικό λόγο και σε περιστάσεις με καθημερινό ή ανεπίσημο ύφος:

• ντύνουνε, θα ντύνουνε
• θα ντύσουνε, θα ντυθούνε

Αν μάλιστα υπάρχει αύξηση, χάνει τον τόνο της και αποβάλλεται:

• έντυναν – ε ντύνανε
• έντυσαν – ε ντύσανε

Πιο σπάνια, και σε περισσότερο οικείο ή λογοτεχνικό ύφος, χάνεται ακόμη και αυτό το νεοαποκτηθέν «-⁠ε»:

• έντυναν – ντύνανε – ντύναν
• έντυσαν –ντύσανε – ντύσαν
• ντύθηκαν – ντυθήκανε – ντυθήκαν

έτρεξαν – τρέξανε – τρέξαν

Ο ενεστώτας της παθητικής φωνής

Στον ενεστώτα (και στον συνεχή μέλλοντα) οι εναλλακτικοί τύποι εμφανίζονται στο β΄ πρόσωπο του πληθυντικού:

• ντύνεστε – ντυνόσαστε
• αγαπιέστε – αγαπιόσαστε
• κοιμάστε – κοιμόσαστε

Εξαιρούνται τα ρήματα σε -ούμαι και τα διάφορα αρχαιόκλιτα: ενοχλείστε, επιτίθεστε

Ο παρατατικός της παθητικής φωνής

Ο παρατατικός των περισσότερων ρημάτων έχει εναλλακτικούς τύπους σε όλα τα πρόσωπα του ενικού και στο γ΄ πληθυντικό:

• ντυνόμουν – ντυνόμουνα
• ντυνόσουν – ντυνόσουνα
• ντυνόταν – ντυνότανε
• ντύνονταν – ντυνόντουσαν

σκεφτόταν – σκεφτότανε

Ειδική περίπτωση

Τα ρήματα σε -ώ/-άς σχηματίζουν εναλλακτικούς τύπους σε όλους τους συνεχείς χρόνους:

• αγαπώ – αγαπάω
• θα αγαπώ – θα αγαπάω
• αγαπούσα – αγάπαγα

► Η κλίση των ρημάτων  1.  Τα ρήματα σε -ω  2.  Τα συνηρημένα ρήματα σε -ω  3.  Τα ρήματα σε -λλω  4.  Τα σύνθετα του «άγω»  5.  Τα σύνθετα του «βαίνω»  6.  Το ρήμα «έχω»  7.  Τα ρήματα σε -ώ/-άς  8.  Τα ρήματα σε -ώ/-είς  9.  Τα ρήματα σε -ομαι 10. Ρήματα σε -ομαι με λόγιο αόριστο 11. Τα ρήματα σε -ιέμαι 12. Τα ρήματα σε -ούμαι 13. Ο παρατατικός των ρημάτων σε -ούμαι 14. Τα ρήματα σε -άμαι 15. Τα ρήματα σε -ώμαι 16. Η οικογένεια του «τίθεμαι» 17. Η οικογένεια του «ίσταμαι» 18. Αρχαιόκλιτα ρήματα σε -μαι 19. Το ρήμα «είμαι» ► Οι λόγιοι αόριστοι σε -ην/-ης ► Οι εναλλακτικές καταλήξεις των ρημάτων

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού, Γραμματική Α΄-Γ΄ Γυμνασίου, Λεξικό των δυσκολιών και των λαθών στη χρήση της Ελληνικής
ΕΙΚΟΝΕΣ: flickr.com, etonx.com

Αρχαιόκλιτα ρήματα σε -μαι

Λίγα και καλά!

Αυτά τα ρήματα δεν ανήκουν σε κάποια συζυγία ή τάξη συζυγίας και δε σχηματίζουν πάντα όλους τους χρόνους ή όλα τα πρόσωπα.

Ωστόσο, οι περισσότερες καταλήξεις στον ενεστώτα και στον συνεχή μέλλοντα λήγουν κανονικά σε «-αι».

Ανάλογα με την κατάληξή τους, τα αρχαιόκλιτα διακρίνονται σε τέσσερις ομάδες:

α) Ρήματα σε -αμαι  

(η οικογένεια του «ίσταμαι»)

β) Ρήματα σε -εμαι  

(η οικογένεια του «τίθεμαι»)

γ) Ρήματα σε -ειμαι

(η οικογένεια του «κείμαι»)

δ) Ρήματα σε -υμαι

(εκρήγνυμαι, ενδείκνυται)

Τις δύο πρώτες τις έχουμε δει σε χωριστές αναρτήσεις, ας δούμε και τις υπόλοιπες.

Η οικογένεια του «κείμαι»

Τα περισσότερα σύνθετα από το αρχαίο ρήμα κείμαι (= βρίσκομαι) συνηθίζονται στο γ΄ πρόσωπο:

• διάκειμαι, πρόσκειμαι
• έγκειται, εναπόκειται
• επίκειται, πρόκειται

Τα ρήματα αυτά σχηματίζουν τύπους μόνο στους συνεχείς χρόνους:

Ενεστώτας

πρόσ-κειμαι
πρόσ-κεισαι
πρόσ-κειται

προσ-κείμεθα
πρόσ-κεισθε
πρόσ-κεινται

Παρατατικός

—
—
πρόσ-κειτο

—
—
πρόσ-κειντο

Συνεχής μέλλοντας

θα πρόσ-κειμαι

Το πιο συχνό μέλος της οικογένειας συναντάται μόνο στο γ΄ ενικό, ενώ στον παρατατικό χρειάζεται και αύξηση:

• πρόκειται – επρόκειτο

Ένα «εκρηκτικό» ρήμα

Το σύνθετο ρήμα εκρήγνυμαι σχηματίζει τύπους σε όλους τους χρόνους:

Ενεστώτας

εκ-ρήγνυμαι
εκ-ρήγνυσαι
εκ-ρήγνυται

εκ-ρηγνύμεθα
εκ-ρήγνυσθε
εκ-ρήγνυνται

Παρατατικός

—
—
εκ-ρήγνυτο

—
—
εκ-ρήγνυντο

Συνεχής μέλλοντας

θα εκ-ρήγνυμαι

Στον αόριστο τα περισσότερα πρόσωπα σχηματίζονται με εσωτερική αύξηση, δύο ρο και τις λόγιες καταλήξεις -ην/-ης:

Αόριστος

εξ-ερράγην
εξ-ερράγης
εξ-ερράγη

εκ-ραγήκαμε
εκ-ραγήκατε
εξ-ερράγησαν

Απλός μέλλοντας

θα εκ-ραγώ
θα εκ-ραγείς
θα εκ-ραγεί

θα εκ-ραγούμε
θα εκ-ραγείτε
θα εκ-ραγούν

Συντελεσμένοι χρόνοι

έχω / είχα / θα έχω εκ-ραγεί

Οι υπόλοιποι χρόνοι κλίνονται ομαλά, χωρίς αύξηση, με την πρόθεση στην αρχική της μορφή και ένα ρο.

Με τον ίδιο τρόπο κλίνεται (αλλά μόνο στους συνεχείς χρόνους και συνήθως στο γ΄ πρόσωπο) το ρήμα ενδείκνυται.

► Η κλίση των ρημάτων  1.  Τα ρήματα σε -ω  2.  Τα συνηρημένα ρήματα σε -ω  3.  Τα ρήματα σε -λλω  4.  Τα σύνθετα του «άγω»  5.  Τα σύνθετα του «βαίνω»  6.  Το ρήμα «έχω»  7.  Τα ρήματα σε -ώ/-άς  8.  Τα ρήματα σε -ώ/-είς  9.  Τα ρήματα σε -ομαι 10. Ρήματα σε -ομαι με λόγιο αόριστο 11. Τα ρήματα σε -ιέμαι 12. Τα ρήματα σε -ούμαι 13. Ο παρατατικός των ρημάτων σε -ούμαι 14. Τα ρήματα σε -άμαι 15. Τα ρήματα σε -ώμαι 16. Η οικογένεια του «τίθεμαι» 17. Η οικογένεια του «ίσταμαι» 18. Αρχαιόκλιτα ρήματα σε -μαι 19. Το ρήμα «είμαι» ► Οι λόγιοι αόριστοι σε -ην/-ης ► Οι εναλλακτικές καταλήξεις των ρημάτων

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Λεξικό των δυσκολιών και των λαθών στη χρήση της Ελληνικής, Νεοελληνική Γραμματική για Έλληνες και ξένους
ΕΙΚΟΝΕΣ: podilato98.blogspot.com, mixanitouxronou.gr

Οι λόγιοι αόριστοι σε -ην/-⁠ης

Μόνο σε ενικό και γ΄ πληθυντικό

Μερικά σύνθετα ρήματα σχηματίζουν τον αόριστο με λόγιο τρόπο. Αυτό σημαίνει ότι στα περισσότερα πρόσωπα έχουν αρχαίες καταλήξεις και εσωτερική αύξηση.

παρα-βαίνω

παρ-έβην
παρ-έβης
παρ-έβη

παρα-βήκαμε
παρα-βήκατε
παρ-έβησαν

υπερ-βαίνω

υπερ-έβην
υπερ-έβης
υπερ-έβη

υπερ-βήκαμε
υπερ-βήκατε
υπερ-έβησαν

Η αύξηση εμφανίζεται ακόμη και αν τα ρήματα βρίσκονται στην παθητική φωνή.

εμ-πλέκομαι

εν-επλάκην
εν-επλάκης
εν-επλάκη

εμ-πλακήκαμε
εμ-πλακήκατε
εν-επλάκησαν

εκ-πλήσσομαι

εξ-επλάγην
εξ-επλάγης
εξ-επλάγη

εκ-πλαγήκαμε
εκ-πλαγήκατε
εξ-επλάγησαν

Τα πρώτα δύο πρόσωπα του πληθυντικού έχουν προσαρμοστεί στη σύγχρονη γλώσσα μας και κλίνονται όπως το «ντύθηκα».

Ταυτόχρονα απουσιάζει η αύξηση, άρα και οι αλλαγές που προκαλεί σε κάποιες προθέσεις.

παρ-ίσταμαι

παρ-έστην
παρ-έστης
παρ-έστη

παρα-στήκαμε
παρα-στήκατε
παρ-έστησαν

υφ-ίσταμαι

υπ-έστην
υπ-έστης
υπ-έστη

υπο-στήκαμε
υπο-στήκατε
υπ-έστησαν

Μετά τον αόριστο

Με τον ίδιο τρόπο (χωρίς αύξηση και με τις προθέσεις στην αρχική τους μορφή) σχηματίζονται ο απλός μέλλοντας και οι συντελεσμένοι χρόνοι:

παραβαίνω / παρέβην

• θα παραβώ
• έχω παραβεί

εκπλήσσομαι / εξεπλάγην

• θα εκπλαγώ
• έχω εκπλαγεί

παρίσταμαι / παρέστην

• θα παραστώ
• έχω παραστεί

Περισσότερα στις αναρτήσεις που ακολουθούν:

1. Τα σύνθετα του «βαίνω»
2. Ρήματα σε -ομαι με λόγιο αόριστο
3. Η οικογένεια του «ίσταμαι»
4. Αρχαιόκλιτα ρήματα σε -μαι

► Η κλίση των ρημάτων  1.  Τα ρήματα σε -ω  2.  Τα συνηρημένα ρήματα σε -ω  3.  Τα ρήματα σε -λλω  4.  Τα σύνθετα του «άγω»  5.  Τα σύνθετα του «βαίνω»  6.  Το ρήμα «έχω»  7.  Τα ρήματα σε -ώ/-άς  8.  Τα ρήματα σε -ώ/-είς  9.  Τα ρήματα σε -ομαι 10. Ρήματα σε -ομαι με λόγιο αόριστο 11. Τα ρήματα σε -ιέμαι 12. Τα ρήματα σε -ούμαι 13. Ο παρατατικός των ρημάτων σε -ούμαι 14. Τα ρήματα σε -άμαι 15. Τα ρήματα σε -ώμαι 16. Η οικογένεια του «τίθεμαι» 17. Η οικογένεια του «ίσταμαι» 18. Αρχαιόκλιτα ρήματα σε -μαι 19. Το ρήμα «είμαι» ► Οι λόγιοι αόριστοι σε -ην/-ης ► Οι εναλλακτικές καταλήξεις των ρημάτων

Αφιερώματα

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Λεξικό της κοινής νεοελληνικής, Λεξικό των δυσκολιών και των λαθών στη χρήση της Ελληνικής

Η οικογένεια του «ίσταμαι»

Το αρχαίο ρήμα ίσταμαι (= στέκομαι) έχει επιβιώσει ως δεύτερο συνθετικό σε μερικά ρήματα που κλίνονται με ιδιαίτερο τρόπο:

• ανθίσταμαι, καθίσταμαι, παρίσταμαι
• προΐσταμαι, συμπαρίσταμαι, υφίσταμαι
• συνίσταται, διίστανται  

Στα αρχαία ελληνικά το αρχικό «ι» του «ίσταμαι» είχε δασεία προφορά, κάτι που επηρέασε τη σύνθεση με κάποιες προθέσεις:

• αντί  + ίσταμαι → αντ-ίσταμαι → ανθίσταμαι
• κατά  + ίσταμαι → κατ-ίσταμαι → καθίσταμαι
• υπό  + ίσταμαι → υπ-ίσταμαι → υφίσταμαι

Σχηματισμός των χρόνων

1 Στους συνεχείς χρόνους που έχουν ίδιες καταλήξεις (ενεστώτα, συνεχή μέλλοντα) τα περισσότερα πρόσωπα λήγουν κανονικά σε «-αι».

Ενεστώτας

υφ-ίσταμαι
υφ-ίστασαι
υφ-ίσταται

υφ-ιστάμεθα
υφ-ίστασθε
υφ-ίστανται

Παρατατικός

—
—
υφ-ίστατο

—
—
υφ-ίσταντο

Συνεχής μέλλοντας

θα υφ-ίσταμαι

Ο παρατατικός συναντάται συνήθως μόνο στο γ΄ πρόσωπο με αρχαίες καταλήξεις που χρειάζονται προσοχή.

2 Στον αόριστο τα περισσότερα πρόσωπα σχηματίζονται με εσωτερική αύξηση και τις λόγιες καταλήξεις -ην/-ης:

Αόριστος

υπ-έστην
υπ-έστης
υπ-έστη

υπο-στήκαμε
υπο-στήκατε
υπ-έστησαν

Απλός μέλλοντας

θα υπο-στώ
θα υπο-στείς
θα υπο-στεί

θα υπο-στούμε
θα υπο-στείτε
θα υπο-στούν

Συντελεσμένοι χρόνοι

έχω / είχα / θα έχω υπο-στεί

Οι υπόλοιποι χρόνοι κλίνονται ομαλά, χωρίς αύξηση και με τις προθέσεις στην αρχική τους μορφή: θα καταστώ, θα παραστώ

— Χριστός Ανέστη!
— Αληθώς Ανέστη!

Το «ανέστη» (= αναστήθηκε) προέρχεται από τον
αόριστο του αρχαίου ρήματος «ανίσταμαι»

❮ ❯

Διαφοροποιήσεις

α) Μερικά ρήματα (π.χ. προΐσταμαι) σχηματίζουν τύπους μόνο στους συνεχείς χρόνους.

β) Κάποια άλλα (ανθίσταμαι, συμπαρίσταμαι) σχηματίζουν επίσης τύπους μόνο στους συνεχείς χρόνους, ωστόσο όλο και πιο συχνά αντικαθίστανται από τα σύγχρονα ρήματα αντιστέκομαι και συμπαραστέκομαι.

γ) Τα σύνθετα του «καθίσταμαι» βρίσκονται σε... καλό δρόμο. Στους απλούς και συντελεσμένους χρόνους έχουν και αυτά τις σύγχρονες κατάλήξεις του στέκομαι:

αντικαθίσταμαι / αντικαταστάθηκα

• θα αντικατασταθώ
• έχω αντικατασταθεί

εγκαθίσταμαι / εγκαταστάθηκα

• θα εγκατασταθώ
• έχω εγκατασταθεί

Επιπλέον

Με τον ίδιο τρόπο κλίνονται (μόνο στους συνεχείς χρόνους) τα ρήματα δύναμαι και ίπταμαι.

► Η κλίση των ρημάτων  1.  Τα ρήματα σε -ω  2.  Τα συνηρημένα ρήματα σε -ω  3.  Τα ρήματα σε -λλω  4.  Τα σύνθετα του «άγω»  5.  Τα σύνθετα του «βαίνω»  6.  Το ρήμα «έχω»  7.  Τα ρήματα σε -ώ/-άς  8.  Τα ρήματα σε -ώ/-είς  9.  Τα ρήματα σε -ομαι 10. Ρήματα σε -ομαι με λόγιο αόριστο 11. Τα ρήματα σε -ιέμαι 12. Τα ρήματα σε -ούμαι 13. Ο παρατατικός των ρημάτων σε -ούμαι 14. Τα ρήματα σε -άμαι 15. Τα ρήματα σε -ώμαι 16. Η οικογένεια του «τίθεμαι» 17. Η οικογένεια του «ίσταμαι» 18. Αρχαιόκλιτα ρήματα σε -μαι 19. Το ρήμα «είμαι» ► Οι λόγιοι αόριστοι σε -ην/-ης ► Οι εναλλακτικές καταλήξεις των ρημάτων

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Λεξικό της κοινής νεοελληνικής, Λεξικό των δυσκολιών και των λαθών στη χρήση της Ελληνικής
ΕΙΚΟΝΕΣ: typosthes.gr, agonaskritis.gr

Η οικογένεια του «τίθεμαι»

Το ρήμα θέτω στην παθητική φωνή γίνεται θέτομαι τίθεμαι και σχηματίζει τους συνεχείς χρόνους με ιδιαίτερο τρόπο.

Το ίδιο ισχύει και για τα σύνθετά του:

• ανατίθεμαι, αντιτίθεμαι, διατίθεμαι
• εκτίθεμαι, επιτίθεμαι, κατατίθεμαι
• μετατίθεμαι, προστίθεμαι, προτίθεμαι
• εναποτίθεται, υποτίθεται

Σχηματισμός των χρόνων

1 Στους συνεχείς χρόνους που έχουν ίδιες καταλήξεις (ενεστώτα, συνεχή μέλλοντα) τα περισσότερα πρόσωπα λήγουν κανονικά σε «-αι».

Ενεστώτας

επι-τίθεμαι
επι-τίθεσαι
επι-τίθεται

επι-τιθέμεθα
επι-τίθεστε
επι-τίθενται

Παρατατικός

—
—
επι-τίθετο

—
—
επι-τίθεντο

Συνεχής μέλλοντας

θα επι-τίθεμαι

Ο παρατατικός συναντάται συνήθως μόνο στο γ΄ πρόσωπο με αρχαίες καταλήξεις που χρειάζονται προσοχή.

2 Οι απλοί και συντελεσμένοι χρόνοι έχουν προσαρμοστεί στη σύγχρονη γλώσσα μας και κλίνονται όπως το «ντύνομαι»:

Αόριστος

επι-τέθηκα
επι-τέθηκες
επι-τέθηκε

επι-τεθήκαμε
επι-τεθήκατε
επι-τέθηκαν

Απλός μέλλοντας

θα επι-τεθώ
θα επι-τεθείς
θα επι-τεθεί

θα επι-τεθούμε
θα επι-τεθείτε
θα επι-τεθούν

Συντελεσμένοι χρόνοι

έχω / είχα / θα έχω επι-τεθεί

Κάποια ρήματα (π.χ. προτίθεμαι) δε σχηματίζουν τύπους σε αυτούς τους χρόνους.

Διαφοροποιήσεις

Μερικά ρήματα στον προφορικό λόγο έχουν αρχίσει να σχηματίζουν το γ΄ πληθ. πρόσωπο του ενεστώτα σαν να έληγαν σε «θέτομαι»:

• ανατίθενται / αναθέτονται
• κατατίθενται / καταθέτονται
• προστίθενται / προσθέτονται

Επιπλέον

Με τον ίδιο τρόπο κλίνεται (μόνο στους συνεχείς χρόνους) και το ρήμα επαφίεμαι.

► Η κλίση των ρημάτων  1.  Τα ρήματα σε -ω  2.  Τα συνηρημένα ρήματα σε -ω  3.  Τα ρήματα σε -λλω  4.  Τα σύνθετα του «άγω»  5.  Τα σύνθετα του «βαίνω»  6.  Το ρήμα «έχω»  7.  Τα ρήματα σε -ώ/-άς  8.  Τα ρήματα σε -ώ/-είς  9.  Τα ρήματα σε -ομαι 10. Ρήματα σε -ομαι με λόγιο αόριστο 11. Τα ρήματα σε -ιέμαι 12. Τα ρήματα σε -ούμαι 13. Ο παρατατικός των ρημάτων σε -ούμαι 14. Τα ρήματα σε -άμαι 15. Τα ρήματα σε -ώμαι 16. Η οικογένεια του «τίθεμαι» 17. Η οικογένεια του «ίσταμαι» 18. Αρχαιόκλιτα ρήματα σε -μαι 19. Το ρήμα «είμαι» ► Οι λόγιοι αόριστοι σε -ην/-ης ► Οι εναλλακτικές καταλήξεις των ρημάτων

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Λεξικό της κοινής νεοελληνικής, Λεξικό των δυσκολιών και των λαθών στη χρήση της Ελληνικής
ΕΙΚΟΝΕΣ: enikonomia.gr, water-waste.gr

Το ρήμα «είμαι»

Το «είμαι», ένα από τα πιο συχνόχρηστα ρήματα της γλώσσας μας, συναντάται μόνο στους συνεχείς χρόνους.

Στον ενεστώτα και στον συνεχή μέλλοντα, που έχουν ίδιες καταλήξεις, τα περισσότερα πρόσωπα λήγουν κανονικά σε «-αι».

Ο παρατατικός σχηματίζεται με την αρχαία αύξηση «η-».

Ενεστώτας

είμαι
είσαι
είναι

είμαστε
είστε*
είναι

Παρατατικός

ήμουν*
ήσουν*
ήταν*

ήμασταν
ήσασταν
ήταν*

Συνεχής μέλλοντας

θα είμαι

* Εναλλακτικοί τύποι: είσαστε — ήμουνα, ήσουνα, ήτανε

► Η κλίση των ρημάτων  1.  Τα ρήματα σε -ω  2.  Τα συνηρημένα ρήματα σε -ω  3.  Τα ρήματα σε -λλω  4.  Τα σύνθετα του «άγω»  5.  Τα σύνθετα του «βαίνω»  6.  Το ρήμα «έχω»  7.  Τα ρήματα σε -ώ/-άς  8.  Τα ρήματα σε -ώ/-είς  9.  Τα ρήματα σε -ομαι 10. Ρήματα σε -ομαι με λόγιο αόριστο 11. Τα ρήματα σε -ιέμαι 12. Τα ρήματα σε -ούμαι 13. Ο παρατατικός των ρημάτων σε -ούμαι 14. Τα ρήματα σε -άμαι 15. Τα ρήματα σε -ώμαι 16. Η οικογένεια του «τίθεμαι» 17. Η οικογένεια του «ίσταμαι» 18. Αρχαιόκλιτα ρήματα σε -μαι 19. Το ρήμα «είμαι» ► Οι λόγιοι αόριστοι σε -ην/-ης ► Οι εναλλακτικές καταλήξεις των ρημάτων

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ: Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄ Δημοτικού
ΕΙΚΟΝΑ: theodoropoulou.gr